Raif Bakova
Dr. Şerif Yüksel
İstanbul Kültür Üniversitesi Uluslararası Ticaret ve Finansman
Ekonomi yönetiminin kararlı tutumlarıyla, uygulanan program olumlu meyvelerini vermeye başladı denilebilir. Öncesinde Mayıs 2024’de beklenen iyileşme Temmuz olarak düzeltilmişti. İlk sinyallerden biri cari açığın Nisan 2024’te 5.3 milyar dolarla dokuz ayın en yükseği olmasına karşın yıllıklandırılmış da 31.5 milyar dolar ile umut ışığıydı.
Dış ekonomik ilişkiler ve ihracatta üyük bir olumsuzluk görülmezken dört yıl sonra ‘döviz rezervi’nin pozitif bölgeye geçişi bir olumluluktu. Aslında yılbaşından bu yana Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nın (TCMB) rezervi güçlendirme çabası biliniyordu. Hatta TCMB’nin Kapalıçarşı’dan döviz alımları medyada görüntülenmişti. Bankanın verilerine dayanılarak yapılan hesaplamalara göre 24 Haziran haftasında net rezervler swap hariç 11.4 milyar dolara yükseldi. Bunun anlamı 14 Haziran haftasında rezervlerdeki yükseliş 5.4 milyar dolar olarak gerçekleştiğidir.
Bu günlerde Londra’da yatırım görüşmelerinde bulunan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek de Chatham House tarafından düzenlenen konferansta, Merkez Bankası döviz rezervlerinin Mart sonuna göre 70 milyar doların üzerinde artış gösterdiğini ve cari açığın yarıdan fazla azaldığını ifade ederek gelişmeleri teyit ediyordu. (Hürriyet 21 Haziran 2024)
Şimşek, enflasyonu kontrol etmek üzere gerekli tüm araçları kullandıklarını vurgulayarak kararlılıklarını belirtti. Böylece makro finansal risklerin azaldığı da anlaşılıyor. Çünkü aynı günlerde uluslararası derecelendirme kuruluşları Fitch Ratings de Türkiye Ekonomisinin büyüme tahminini açıkladı. Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nda Türkiye Ekonomisinin 2024’te yüzde 2,8’den yüzde 3,5’e çıkan tahminine ek olarak; daha sıkı para politikası, daha yavaş kredi büyümesi ve maliye politikasındaki sıkılaştırma sonucu bu yıl enflasyonun düşürüleceği belirtildi ve Temmuz ayından itibaren de yıllık oranın düşmeye başlayacağı ifade edildi. (Milliyet, 19 Haziran 2024)
Ekonomik dış dengelerin yanı sıra Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın verilerine göre Bütçe Mayıs’ta 219,4 milyar lira fazla verdi. Yılın ilk beş ayında harcamalar yüzde 97.9 oranında artışla 3 trilyon 712 milyar lira, bütçe gelirleri yüzde 101 oranında artışla 3 trilyon 240 milyar lira olarak gerçekleşirken, bütçede 471 milyar lira açık verdi. Gerçekten de yılbaşından bu yana aylık bütçe açıkları 150-175 milyar lira olarak açıklandı. Yaz nedeniyle turizm ve tarım sektöründeki canlanma ile tasarruf önlemleri sonucu TL bütçesinin olumlu yöne evrilmesi bekleniyor.
Gerek Merkezi Yönetim Bütçesi’nde ve gerekse uluslararası ekonomi bütçesindeki iyileşmelerin sürdürülmesi sonucu ekonomideki iyileşme süreci olumlu seyrini sürdürecektir. Her ne kadar döviz kurlarında beklenen gerileme görülmese de kurların TCMB alımlarından dolayı bu durumda olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Ekonominin temel parametrelerinde iyileşme süreci programın ve alınan önlemlerin kararlılıkla sürdürülmesi ile mümkündür. Bu konuda bir olumlu örnek de Bayram sonrası yeniden toparlanan BİST piyasasıdır.