COVID-19 Türkiye’de ilk defa 2020 yılı Mart ayında görülmüştür. Söz konusu salgın hızla yayılmış, ilk vakanın tespitinden sonra okullar kapatılmış, ticari yaşam durgunlaşmış, çalışılamaz hale gelmiş, ekonomik dengeler bozulmuş, ayrıca devlet ve toplum için yaşamsal öneme sahip faaliyetler ve toplum yaşamındaki olağan akış durmuş, çeşitli zorluklarla karşılaşılmış, can kayıplarına katlanılır olunmuştur.
COVID-19’la mücadelede birçok ülke hızlı ve titiz önlemler almaya çalışırken bu aşamada gerçekleşen maddi ve manevi kayıplar gün geçtikçe artmış ve güncel ekonomik olaylar dengesi bozulmuştur. (Daha fazla bilgi için bakınız “COVID-19 Salgınının Ekonomi Üzerindeki Etkileri, Aslıhan Nakiboğlu, Sevgül Işık”)
Ekonomik yaşamda ortaya çıkan sorunlar finansman ve borç yönetimini olumsuz etkilemiş, kamusal gelirlerin sağlanamaması (durgunlaşması) mevcut dengeleri de bozmuştur.
Ekonomideki durgunluk kamu alacaklarının tahakkuk tahsilatını olumsuz etkilemiş, bu bağlamda da bazı alacakların yeniden yapılandırılmasını zorunlu hale getirmiştir.
Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun ile ekonomik yaşamdaki durağanlığın giderilmesi ve kamusal-özel sektör dengesinin Yeniden Yapılandırma Sürecine girerek mevcut olumsuzluğun giderilmesi öngörülerek ekonominin yeniden dengelenmesi hedeflenmiştir.
Söz konusu oluşumun sağlanabilmesi için Meclis’in onayından geçirilen “Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin Kanun’la” kamuya yönelik olarak birikmiş bulunan borçların mevcut olanaklar çerçevesinde ödenmesine imkan sağlanmıştır.
Şöyle ki,
Yasal düzenleme gereği aşağıda yer almış bulunan Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklar bu Kanun’un yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih dahil) tahsilinden vazgeçilecektir.
1) Hazine ve Maliye Bakanlığı’na, il özel idarelerine ve belediyelere bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklardan bu kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih dahil)
a) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan vergilerin ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla vergilere bağlı gecikme faizi ve gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları ile aslı bu kanunun yayımı tarihinden önce ödenmiş olanlar dahil olmak üzere asla bağlı olarak kesilen vergi cezaları ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,
b) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bir vergi aslına bağlı olmaksızın kesilmiş vergi cezaları ile iştirak nedeniyle kesilmiş vergi cezalarının %50’si ve bu tutara gecikme zammı yerine, bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece gecikme zammından ibaret olması halinde gecikme zammı yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50’sinin ve bu cezalara bağlı gecikme zamlarının tamamının,
c) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve bu kanunun birinci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendi kapsamında olan idari para cezalarının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine, bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla bağlı fer’ilerin tamamının,
d) 20 Şubat 2008 tarihli ve 5736 sayılı Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ve Tahsili Hakkında Kanun’un birinci ve ikinci maddeleri gereğince ödenmesi gerektiği halde bu Kanun’un yayımı tarihine kadar ödenmemiş olan tutarların bu madde kapsamında ödenmesi halinde 5736 sayılı (Bazı Kamu Alacaklarının Uzlaşma Usulü ile Tahsili Hakkında Kanun) hükümlerine göre hesaplanan binde iki oranındaki faiz alacaklarının tamamının,
tahsilinden vazgeçilmesi öngörülmüştür.
2) Ticaret Bakanlığı’na bağlı tahsil daireleri tarafından takip edilen alacaklardan bu kanunun yayımı tarihi itibarıyla (bu tarih dahil)
a) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan gümrük vergilerinin ödenmemiş kısmının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın; ödenmemiş alacağın sadece fer’i alacaktan ibaret olması halinde fer’i alacak yerine Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla gümrük vergilerine bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları ve aslı bu Kanunun yayımı tarihinden önce ödenmiş olanlar dahil olmak üzere asla bağlı olarak kesilen idare para cezalarının tamamının,
b) Vadesi geldiği halde ödenmemiş ya da ödeme süresi henüz geçmemiş bulunan ve 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili diğer kanunlar kapsamında gümrük yükümlülüğü nedeniyle gümrük vergileri asıllarına bağlı olmaksızın kesilmiş idari para cezaları ile 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun iştirak hükümleri nedeniyle kesilmiş idari para cezalarının %50’sinin, bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %50’sinin,
c) Eşyanın gümrüklenmiş değerine bağlı olarak kesilmiş idari para cezalarının %30’u ve varsa gümrük vergileri aslının tamamı ile bunlara bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i amme alacakları yerine bu kanunun yayımı tarihine kadar Yİ-ÜFE aylık değişim oranları esas alınarak hesaplanacak tutarın bu kanunda belirtilen süre ve şekilde tamamen ödenmesi şartıyla cezaların kalan %70’i ile alacak asıllarına bağlı faiz, gecikme faizi, gecikme zammı gibi fer’i alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilmesi hükme bağlanmıştır.