Dr. Onur Yarar
İstanbul Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi
Expat ifadesini başlıkta İngilizce kelime kullanmamak için yazamadım ama doğrudan çeviriye baktığınız zaman gurbetçi olarak ifade edilse de burada anlatacaklarımız işçiler için değil, iyi eğitim görmüş, uluslararası firmalar da çalışabilecek, yüksek nitelikli beyaz yakalılar için geçerlidir. Bu durum ağırlıkla yurtdışı şirkette yönetici olarak görevlendirme, yabancı üniversite de çalışma, uluslararası sivil toplum kuruluşunda sosyal projelerde yer alma şeklinde karşımıza çıkmaktadır. Hem doğduğunuz ülkeden, hem de gittiğiniz ülke de yüksek ücretlerle çalışan; yabancı dil seviyesi, çok kültürlü çalışma ortamına ayak uydurabilme, ekip çalışmasına uygun ve sağlanan yaşam koşulları yüksek olan kişilerdir.
Alman kökenli InterNations şirketi, 420 şehirde 2007 yılından beri yabancı ülkede çalışanlar için değişik araştırmalar yapmakta ve bunları yayınlamaktadır. 2022 başında 12000 Expat’ın cevaplandırdığı ankette, Yaşam kalitesi kriterinde; seyahat ve toplu taşıma, çevre ve iklim, boş zamanı değerlendirme seçenekleri, Sağlık ve refah, Güvenli hissetme, Yerleşim Kolaylığı kriterinde; yerel dostluk, arkadaş bulma, kültür ve yabancıya bakış, yurtdışı çalışma kriterinde; kariyer olanakları, maaş ve iş güvenliği, çalışma imkânları, iş kültürü ve memnuniyet, Temel konu kriterlerinde; dijital yaşam, yönetim unsurları, konut, dil ile bireysel finans kriterlerinde sorular sorulmuş, bunlar belirli yüzdelerle puanlanarak ülke sıralamaları oluşturulmuştur. 2022 sonuçlarında yurtdışında çalışılabilecek en iyi 10 ülke sırasıyla Meksika, Endonezya, Tayvan, Portekiz, İspanya, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Vietnam, Tayland, Avustralya, Singapur olurken en alttaki 10 ülke Kuveyt, Yeni Zelanda, Hong Kong, Kıbrıs Rum Kesimi, Lüksemburg, Japonya, Güney Afrika, Türkiye, İtalya, Malta olarak bulunmuştur.
Alt detaylara baktığımız da ise; yaşam kalitesinde İspanya, Tayvan, Avusturya, Portekiz, BAE ilk beşteyken Türkiye 30., ulaşım imkanlarında Singapur, Avusturya, Çekya, Güney Kore, BAE ilk beşteyken Türkiye 34., sağlık konusunda Tayvan, Güney Kore, Avusturya, Katar, Fransa ilk beşteyken Türkiye 29., güvenli hissetme konusunda Danimarka, İsviçre, Finlandiya, Norveç, Portekiz ilk beşteyken Türkiye ne yazık ki 44., çevre ve iklim de Finlandiya, İsviçre, Portekiz, İsveç, Avusturya ilk beşteyken Türkiye 28., yerleşim kolaylığı konusunda Meksika, Endonezya, Filipinler, Brezilya, Umman ilk beşte iken Türkiye 22., kolay arkadaş bulma da Meksika, Endonezya, Filipinler, Brezilya, Kenya ilk beşteyken Türkiye 24., kariyer fırsatlarında ABD, İrlanda, BAE, İngiltere, Avustralya ilk beşte iken Türkiye 42., maaş konusunda İsviçre, Danimarka, İsveç, Almanya, Norveç ilk beşte iken Türkiye 52., kişisel finansta ise Vietnam, Meksika, Endonezya, Tayland, Malezya ilk beşte iken Türkiye 36. sıra da bulunmaktadır.
Bu sonuçlar bize, uluslararası nitelikli kişileri ülkeye çekmek için bazı konuları tekrardan değerlendirmemiz gerektiğini göstermektedir. Ancak ne yazıktır ki, değil yurtdışından nitelikli çalışanı ülkeye çekmek, mevcut yerel nitelikli çalışanlara giderlerse gitsinler denebilmektedir.
- Çin'de COVID-19 salgını yeniden vaka rekorlarına başladı. Ülke ekonomisini ayakta tutan bölgelerin 1/5’i şu an karantina altında. Oxford Economics'e göre, bu durumun devamı, ülkenin GSYH'nın büyümesi 1 puan azalacak. IMF ise, Çin`in bu yıl %3,2 büyüdükten sonra önümüzdeki iki yıl %4,4`e çıkacağını raporladı. ABD yönetimi Çin’in telekomünikasyon şirketleri Huawei, ZTE, Hytera Communications, Hangzhou Hikvision Digital Technology ve Dahua Technology’e ithalat ve satış yasağı getirdi. Çin Merkez Bankası ekonomiyi desteklemek için zorunlu karşılık oranını düşürdü.
Çin, Mali'de pamuklu dokuma fabrikası kuracak. Batı Afrika ülkesi Mali’de kırsal nüfusun %40’nın ana geliri pamuk üretiminden. Çin'in en büyük Apple üretim fabrikası Foxconn tesisinde, şiddetli protestolarda yüzlerce çalışan güvenlik görevlileriyle çatıştı. Çin Merkez Bankası (PBOC) Jack Ma'nın sahibi olduğu Ant Group'a bir milyar dolardan fazla para cezası vermeyi planlıyor. Qatar Energy ile Çin Petrokimya Şirketi (SINOPEC) arasında 27 yıllık LNG anlaşması imzalandı.
- Endonezya; Uluslararası Müslüman Kadınlar Kongresine ev sahibi yaptı. Cianjur bölgesindeki 5.6 şiddetindeki deprem de 310 kişi hayatını kaybetti.
- Filipinler'e Türk Havacılık ve Uzay Sanayii, iki yeni Atak helikopteri teslim etti. Filipinlere ziyaret yapan ABD Başkan Yardımcısı Kamala Harris, Manila'da protesto edildi. Çin, Filipin denizine düşen roketi zorla geri aldı.
- Japonya, Katar’da temizlik yapan taraftarı ile tüm dünyanın yeniden ilgisini çekti. Çin gemileri Japonya karasularını ihlal etti. Japonya Bankası Nomura, Türkiye, Mısır, Romanya, Sri Lanka, Çekya, Pakistan ve Macaristan'da kur krizi ihtimalini yüksek olduğunu açıkladı. Japon mini insansız uzay aracı Ay’a inişte başarısız oldu. Şimdi de, İçişleri ve İletişim Bakanı Minoru seçim fonu istismarı iddiasıyla görevden alındı, bir ay içinde 3. bakan da istifa etmiş oldu.
- Kamboçya'da ASEAN genişletilmiş savunma bakanları toplantısında ABD ve Çin’in savunma bakanları bir araya geldi.
- Güney Kore’nin başkenti Seul’da, ülkenin ilk otonom, sürücüsüz otobüs hattı faaliyete geçti. Tesla CEO'su Musk, Güney Kore Devlet Başkanı Yoon Suk-yeol ile görüştü. Tesla, bir sonraki fabrikasını Güney Kore'de kurabilir. Çok sayıda token inceleme altına aldı. 25000 nakliye işçisi ülke de greve gitti. Kuzey Kore, BM Genel Sekreteri Guterres'i 'ABD'nin kuklası' olmakla suçladı.
- Laos Cumhurbaşkanı Thongloun Sisoulith, Çin'e resmi ziyaret için gelecek.
- Malezya’da 97 yaşındaki Başbakan gitti, yerine 75 yaşındaki Enver İbrahim geldi. İbrahim kürsüde iken Erdoğan’dan gelen tebrik telefonunu, halka dinletti.
- Myanmar’dan Avustralya’nın ANZ Bankası çekilme kararı aldı. Geçtiğimiz mahkûm affı ile Avustralyalı akademisyen, bir Japon film yapımcısı, bir eski İngiliz dış ilişkiler uzmanı ve bir Amerikalı da özgür kaldı.
- Singapur'da enflasyon yıllık bazda yüzde 6.7'ye geriledi, gıda fiyatları ise %7,1 arttı. Dijital sağlık girişimi Singapurlu Novi Health, 5 milyon dolar yatırım aldı.
- Tayland'ın güneyinde geçen hafta polis lojmanına yapılan saldırı da 1 polis öldü, çoğu sivil 45 kişi yaralandı. Tayland, Çin ile 2017'de imzalanan S26T Yuan sınıfı denizaltı alım anlaşmasından çekilebileceğini açıkladı.
- Vietnamlı araç üreticisi VinFast, 999 araçla ABD'ye ilk sevkiyatını yaptı. Türk Ticaret Bakanlığı Vietnam ve Güney Kore menşeli polyesterlerden iplik ithalatına damping önlemi uygulanacak. Vietnamlı Long Son Phu My Iron & Steel çelik kompleksi inşa edecek.
- Bangkok’dan sevgi ve saygılarımla…