Dr. Onur YARAR
İstanbul Okan Üniversitesi Öğretim Üyesi
Tayland’da yaşamaya başladığımdan bu yana, DÜNYA Gazetesinin sunduğu imkân sayesinde haftalık olarak bu bölgeden haberler aktarmaya çalışıyorum. Aynı zamanda istatistikler de paylaşıyorum. Bu sefer coğrafyayı biraz daha geniş aldım, Asya ülkelerindeki vergilere bakmak istedim. Tablo fazla söze yer bırakmıyor. Derler ya yemedik yedirdik, içmedik içirdik. Daha bunun gelir vergisi, KDV’si ve de oranını artık algılamadığımız ÖTV’si var. Şirketler bu kadar krediye muhtaç hale geldiyse, peki kim zenginleleşti. Geçtiğimiz hafta ASEAN +3 ülkeleri ile ilgili gelişmeler neydi, şöyle kısaca özetlersek,
Türk Ticaret Bakanlığı’nın İthalatta Haksız Rekabetin Önlenmesine İlişkin Tebliği Resmi Gazete’de yayımlandı. Dampinge karşı önlem; Çin menşeli bazı seramik mamullerine 3 Mart 2023’e, klimalara 8 Mart 2023’e, Güney Kore ve Endonezya menşeli polyesterler 20 Nisan 2023’e, Çin, Endonezya, Tayland menşeli bazı demir ve çelikten eşyalara 21 Nisan 2023’e, Çin menşeli kontraplaklara 22 Mayıs 2023’e, granite 24 Mayıs 2023’e, gazlı fırın ve ocakların ateşleyicilerine 19 Haziran 2023’e kadar devam edecek. ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin ortalığı yetirince karıştıran Pasifik turu bitmiş oldu. Tayvan’dan sonra Güney Kore-Kuzey Kore sınırını ziyaret etti, neyse ki sınırı geçip yeni kriz yaratmadı.
55. ASEAN Dışişleri Bakanları toplantısı Kamboçya'da gerçekleşti. Üye olmayan İngiltere, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, AB, ABD ve Rusya’nın yanı sıra Türk Dışişleri Bakanı da toplantıya katıldı. BAE, ASEAN’ın Güneydoğu Asya’da Dostluk ve İşbirliği Antlaşması’nı imzaladı.
- Brunei ile Çin’in ortak petrokimya girişimi Hengyi Industries 263 milyon dolarlık İslami Sendikasyon anlaşması imzaladı. Firmanın 3,45 milyar dolarlık yatırımı bulunuyor.
- Çin’in güdümlü füzeleri hem Tayvan yakınlarına hem de Japon münhasır ekonomik bölgesine, Long March 5B uzay roketi ise Malezya’ya düştü. Petrol fiyatlarının düşmesinde Çin ve Japonya’nın zayıf imalat verileri etkili oldu. Çin PMI Temmuz’da 49 seviyesine geriledi. Hafta içi Tayvan kaynaklı bol bol tehdit mesajları yayınlandı.
- Endonezya’da turizm çalışanları Komodo Ulusal park ücreti 4 katına (250 USD) çıkarılınca işlerimiz düşecek eylemi yaptı. Pandemi öncesi 222bin ziyaretçisi olan parka pandemi dönemi 50bin civarında ziyaretçi gelmişti. ABD ve Endonezya, Çin’e karşı Sumatra adasında ortak tatbikat düzenledi. Dünyanın en büyük termal kömür ihracatçısı Endonezya, Avrupa ülkelerinden gelen ek talep üzerine kömür fiyatını yükseltti. Küresel ihtiyaç nedeni ile de mısır üretimi arttırılacak, 55 bin hektar 141 bine çıkarılacak. PT Telkom Endonezya yerli metaverse, MetaNesia’yı başlattı. Türkiye ile Endonezya arasındaki 2010 yılından bu yana bekleyen Deniz Taşımacılığı Anlaşması ile 2021’de imzalanan Sağlık Hibe Anlaşması Resmi Gazete’de yayımlanarak onaylandı. Bali Adası`nda düzenlenen Geleneksel Uçurtma Şenliği, bu yıl da ilgi çekti.
- Filipin Espor takımı sahibi Chong uyuşturucu kaçakçılığından aranıyor. Filipinler Devlet Başkanı Marcos, 2018’de çekildikleri Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM) üyeliğine yeniden katılma planı olmadığını açıkladı. Filipinler 12. Devlet Başkanı Fidel Valdez Ramos 94 yaşında COVID-19'dan öldü, Marcos’un devrilmesine yardımcı olmuştu ancak yeni devlet başkanı oğul Marcos taziye yayınladı. Çünkü aynı zaman da baba Marcos’un ikinci kuzeniydi, karışık aile işleri…
- Japonya’da sıcak hava dalgası 7 bin kişiyi hastanelik etti. Japonya’da asgari ücrete %3,3’le rekor zam teklifi yapıldı, halen saatlik asgari ücret 930 yen (127 TL). Eski Başbakanı Abe’yi öldüren katil 3 yıl önce Twitter da suikast yaklaşımında bulunduğu ortaya çıktı. Maliye Bakanlığı açıklamasına göre ülkenin döviz rezervleri 1 trilyon 323 milyar dolara yükseldi. Eksi rezerv de tanıdık ülke var mı?
- Güney Kore, sıvı metal ve platinli karbon nanotüplü, biyoelektrot görevi üstlenen e-mürekkepli dövme ile sağlık değerlerini takip etmeye yönelik çalışma başlattı. Hyundai Motor, Koreli otonom sürüş girişimi 42dot’u satın alıyor. Hyundai, Güney Kore’nin ilk KDX III Batch II muhribini denize indirildi. Sonsuza dek genç kalan ‘sanal infl uencer’ Rozy sosyal medya da yayına başladı. Pop grubu BTS’yi dağılma aşamasına getiren askerlik sorununa Güney Kore Savunma Bakanlığı ara çözüm buldu: Askerdeyken de konser yapabilecek. Güney Kore, ilk ay keşif aracı KPLO’yu ABD’den uzaya gönderdi.
- Laos’un uzun vadeli yabancı para cinsinden kredi notu Fitch tarafından CCC-‘ye düşürüldü. - Malezya Başbakanı İsmail Sabri Yakup, genel seçimin yakında yapılacağını ima etti.
- Myanmar’da demokrasi yanlısı yürüyüşü görüntüleyen Japon muhabir, yalan haber yaymakla suçlanarak gözaltına alındı. Askeri cuntanın daha fazla siyasi mahkûm infazı yapması halinde, ASEAN’ın Myanmar ile yapılan barış planlarını yeniden düşüneceği açıklandı. AB’de benzer endişe açıklamasında bulundu. Rus Dışişleri Bakanı Lavrov’un Myanmar ziyareti gerçekleşti. Rusya, Myanmar’ın en büyük silah tedarikçisi durumunda. BM Myammar da 1,2 milyondan fazla insanın yerinden edilmiş durumda olduğunu açıkladı. Askeri yönetim OHAL’i 6 ay daha uzattı. Ülkeden tek olumlu haber, nadir görülen ve uğurlu kabul edilen beyaz bir fil dünyaya geldi.
- Singapur ve Şilili iki altyapı şirketi, Antarktika’ya ilk denizaltı internet kablosu Humboldt’u döşeyecek. Singapur, Sri Lanka eski başkanı Rajapaksa’ya ayrıcalık tanınmadığını açıkladı. Singapur Yüksek Mahkemesi, Vauld’un morotoryum başvurusuna üç aylık süre verdi. Maymun çiçeği vaka sayısı 15’e çıktı.
- Tayland’da gece kulübünde yangın faciası: 15 ölü. Mevcut F-16’ların yerini F-35 alabilmek için bütçeye ek madde kondu, ilk iki uçak için 204 milyon dolar ayrıldı. Tayland’da İslam Kültür Mirası Müzesi açılacak. Tayland turizmi pandeminin yaralarını sarıyor, 2022 ilk yarısında 2 milyon turist geldi. Bu yıl tahminler 9 milyon turist. Tayland Posta Ofisi 140. Yıl anısına ilk NFT pullarını çıkarttı.
- Vietnam’da AES 4 bin MW’lık bir denizüstü (off shore) rüzgâr santrali inşaa edecek. ABD’li şirket bu iş için 13 milyar dolar yatırım yapacak. Vietnam’da çelik üretimi yıllık %2,4 düştü. Samsung Vietnam’daki akıllı telefon üretimini azaltma kararı aldı. Bangkok’dan sevgi ve saygılarımla…