ABD ve Avrupa'nın en büyük 20 bankasının yönetim kurulu koltuklarında oturan isimlerin yeşil enerji ile hiçbir bağlantısı yok. Hatta bu isimlerin büyük bir bölümü dünyanın en büyük petrol şirketlerinin CEO'luğunu yapmış isimler.
Birleşmiş Milletler Çevre Programı Finans Girişimi (UNEP FI) tarafından hayata geçirilen, dünya çapında toplam aktif büyüklükleri 47 trilyon doları aşan 130 bankanın kurucu imzacı olduğu Sorumlu Bankacılık Prensipleri geçtiğimiz yıl Eylül ayında New York'ta gerçekleştirilen BM Genel Kurulu'nda lanse edildi. Türkiye'den de 6 banka bu prensipleri uygulamayı taahhüt etti.
Bugün, dünyanın en büyük bankalarının kredi portföylerinde sürdürülebilir proje finansmanının payı hızla artmaya devam ediyor. Topluma ve çevreye fayda sağlayan projelere destek veren bankalar, dünyayı “kirletmeye” devam eden şirketleri desteklememeyi tercih ediyor. Fakat finans sektörü yeşillenirken, bankaların yönetim kurullarındahala “fosil” hakimiyeti var. ABD ve Avrupa'nın en büyük 20 bankasının yönetim kurulu koltuklarında oturan isimlerin yeşil enerji ile hiçbir bağlantısı yok. Bloomberg Green tarafından gerçekleştirilen çalışma, en büyük bankaların yönetim kurullarında yer alan 600 kişinin geçmişini analiz ediyor. Analizin sonuçları oldukça dikkat çekici: Bu 600 yöneticinin en az 73 tanesi kariyer hayatının bir döneminde, en fazla karbon emisyonuna yol açan şirketlerde üst düzey yönetici pozisyonunda bulunmuş. Bu şirketlerin 16 tanesi petrol şirketi. Yine bu en büyük 20 banka, 2015 yılında imzalanan Paris Anlaşması'ndan bu yana fosil yakıt üreticilerine yaklaşık 1.4 trilyon dolar kredi sağlamış. Oysa, danışmanlık şirketi KPMG International'ın Global İklim ve Sürdürülebilirlik Merkezi Direktörü Mark McKenzie, “Üst düzey yönetimde ‘yeşil' deneyimi olan insanların bulunması, büyük fark yaratabilirdi” diyor. Bloomberg Green analizinde yer alan bazı örnekler şöyle:
• JPMorgan: Bankanın yönetim kurulunda petrol sanayiinin efsane bir ismi var ve bu isim, iklim krizini kabul etmeyenler arasında. Lee Raymond, 1999-2005 yılları arasında ExxonMobil'in CEO'su ve başkanı olarak görev aldı. Raymond, 2013 yılından bu yana bankanın bağımsız yönetim kurulu üyesi konumunda. Bankanın CEO’su Jamie Dimon’a uzun vadeli stratejiler konusunda danışmanlık veriyor. Fakat hissedarların iklim krizi ile ilgili gündeme getirdikleri endişelerin ardından, Raymond devre dışı bırakıldı. Raymond’un yönetim kurulundan çıkmasını talep edenler arasında New York şehri ve emeklilik fonları yer alıyor. Bu taleplerin gerekçesi ise, eski bir petrol şirketi yöneticisinin küresel ısınma konusunda ‘çekimser’ kalamayacağı. Öte yandan, JPMorgan, Paris Anlaşması’nı kabul ettiğini, iklim değişikliğinin neden olduğu krizlerin farkında olduğunu ve 2025 yılına kadar temiz enerji yatırımlarına 200 milyar dolar kredi sağlayacağını açıkladı. Banka aynı zamanda, geçtiğimiz Mart ayında petrol ve gaz sektörüne yapmayı planladığı 42.8 milyar dolarlık krediyi durdurdu.
• ING: Geçtiğimiz mayıs ayı itibariyle ING'nin yönetim kurulunu oluşturan 15 ismin 6 tanesi, Royal Dutch Shell, Daimler gibi şirketlerin yönetim kurullarında yer almış isimler. Yönetim kurulunda yer alan 15 kişinin birisi hariç, hiçbirinin yenilenebilir enerjilerle bir bağlantısı bulunmuyor. Fakat buna rağmen, ING; karbon ayak izini aşağı çekmekte diğer tüm bankalardan daha hızlı harekete geçti. Kredi portföyünün neredeyse tamamına denk gelen 600 milyar Euro'yu Paris Anlaşması hedeflerine uyum sağlayan projelere yönlendirdi. Banka, yönetim kurulunda yer alan her bir ismin, “sürdürülebilirlik” hedefleri doğrultusunda karar vermesini talep ediyor.
• Credit Agricole: Bankanın yönetim kurulu üyelerinden Christian Streiff, kariyerinin bir döneminde Airbus ve Peugeot'nun CEO'su olarak görev aldı. Aynı zamanda Almanya'nın en büyük çelik üreticisi Thyssenkrupp'ta direktör olarak çalıştı. Fakat, geçtiğimiz Mayıs ayında Streiff'in yönetim kurulu üyeliği sonlandırıldı. Onun yerine Fransız moda şirketi Kering'in Sürdürülebilirlik Direktörü olan Marie-Claire Daveu geldi.
20 BANKANIN YÖNETİM KURULUNDA
“YEŞİL” DENEYİMİ OLAN ÜYE SAYISI SADECE 4
Bloomberg Green analizinde 20 banka yer alıyor. Bu bankalar; Standard Chartered, Société Générale, Santander, RBS, Morgan Stanley, JPMorgan Chase, ING, HSBC, Goldman Sachs, Deutsche Bank, Crédit Suisse, Crédit Agricole, Citi, Barclays, Bank of America, BNP Paribas, BBVA, Wells Fargo, UniCredit ve UBS olarak sıralanıyor. Bu bankaların yönetim kurullarında yer alan isimlerin sadece 4 tanesinin yeşil enerji sektörü deneyimi var. Bu dört isim; UBS, Société Générale, Santander ve RBS yönetim kurullarında yer alıyor. Diğer tüm yönetim kurulu üyeleri ise, kariyerlerinin daha önceki dönemlerinde BP, GE, Bayer, Daimler, Airbus, General Motors, Delta Airlines, ArcelorMittal, Boeing, Royal Dutch Shell, Toyota, Caterpillar, Fiat Chrysler, Saint-Gobain, Total gibi şirketlerde yöneticilik yapmış isimler.