Denedik olmadı, bir yanlıştan daha döndük! Vatandaşa bankadaki kendi hesabından efektif çekerken masraf ödeme zorunluluğu getirilmişti. Bir ay uygulamada kalan düzenleme geri alındı.
Vatandaş bankadaki döviz hesabından nakit çektiğinde artık masraf ödemeyecek. Gerçi bazı bankalar zaten bu uygulamaya hiç başlamamıştı, karışıklık da giderilmiş oldu.
Merkez Bankası yaklaşık bir ay önce uygulamaya koyduğu bir kararla bankalara döviz hesabından efektif çekenlerden masraf alma olanağı tanımıştı. Ucu açık bir düzenlemeydi yapılan; isteyen banka masraf alacak, istemeyen almayacak, masrafın hangi miktarda ya da oranda olacağına da banka kendisi karar verecekti. Merkez Bankası bir alt ya da üst sınır getirmiyor, yalnızca efektif çekiminin masraf alınabilecek işlemlerden olduğuna karar veriyordu.
İşte o uygulamadan geri dönülmesi kararlaştırıldı. Merkez Bankası, bankacılıkla ilgili mevzuat kapsamında yeni bir talimat yayımlayarak bu konuda değişikliğe gitti.
Yeni talimatta “efektif çekiminde masraf alınabileceği yönündeki hüküm” yer almıyor. Dolayısıyla talimatın değiştirilmesiyle birlikte efektif çekiminde masraf alınması uygulamasına son verilmiş oldu.
Atılan taş, ürkütülen kurbağa!
Hatırlanacaktır, bu konu yoğun şikayetlere yol açmıştı. Tasarruf sahibi döviz hesabına zaten neredeyse hiç faiz alamıyordu. Bu yetmezmiş gibi bir de parasını çekmek istediğinde masraf adı altında bir kesintiyle karşı karşıya kalıyordu.
Tasarruf sahibi ödeyeceği küçük tutarlı bir masraftan dolayı çok büyük bir kayıp yaşamayacaktı ama algı çok kötüydü. Ve bu algı suya atılan taş misali büyüyüp bankadaki döviz hesaplarına dönük bir kaygıya dönüşebilirdi.
“Bugün dövizimden masraf adı altında kesinti yapanlar, yarın hesabımı TL’ye çevirirse...”
Vatandaş bunu konuşmaya başlamıştı bile.
“Ya döviz hesabıma tümüyle el koyarlarsa...”
Bize soranlara dilimiz döndüğünce bunun söz konusu bile olmayacağını anlatmaya çalıştık. Bir devletin bankadaki döviz hesaplarına el koyması ya da bu hesapları TL’ye çevirmesi “Ben ülke olarak iflas ettim” demekten başka anlam taşımazdı ve artık o andan sonra başta bankacılık sistemi tüm finans sistemi yerle bir olurdu.
Siz döviz hesaplarına el konulması durumunda vatandaşın bankada TL tutacağını düşünebilir misiniz? Herkes bankaya hücum eder, bankacılık sistemi biterdi.
Dolayısıyla bankadaki döviz hesaplarına el konulması söz konusu olamazdı ama bu kaygı ufak ufak depreşmeye başlamıştı.
Doğrusu birileri vatandaşı paniğe sevk etmek için özel bir çaba göstermek istese, herhalde bundan güzel bir adım atılamazdı.
Tasarruf ettin, döviz aldın ve onu da bankaya mı yatırdın; sana faiz yok, bir de paranı çekmek istediğinde senden masraf alırım...
Tasarruf sahibi daha nasıl cezalandırılırdı ki...
Bankadan bankaya farklı uygulamalar
Bir bankacının ifadesiyle “her konuya karışan” BDDK ve Merkez Bankası efektif çekimindeki masraf konusunda bankaları tümüyle serbest bırakıyordu. Bu yüzden kimi bankalar komisyon uygulamasına hiç girişmedi. Komisyon alanlar da farklı farklı uygulamalar yaptı.
Bu durum vatandaşın kafasını iyice karıştırdı. Şikayetler arttı.
Bunun üstüne Merkez Bankası gelen şikayetleri göz önünde bulundurarak konuyu yeniden değerlendirmeye aldı. (Dünya 25 Ağustos)
İşte o değerlendirme çalışması sonucunda eskiye dönülmesi ve bankadaki hesaptan efektif çekilirken masraf alınması uygulamasına son verilmesi kararlaştırıldı.
Olan, yaklaşık bir aylık dönemde efektif çekerken masraf ödemek durumunda kalanlara oldu.
Zararın neresinden dönülürse...
Efektif çekiminde masraf alınması bankaların isteği ile başlamıştı. Bankalar, efektif bulundurmanın bir maliyet yarattığını gerekçe göstererek böyle bir düzenleme yapılmasını istemişti.
Bankalar ya da başka kuruluşlar istedi diye böylesine tartışma yaratacak bir uygulamaya gitmek...
Öyle anlaşılıyor ki başlangıçta bu konunun üstünde doğru dürüst hiç tartışılmamış, böyle bir uygulamanın olumsuz etkilerinin neler olabileceği üstünde hiç durulmamış.
İşte bir ay geçti ve eskiye dönüldü.
Bu da olumlu bir adımdır, hiç olmazsa yanlıştan dönüldü. Yanlıştan dönmek de bir kazanç sayılmalı.