Ferda Besli
Geçen hafta BDDK bankaların 2023 Şubat ayı verilerini açıkladı. Net kar geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 68,2 artarak 39 milyar TL’den 65.6 milyar TL’ye yükseldi. İlk bakışta karlılık artışının iyi bir seviyede olduğu görünürken son üç ay ile karşılaştırdığımızda veriler farklı şeyler söylüyor.
Bankaların son üç ayını, Aralık 2022, Ocak 2023 ve Şubat 2023 tarihli BBDK kaynaklı faiz gelirleri ve faiz giderlerini analiz ettik. Aralık 2022 ayında 106.6 milyar TL olan net faiz geliri (NFG) Ocak 2023 ayında 52.2 milyar TL ve Şubat 2023 ayında 43 milyar TL’ye gerilemiştir. Son üç ayda NFG düşüş 63.6 milyar TL ve yüzde – 59,7’dir. Arlık 2022’de 42.6 milyar TL olan net kar, Ocak 2023’te 39 milyar TL ve Şubat 2023’te 26.6 milyar TL olarak gerçekleşmiş olup net karlılık Şubat 2023’te Aralık 2022’e göre yüzde 37,6 daralmıştır.
Tablolara biraz daha detaylı baktığımızda menkul kıymetlerden alınan faizlerde düşüş sürerken bankaların fonlama maliyeti yükseliyor. Aralık 2022 ayında 86.4 milyar TL menkul kıymetlerden faiz alınırken bu rakam Ocak 2023’te 39 milyar TL ve Şubat 2023’te ise 38 milyar TL. olarak gerçekleşmiştir. Gelirler azalırken bankaların faiz giderleri ise artmaktadır. Aralık 2022’de 72 milyar TL olan faiz gideri Ocak 2023’te 81 milyar TL ve Şubat 2023’te ise 80 milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Faiz giderlerinin toplam faiz gelirleri içindeki payı hızlı artmaktadır. Aralık 2022’de yüzde 40,3 olan Faiz Giderleri/Faiz Gelirleri oranı Ocak 2023’te yüzde 60,8, Şubat 2023’te ise yüzde 65,2 olarak gerçekleşmiştir. Faiz gelirlerinin yüzde 40’ını faiz giderleri için harcayan bankalar şimdi yüzde 65,2’ni harcıyor.
Bankalarımızın toplam öz kaynakları 1,488 milyar TL olup güçlü bir sermaye yeterlilik rasyosuna sahiptir. Katkı sermaye ile birlikte toplam sermaye 1.8 trilyon TL ve çekirdek sermaye yeterlilik rasyosu yüzde 14, standart sermaye yeterlilik rasyosu ise yüzde 17’dir. Faiz artışının yol açtığı riskin üç hafta önce ABD ve Avrupa’da bankacılık sektörü üzerindeki nelere yol açtığını gördük. Faiz ve kredi riskinin neden olduğu hasar hafiflemekle beraber ekonomi yönetimlerin ajandasının hala en başında duruyor. Cuma günün ABD ve Avrupa Birliği’nden gelen enflasyon verilerindeki düşüş faizlerin pik seviyelerine yakın olduğu konusunda piyasada bir konsensus oluşturmaya başlamıştır.
Sonuç olarak; bankacılık sektörü bir ülkenin büyümesi, kalkınması ve refah artışında çok önemli rol oynarlar. Bu kurumlarımızın yapısı ne kadar güçlü olur ise ülke olarak stratejik hedeflerimize daha hızlı ulaşabiliriz. Düşen menkul kıymet faiz gelirleri ve artan fonlama giderleri neticesinde faiz marjının daralması bankaların güçlü mali yapıları üzerinde baskı yaratmakta olup bankalar için getirilen düzenlemelerinin hafifletilmesi ve bankacılığın piyasanın kendi dinamikleri ve fundemantal’ları ile yapılması çok önemlidir.