Haziran ayının son haftasına Avrupadan gelen yavaşlama sinyalleri ile giriyoruz. Euro bölgesi öncü bileşik PMI endeksi haziranda mayısa göre 1.3 puan gerileyerek 50,8 düzeyinde gerçekleşti. Ekonominin yavaşlamasında Fransa’da baskın seçimler ve Avrupa genelinde otomotiv sektöründe yaşanan ağır sorunlar etkili oldu.
Seçimler dolayısıyla ekonomi politikalara yönelik belirsizlik haziranda Fransa ekonomisini durma noktasına getirdi. Açıklanan veri ikinci çeyrekte ekonominin yüzde 0,1’lik bir artışla durgunluğun eşiğine geldiğini gösteriyor.
Avrupa’nın ana motoru Almanya’da durum çok farklı değil. Ana ihracat pazarı Çin'in yavaşlaması ve otomotiv sektöründe yaşanan küçülme Avrupa’nın ağır abisi Almanya’yı durma noktasına getirdi.
Açıklanan öncü veri, yılın ilk beş ayında Avrupa ekonomisinin dipten döndüğünü gösteren göstergelerle tezat teşkil ediyor. Kalıcı bir trend değişikliği mi, yoksa geçici bir durum mu olduğunu önümüzdeki aylarda göreceğiz.
Avrupa’nın yavaşlaması ekonomisinde dışa dönük dengelenme sağlamaya çalışan Türkiye için hayati öneme sahip. İhracat sepetinde dayanıklı tüketim malları, otomotiv, makine, konfeksiyon gibi döngüsel ürünlerin ağırlığı fazla olan Türkiye için Avrupa’nın yavaşlaması kötü bir haber.
S&P Global tarafından hazırlanan Türkiye’nin İhracat İklim endeksi Kasım 2023’ten beri pozitif bir görünüme sahip. Türkiye’nin on büyük ihracat pazarı - Fransa haricinde - üretim anlamında pozitif alanda. Haziranda Avrupa’nın yavaşlaması ile bu mutlu tablo ne kadar bozulacak göreceğiz.
Türkiye dışsal şoklara karşı dirençli bir ekonomi. Uygulanmakta olan orta vadeli program yatırımcıların güvenini kazanarak ekonominin direncini daha da pekiştirdi. İsrail ile dış ticaretin sıfırlanmasına rağmen İhracatın artmaya devam etmesi, gelişmekte olan ülke paralarındaki satış dalgasından Türk lirasının etkilenmesi bunun son örnekleri.
Avrupa’nın yavaşladığı bir ortamda Türkiye dışa dönük dengelenmesini sağlayabilir mi? Bu sorunun cevabı Türkiye'nin ne kadar yavaşlayacağına ve ABD - Çin ticaretindeki olası küçülmeden ne kadar pay alacağına bağlı olarak belirlenecek.
Türkiye’nin yavaşlaması siyaseten istenmeyen ama ekonomik olarak kaçınılmaz bir gelişme. En büyük dış ticaret ortağınız yavaşlarken, siz hızlı büyürseniz dış ticaret açığınız artar. Uygulanmakta olan politikalar, eğer bir geri dönüş olmazsa, ekonomide yılın ikinci yarısında bir yavaşlamaya yol açacak. Enflasyonda sert düşüşü sağlayacaksa bizi rahatsız etmez.
Çin'in elektrikli araç piyasasında hakim oyuncu olması üzerine ABD ve Avrupa gümrük vergilerini artırarak otomotiv sektörlerini korumaya çalışıyor. Çin'in muhtemel misillemesi ile küreselleşmenin zayıfladığı, korumacılığın güçlendiği bir konjonktüre gireceğiz.
Bu yeni dönemde en çok faydayı, otomotiv sektöründe Çin ile benzer ürün gamına sahip olan Güney Kore ve Japonya sağlayacak. Ancak devam eden lojistik sorunlar nedeniyle dış ticaretin daha bölgesel hale geleceği bir dünya orta vadede Türkiye için olumlu olabilir. Avrupa pazarında Çin’in kaybedeceği payın küçük bir kısmını bile alsak bizi rahatlatır.