Bu haftaki yazımın daha iyi anlaşılabilmesi için, son iki hafta yayınlamış olduğum “Koçluktaki Grow Modelinin Kurumlara Uygulanması” ve “Mentorum Olur Musunuz?” başlıklı yazılarımın da okunmasını öneririm.
Bir kurumda bir kişiye Mentor atanmamalı, bir çalışan Mentorunu kendi seçmelidir. Koç ise kurum tarafından atanmalıdır. Buna bir anlamda “Usta - Çırak” ilişkisi diyebiliriz. Her yöneticinin aslında yeni yöneticiler yetiştirmek gibi bir görevi de vardır. Çok beğendiğim bir Japon Atasözünü burada ifade etmek isterim: “Ustayım diyebilmek için, önce ustanı geçecek, sonra da seni geçecek bir çırak yetiştireceksin…”
Usta Çırak ilişkisi, uzun yıllardır birçok meslek dalında önemli bir öğrenme ve deneyim aktarımı yöntemi olarak kullanılmaktadır. Bu ilişki, usta olarak kabul edilen deneyimli bir kişi ile çırak olarak adlandırılan yeni ve yetenekli bir birey arasındaki öğretme ve deneyim aktarımı ilişkisini ifade eder.
Usta Çırak ilişkisi, her iki taraf için de birçok avantaj sağlar. Çıraklar, ustalarının bilgi ve deneyimlerinden yararlanarak kendi becerilerini geliştirirler. Usta tarafından yönlendirilen bir Çırak, teorik bilginin yanı sıra pratikteki incelikleri de öğrenme fırsatı bulur. Bu sayede, mesleki bilgi ve deneyim aktarımı gerçekleşirken aynı zamanda mesleki değerler, ahlaki kurallar ve mesleki tutumlar da çırağa aktarılır.
Usta Çırak ilişkisi, mesleki geleneklerin ve mesleklerin sürdürülebilirliğinin korunmasına da katkı sağlar. Ustalar, mesleklerindeki bilgi ve becerilerini gelecek nesillere aktararak meslek geleneğinin devamlılığını sağlarlar. Çıraklar da bu sayede mesleklerin temel değerlerini ve mesleki pratikleri öğrenerek mesleğin gelecekte de yaşamasını sağlarlar.
Usta Çırak ilişkisi aynı zamanda güçlü bir kişisel bağ kurma ve güven inşa etme sürecidir. Usta ve Çırak arasındaki ilişki, mesleki öğrenme sürecinin ötesine geçer ve zamanla sadece mesleki alanda değil, genel olarak hayatta da destekler ve rehberlik eder. Bu şekilde, çırak mesleki ve kişisel gelişimini sağlarken aynı zamanda güvenilir bir rehberin yönlendirmesi altında hisseder.
Sonuç olarak, Usta Çırak ilişkisi, mesleki öğrenme ve deneyim aktarımının önemli bir yoludur. Usta Çırak ilişkisi, meslek geleneğinin sürdürülmesine, yeni yeteneklerin yetiştirilmesine ve güvene dayalı bir öğrenme ortamının oluşturulmasına katkıda bulunur. Bu ilişki, Ustaların bilgi ve deneyimlerini gelecek nesillere aktarmasını sağlarken, çıraklara da mesleklerini öğrenme ve geliştirme fırsatı sunar. Usta Çırak ilişkisi, mesleki alanda hem uzmanlık hem de kişisel gelişim için değerli bir model olarak hâlâ büyük önem taşımaktadır.
Usta Çırak ilişkisi günümüz iş dünyasında hele “Beyaz Yakalılar” arasında “Koçluk” olarak modernize edilerek tanımlanmıştır.
İş dünyasında Koçluk, çalışanların performansını artırmak, hedeflerine ulaşmalarını desteklemek ve potansiyellerini ortaya çıkarmak için etkili bir araçtır. Özellikle kurumlara alınan stajyerler açısından son derece önemlidir. Birçok işletmede staj yapan üniversite öğrencilerinin, staj sonunda çok az şey öğrendiklerini veya hiçbir şey öğrenmeden, kurumdan ayrıldıkları görülmektedir. Oysa Koçluk sisteminin yeni başlayanlar kadar, stajyerlere de uygulanması çok faydalı sonuçlar üretecektir. Böylelikle günümüz rekabetçi iş dünyasında, kurumlar çalışanlarının potansiyellerini tam anlamıyla ortaya çıkarmalarını ve en üst düzeyde performans sergilemelerini ve aynı zamanda stajyerlerin de ileride aynı kuruma uzun soluklu çalışma dönemi için tekrar başvurmalarını sağlayacaktır. Ayrıca koçluk, stajyerleri daha iyi tanımak ve ileride istihdam edilmeleri için de önemli bir süreçtir. Buna ek olarak, ileride iyi ve parlak mezunların da kuruma gelme isteklerini destekleyecektir.
Kurumlarda koçluğun önemi ve sağladığı faydaları aşağıdaki gibi özetleyebiliriz:
1 - Çalışanların hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur:
Kurumlarda koçluk, bir koçun çalışanlarla birebir etkileşimde bulunarak onların hedeflerine ulaşmalarını ve potansiyellerini gerçekleştirmelerini destekler. Koç, çalışanları yönlendirir, onlara sorular sorar, hedef belirlemelerine yardımcı olur ve onları motive eder. Koçluk süreci, çalışanların içsel motivasyonlarını artırırken, kendi çözümlerini bulmalarına da olanak tanır.
2 - Çalışanların potansiyelini ortaya çıkarır:
Kurumlarda koçluk, çalışanların potansiyellerini keşfetmelerine ve ortaya çıkarmalarına yardımcı olur. Koçlar, çalışanların yeteneklerini, ilgi alanlarını ve güçlü yönlerini belirlemek için derinlemesine bir değerlendirme yapar. Bu bilgiyi kullanarak, çalışanların kariyerlerinde ve projelerde en iyi şekilde kullanabilecekleri alanları belirlerler. Böylece çalışanlar, gerçek potansiyellerine ulaşarak daha tatmin edici bir çalışma deneyimi yaşarlar.
3 - Çalışanların performanslarını artırır:
Kurumlarda koçluk, çalışanların performansını artırmak için etkili bir araçtır. Koçlar, çalışanların belirledikleri hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur, stratejiler oluşturur ve takip ederler. Çalışanlar, koçlarıyla düzenli olarak iletişim kurarak ilerlemelerini değerlendirir ve geliştirme alanlarını belirler. Bu süreç, çalışanların motivasyonunu artırır, kendilerine meydan okumalarını sağlar ve daha yüksek performans göstermelerine yardımcı olur.
4 - Kurum içinde iletişim ve iş birliğini geliştirir:
Koçluk süreci, çalışanların iletişim becerilerini geliştirmelerini ve iş birliği içinde çalışmalarını sağlar. Koçlar, çalışanlara etkili iletişim stratejileri öğretir, empati kurmayı teşvik eder ve anlayışlı bir dinleyici olarak rol alırlar. Bu sayede çalışanlar, takım içinde daha iyi iletişim kurar, çatışmaları çözer ve iş birliğini artırır. Kurumlarda koçluk, olumlu bir çalışma ortamının oluşmasına katkıda bulunur.
5 - Kariyer gelişimi ve iş tatmini sağlar:
Koçluk, çalışanların kariyer gelişimlerini destekler ve iş tatminlerini artırır. Koçlar, çalışanların uzun vadeli hedeflerini belirlemelerine ve kariyer planlaması yapmalarına yardımcı olur. Ayrıca, çalışanların yeteneklerini ve yetkinliklerini geliştirmeleri için fırsatlar sunarlar. Bu sayede çalışanlar, işlerinde ilerlemek ve daha yüksek sorumluluklar almak için gereken beceri ve bilgiyi edinirler. Kariyerlerinde ilerleme ve başarı elde etmek, çalışanların iş yerinde daha mutlu ve tatmin olmalarını sağlar.
6 - Hata oranı azalır ve müşteri tatmini artar:
Kurumlarda koçluk, çalışanların hata yapma oranlarını azaltır. Deneme yanılma yöntemi ile sorun çözmek veya daha önce yapılmış hataların tekrarlanması gibi olumsuzlukları ortadan kaldırır. Bu durum iç ve dış müşterilerin alınan hizmetten tatmin olmalarını sağlar.
7 - Gelecekte sürdürülebilir bir sistemin oluşmasını sağlar:
Kurumda koçluk desteği alan bir çalışan, bu sistemi kurum kültürünün bir unsuru olarak kabul eder ve ileride kendi de bir koç olarak yeni çalışanlara destek olur. Böylelikle sistem kurumun sürdürülebilir bir gelişim sürecinin oluşmasını sağlar.
8 - Çalışan devir hızı düşer:
Çalışanlara daha ilk gününden itibaren koçluk desteği verilmesi, çalışanların işi benimsemelerini ve kısa zamanda sevmelerini, dolayısı işe bağlılıklarını artıracaktır. Böylelikle işten ayrılan veya iş değiştirenlerin sayısı azalır.
9 - Kurum içinden yetişecek yöneticilerin sayısı artar:
İlk günden itibaren veya görev tanımlarının değişmesi, terfi dönemleri veya üst görevlere atanma durumunda çalışanlara koçluk yapılması, içeriden bilgili ve deneyimli yöneticilerin yetişmesini sağlar. Böylelikle, kurumlar başka işletmelerde farklı kültürlerle yetişmiş yöneticilerin transferi yerine, kendi kültürlerinde yetişmiş yöneticilerle devam edeceklerdir. Bazı durumlarda farklı kültür veya sektörlerden yetişmiş yöneticilerin transferi, yeni bakış açıları ve uygulamaların geliştirilmesinde birtakım avantajlar sağlasa da genellikle uyum ve adaptasyon süreleri uzun olmaktadır; bazen de dezavantaj olarak ortaya çıkmaktadır.
10 - Kurumdan emekli olan veya başka nedenlerden dolayı ayrılan yöneticilerin birer danışman olarak hizmet etmeye devam etmelerine olanak sağlar:
Kurumda yetişmiş, her şeyi en ince detayına kadar bilen, çok deneyimli personelin başta emekli olmak sureti ile ayrılmaları, kurum için önemli kayıplardır. Bu kişilerden yararlanmak ve kurum içi koçluk yapmalarını sağlamak, dışarıdan destek almaktan daha verimli ve etkili olacaktır.
Özetle, kurumlarda koçluk, çalışanların potansiyellerini ortaya çıkarmak, performanslarını artırmak, iletişim becerilerini geliştirmek ve kariyer gelişimlerini desteklemek için etkili bir yaklaşımdır. Kurumlar, koçluk sürecini uygulayarak çalışanların bireysel ve profesyonel gelişimlerini teşvik edebilirler. İş yerinde koçluk hem çalışanların hem de organizasyonların başarısını artıran bir yolculuktur.