Avukat zorunluluğuna uymayana aylık 40 bin TL ceza!

Evet, yeni yıl başlar başlamaz Barolar avukat bulundurma zorunluluğu olan anonim şirketlere ile yapı kooperatiflerine uyarı yazısı göndermeye başladı! Bu yazı gönderme işlemi artık geleneksel hale geldi bile denilebilir. Gönderilen yazıda; avukat bulundurma zorunluluğu hatırlatılıyor, 2024 yılında bu zorunluluğa uymayanlara kesilecek idari para cezası tutarları belirtiliyor.

Ancak, kapsama giren anonim şirketler ve kooperatifler uzunca bir süredir avukat bulundurma zorunluluğunun tamamen kaldırılmasını veya bu yapılamıyorsa söz konusu zorunluluğa ilişkin tutarın günün değişen koşullarına uygun olarak ciddi şekilde yükseltilmesini istiyor.

Kızacak bir şey yok, Baro yazıları tamamen bilgilendirme amaçlı!

Ortada Barolara kızılacak bir durum yok! Çünkü, baroların gönderdiği yazılar tamamen bilgi amaçlı. Burada yasal bir zorunluluk söz konusu, üstelik yeni bir şey de değil, 8 Şubat 2008’den bu yana böyle bir zorunluluk var (1136 sayılı Avukatlık Kanunu, Mad. 35).

Kapsama giren anonim şirketler ve yapı kooperatiflerinin dava, icra takibi veya avukatlık işi olmasa dahi, sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu bulunuyor.

Avukat bulundurma zorunluluğu tam olarak ne?

Avukat bulundurma zorunluluğu, esas itibariyle sözleşmeli olarak bir avukatla anlaşılması anlamına geliyor. Bu, aylık danışmanlık bazında avukatlık sözleşmesi düzenlenen sözleşmeli bir avukatın bulunması veya iş sözleşmesi kapsamında sigortalı olarak o şirkette bir avukatın çalıştırılması şeklinde gerçekleşebilir. Her iki durumda da, avukat bulundurma zorunluluğuna yönelik şart gerçekleşmiş kabul ediliyor.

Kimler sözleşmeli avukat bulundurmak zorunda?

Sözleşmeli avu­kat bu­lun­dur­ma zo­run­lu­luğu, Avu­kat­lık Ka­nu­nu­’n­da yer alı­yor.

Avukatlık Kanu­nu­’­nun 35. mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı­na göre; Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesinde öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler ile üye sayısı yüz veya daha fazla olan yapı kooperatifleri sözleşmeli bir avukat bulundurmak zorunda. Buna aykırı davrananlara Cumhuriyet savcısı tarafından sözleşmeli avukat tayin etmedikleri her ay için, suç tarihinde yürürlükte bulunan asgarî ücretin iki aylık brüt tutarı kadar idarî para cezası verilmesi gerekiyor.

Limited şirketler için böyle bir zorunluluk var mı?

Hayır, Avukatlık Kanunu’ndaki düzenleme sadece anonim şirketler ile yapı kooperatiflerine zorunluluk getiriyor. Dolayısıyla, limited şirketlerin avukat bulundurma zorunluluğu bulunmuyor. Tabi, zorunluluk olmaması avukat bulundurulmayacağı anlamına gelmiyor. Bize göre, herhangi bir hak kaybı vb. durumlarla karşılaşılmaması bakımından bir avukattan devamlı veya ihtiyaç duyuldukça hukuki destek alınmasında fayda var.

Avukat bulundurma zorunluluğunda sınır, 1 Milyon 250 bin TL oldu!

Evet, bu oldukça önemli bir ayrıntı!

Avu­kat­lık Ka­nu­nu­’­nun 35. mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı­na göre, Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesinde öngörülen esas sermaye miktarının beş katı veya daha fazla esas sermayesi bulunan anonim şirketler sözleşmeli avukat bulundurmak zorunda.

7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren yürürlüğe girmek üzere, Türk Ticaret Kanunu’nun 332. maddesinin birinci fıkrasında anonim şirketler için 50 bin TL olarak öngörülen en az esas sermaye tutarı 250 bin TL’ye yükseltildi (25 Kasım 2023 tarihli ve 32380 sayılı Resmi Gazete).

Bu değişiklik sonrasında, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren avukat bulundurma zorunluluğuna ilişkin tutar, 1 Milyon 250 Bin TL (250 bin TL x 5) oldu.

Dolayısıyla, Avukatlık Kanu­nu­’­nun 35. mad­de­si­nin üçün­cü fık­ra­sı­na göre; 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren,

- Esas sermayesi 1 Milyon 250 Bin TL ve daha fazla olan anonim şirketler,

- Üye sayısı 100 veya daha fazla olan yapı kooperatifleri 

söz­leş­me­li avu­kat bu­lun­dur­mak zo­run­da­.

Bu kriterlerin altında kalan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerinin sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu bulunmuyor.

Ayrıca, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren, en az esas sermaye tutarı 250 bin TL’nin ve dolayısıyla esas sermayesi 1 milyon 250 bin TL’nin altında kalan anonim şirketler sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu kapsamından çıkmış bulunuyor.

2024’de ödenecek zorunlu avukatlık ücretleri belli oldu!

Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’ne göre, 2024 yılında bulundurulması zorunlu sözleşmeli avukatlara ödenecek ücretler anonim şirketlerde aylık 15.800,00 TL, yapı kooperatiflerinde ise aylık 10.500,00 TL.

Zorunluluğa uymayan şirketlere aylık 40 Bin TL ceza!

Sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğuna aykırı davranan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerine, Cumhuriyet Savcısı tarafından avu­kat ta­yin et­me­dik­le­ri her ay için as­ga­ri ücre­tin iki ay­lık brüt tu­ta­rı kadar idari para cezası veriliyor (1136 sayılı Kanun, Mad. 35). Yani, söz­leş­me­li avu­kat bu­lun­dur­mak zo­run­da olan an­cak buna uy­ma­yan ano­nim şir­ket­le­r ve yapı ko­ope­ra­tif­lerine, her ay için ida­ri para ce­za­sı ke­si­liyor. Bu kapsamda çok sayıda şirkete idari para cezası kesilmiş bulunuyor.

2024 yılı için brüt asgari ücret tutarı, 20.002,50 TL. ilan edildi.

Buna göre, 2024 yılında avukat bulundurma zorunluğuna uymayan anonim şirketlere ve yapı kooperatiflerine aylık 40.005,00 TL (20.002,50 TL x 2), 2024 yılının tamamında sözleşmeli avukat bulundurmayanlara ise, yıllık toplam 480.060,00 TL (20.005,00 x 12) idari para cezası kesilecek.

Bunlarda oldukça yüksek ve ciddi tutarlar, çoğu şirketin sermayesinden bile daha fazla!

Zorunluluğa uymayanlar nasıl tespit ediliyor?

Baro Başkanlıkları tarafından bulundukları illerde bulunan ve sözleşmeli avukat bulundurma zorunluluğu olan anonim şirketler ile yapı kooperatiflerine “Avukatlık Sözleşmesini” ibraz etmeleri için bir yazı gönderiliyor. Bu yazıya istinaden sözleşme ve dayanak belgeler sunulmadığı takdirde Baro Başkanlıkları tarafından o ilin Cumhuriyet Başsavcılığı’na anonim şirket ve yapı kooperatifi hakkında suç duyurusunda bulunuluyor. Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından yapılacak soruşturmada sözleşme, avukata ait serbest meslek makbuzu, makbuzlara ilişkin ödeme dekontunun ibraz edilmesi gerekiyor. Sadece avukatlık sözleşmesi yapılması yeterli görülmüyor.

Cezalardan yöneticiler de sorumlu mu?

Avu­kat ta­yin edil­me­si ile il­gi­li zo­run­lu­luk, on­bin­ler­ce ano­nim şir­ke­ti ve ko­ope­ra­ti­fi ya­kın­dan il­gi­len­di­ri­yor. Bu zo­run­lu­luk Ko­ope­ra­tif­ler Ka­nu­nu ya da Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu­’n­da de­ğil de, Avu­kat­lık Ka­nu­nu­’n­da düzenlendiği için çok kişi ta­ra­fın­dan bi­lin­mi­yor. An­cak, ka­nun­la­rı bil­me­mek, ma­ze­ret değil!

Bu zorunluluğa uyulmaması halinde Avu­kat­lık Ka­nu­nu­’­nun 35. mad­de­sin­e göre “asgari ücretin iki aylık brüt tutarı” ka­dar olan ida­ri para ce­za­sı­, il­gi­li ano­nim şir­ket ya da ko­ope­ra­ti­fe ke­si­liyor. Bu şirketlerde pek sorun olmuyor, ödenen cezalar genellikle yöneticilere yansıtılmıyor. Ancak, Ko­ope­ra­tif­ler Ka­nu­nu­’­nun 62. mad­de­sin­de; yö­ne­tim ku­ru­lu üye­le­ri ve ko­ope­ra­tif me­mur­la­rı­nın, ken­di ku­sur­la­rın­dan ile­ri ge­len za­rar­lar­dan so­rum­lu ola­cak­la­rı be­lir­til­di­ği için, kooperatiflerde öde­nen cezanın, dava açıl­mak su­re­tiy­le yö­ne­ti­ci­le­re yan­sı­tılması mümkün bulunuyor.

Zorunluluğun tamamen kaldırılması veya sınırın artırılması isteniyor!

İş dünyası; avukat bulundurma zorunluluğunun tamamen kaldırılmasını, bu yapılamıyorsa anonim şirketler için 1 Milyon 250 Bin TL olarak belirlenen sınırın ciddi şekilde artırılmasını (örneğin 15 Milyon TL) istiyor!

Gerçekten de bu zorunluluk, dava, icra takibi veya avukatlık işi olmayan anonim şirketlere oldukça ciddi finansman yükü getiriyor.

Peki, sorun nasıl çözülebilir?

Gazetemizde 7 Eylül 2022 tarihinde yayınlanan “İş dünyası zorunlu avukat bulundurma tutarının artırılmasını istiyor!” başlıklı köşe yazımızda, “Çıkarılacak bir Cumhurbaşkanı Kararı ile, en az sermaye tutarı artırılmak suretiyle sorunun çözümlenebileceğini” belirtmiştik.

Ancak, 7887 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile, 1 Ocak 2024 tarihinden itibaren anonim şirketler için 50 bin TL olarak öngörülen en az esas sermaye tutarı, 250 bin TL’ye yükseltildi. Bu değişikliğe paralel olarak avukat bulundurma zorunluluğuna ilişkin tutar da, otomatik olarak 1 Milyon 250 Bin TL oldu. Yapılan bu artış, iş dünyasının beklentisinin çok altında kaldı. Yine de, bu değişiklik sorunu tam olmasa da, sınırlı olarak çözdü.

Bize göre, sahada yaşanan ve iş dünyasının hala yoğun tepkisine neden olan bu sorun, Avukatlık Kanunu’nun 35. Maddesinin üçüncü fıkrasında yer alan “beş katı” ibaresinin günün değişen koşullarına uygun olarak yükseltilmesi ve belirlenen tutarın her yıl yeniden değerleme oranında artırılması suretiyle tamamen çözümlenebilir.

Bizden hatırlatması!..