BOĞAZİÇİ Üniversitesi Makine Mühendisliği bölümünden 1980 yılında mezun olan Mehmet Kaybal, başlangıçta Ankara OSTİM’de bir atölye kurup demir-çelik sektöründeki faaliyetleriyle yola koyuldu. Zamanla ileri mühendislik projeleri geliştirmeye başladı.
Derken “beton santralı” üretiminde fırsatı gördü, 1987 yılında Ankara’da MEKA Beton Santralleri İmalat ve Sanayi Ticaret A.Ş.’yi kurdu. Ar-Ge ve inovasyona ağırlık vererek kısa sürede sektörde öne çıktı. Ürün yelpazesine adım adım “kırma eleme”, “madencilik”, “geri dönüşüm” gibi makineleri de ekledi.
Mehmet Kaybal, MEKA’yı büyütürken iki oğlu da eğitimlerini tamamlayarak şirkette göreve hazırlandı. Şirketin üretim yaptığı fabrika sayısı 5’e çıkarken, Sinan Kaybal Yönetim Kurulu Üyeliği, Kerem Kaybal da Genel Müdür Yardımcılığı görevlerini üstlenir konuma ulaştı.
Mehmet Kaybal’la kısa süre önce halka arzı gerçekleşen MEKA’nın Borsa İstanbul’daki gong töreni sonrasında buluştuk. Mehmet Kaybal’a iki oğlu Sinan ve Kerem Kaybal ile MEKA Yönetim Koordinatörü Alev Kara eşlik etti.
Mehmet Kaybal, şirketin kuruluşunun 3’üncü yılından itibaren ihracata başladıklarını bildirdi:
- Son 3 yıldır ciromuzun yüzde 90’ına yakın kısmını ihracattan sağlıyoruz. Avrupa’dan Ortadoğu’ya, Amerika’dan Nikaragua ve Fransız Guyana’sına, Avustralya’ya kadar 100’den fazla ülkede anahtar teslimi tesis kurduk. Ekipman ihraç ettik.
Üretim merkezlerine işaret etti:
- 4’ü Ankara’da, birisi Eskişehir’de toplam 5 üretim merkezinde yıllık 300’ün üzerinde tesis üretme kapasitemiz var. 83’ü mühendis 500’e yakın personel istihdam ediyoruz.
Sinan Kaybal, üretimle ilgili şu dökümü verdi:
- Yılda 180 beton santralı, 60 kırıcı, 80 elek, 45 besleyici ve 200 aktarma bandı üretiyoruz.
Mehmet Kaybal araya girip madencilik ürünlerinden örnek aktardı:
- Altın madenlerine “ön kafa”yı biz üretiyoruz.
İhracatla ilgili şu noktanın altını çizdi:
- Türkiye’nin ilk 1000 ihracatçısı listesinde son 16 yıl içerisinde toplam 10 kez yer aldık.
MEKA’nın yıllık ihracatını sordum, Kerem Kaybal yanıtladı:
- 2022 yılı ihracatımız 35 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Kilo başına ihracat gelirini merak ettim, Sinan Kaybal hesapladı:
- Kırma elemanlarında kilo başına ihracat gelirimiz 5 dolar düzeyinde seyrediyor. Beton santralında da 4.5 dolarlık kilo başına ihracat geliri söz konusu.
Kerem Kaybal, sohbet sırasında şu hesabı yaptı:
- Bugüne kadar ürettiğimiz santral sayısı 3 bin 500’ü buldu.
Mehmet Kaybal, santral verdikleri yurtiçi ve yurtdışı projelerden örnekler sıraladı:
İngiltere: İngiltere’deki prestijli projelerin büyük bölümünde varız. HS2 hızlı tren projesinde kullanılan tüm beton santralleri ile Hinkley Point-C nükleer santrali, Royal Air Force Mahram Askeri Havalimanı ve Londra Heathrow Havalimanı genişletme projesindeki santraller bizimdi.
İstanbul: İGA, yani İstanbul Havalimanı inşasında kullanılan tüm santralleri biz verdik.
Meksika: ABD’nin konsolosluk yerleşkesi inşaatında bizim santral vardı.
Etiyopya: Yapı Merkezi’nin inşa ettiği demiryolu projesinde biz vardık.
Tanzanya: Yapı Merkezi’nin üstlendiği demiryolu projesinde de biz yer aldık.
Artvin: Limak’ın üstlendiği Yusufeli Barajı projesinin santralleri de bizimdi.
Mehmet Kaybal, Ar-Ge konusuna değindi:
- Ar-Ge merkezimiz 33 mühendisten oluşan kadrosuyla toplam 17 bakanlık projesinin 11’ini tamamladı. 6’sı devam ediyor. Ayrıca 2 adet TÜBİTAK projesi yürüyor. 2 tescil almış endüstriyel tasarım başvurusu bulunuyor.
Geliştirdikleri, ürettikleri makinelerin sattıkları pazarlardaki değerini anlatırken 5 yıl önceye döndü:
- Avustralya’ya 5 yıl önce demir cürufu ayıklayan makine göndermiştik. Biz makineyi 300 bin Euro’ya satmıştık. Sonra o makineyi bir Türk firmasının sattığımız şirketten 600 bin Euro’ya satın aldığını duyduk.
Mehmet Kaybal, beton santralı üretmek üzere kurduğu MEKA’da çocuklarıyla birlikte daha inovatif makineleri geliştirmeyi sürdürüyor.
Söz konusu makinelerle yarattıkları katma değer, ihracatta kilo başına 5 dolarlık fiyatla kendini gösteriyor…
MEKA Beton Santralleri İmalat ve Sanayi Ticaret A.Ş. Kurucusu ve Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaybal, Çin ve Rusya başta olmak üzere dünyanın birçok ülkesinde kum ve agrega krizi yaşandığını, bu nedenle inşaatın da “döngüsel ekonomi” kapsamına alınmaya başlandığını belirtti:
- Nitekim “Avrupa Birliği Döngüsel Ekonomi Aksiyon Planı” inşaat ve yıkımı 5 hedef sektör arasına aldı. Bazı ülkeler inşaatta kullanılan malzemelerin yüzde 20’sinin “dönüştürülmüş ürün” olması yönünde kurallar koydu. Oranı yüzde 80’e yükselten ülkeler de var.
Yapıların “bakım, onarım, yıkım” gibi işlemler sonrasında ortaya çıkan atıkların toplam katı atığın yüzde 40’ını oluşturduğu hesabına işaret etti:
- İnşaat atıklarının geri dönüşüm işlemine tabi tutulmadan doğrudan atık sahalarına boşaltılması ekonomik ve çevresel açısından ciddi yük oluşturuyor.
ABD’ye kum yıkama ekipmanı sattıklarını kaydetti:
- ABD’ye sattığımız kum eleme-yıkama ekipmanı, Miami’deki tsunami sonrasında kirlenen malzemenin temizlenmesinde kullanılmıştı.
11 ilimizi vuran 6 Şubat 2023 Pazarcık ve Elbistan merkezli depremler sonrası ortaya çıkan enkazlar üzerinde durdu:
- Yaşadığımız felaket sonrası bölgede 250 milyon ton inşaat atığının ortaya çıktığı tahmin ediliyor. Bu atıkların doğru teknikle dönüştürülmesi durumunda ekonomiye kazandırılacak değer 75 milyar lirayı bulabilir.
Aynı hesabı kentsel dönüşüm üzerinden de yaptı:
- Sadece İstanbul’daki kentsel dönüşümde 110 milyon ton inşaat atığının ortaya çıkacağı öngörülüyor. Bu atığın da doğru teknikle ayrıştırılıp dönüştürülmesi, 66 milyar liralık bir değer yaratabilir.
Bu noktada ürettikleri makinelerden örnekler verdi:
- Geliştirdiğimiz kırıcılar, elekler, yıkayıcılar ve kompakt kum susuzlandırma tesisleri, dünyanın çeşitli ülkelerinde kullanılıyor. Bu makine ve ekipmanlara ilgi giderek artıyor.
MEKA Beton Santralleri İmalat ve Sanayi Ticaret A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaybal, bir süre önce yatırım için kredi başvurusunda bulunduklarını belirtti:
- Hakkımız olmasına, şartları yerine getirmemize rağmen kredi zamanında çıkmadı. Biz de uygun kaynak yaratmanın adresi olarak hisselerimizin halka arzına yöneldik.
Halka arzdan sağlanan kaynağın yarısının yatırımda kullanılacağını bildirdi:
- Üretimde kullandığımız yeni tezgahların alımı, robot yatırımı ve güneş enerjisi sisteminin kurulumu söz konusu. 1.3 MW’lık GES kurma planımız var.