6 Şubat depreminin vurduğu illerde yitirilen canların ardından hayatta kalanların yaşam mücadelesi sürerken, bir yandan da aş getirecek işlerin devamı için çalışılıyor. Türkiye’nin kuyumculuktaki önemli merkezlerinden Kahramanmaraş’ta da bu sektörle ilgili bazı çalışmalar var ancak üreticilerin önünde bazı engeller bulunuyor. Geçtiğimiz günlerde İsgold’un katkılarıyla hazırladığımız Altın Sohbetler’de bir araya geldiğimiz Kahramanmaraş Kuyumcular Odası Başkanı Hacı Mustafa Öz ile şehirde altın işlemenin bir an önce eski düzenine kavuşması için gereken adımları konuştuk.
Öncelikle belirtelim, Kahramanmaraş iç piyasa için son derece önemli bir üretim merkezi. İç piyasanın yüzde 35 üretimini tek başına gerçekleştiriyor. Depremden sonra üretim yapabilen firma sayısı deprem öncesine göre yüzde 8-10’lar seviyesinde. Dolayısıyla arzdaki sıkıntı büyüyor. Büyük şehirlerden ve hatta Kahramanmaraş’ın yerli halkından altına büyük bir talep patlaması başlamış. Buna bir anlam veremeyen Mustafa Öz, “Altına büyük talep var. Bağlarda, dağlarda, otoparklarda atölyeler kuruyoruz. Ama asıl isteğimiz Altınşehir Kuyumculuk İhtisas Sanayi Sitesi’nin güçlendirilmesinin yapılarak, merkezin yeniden üretime başlaması” diyor.
Bakanlık süreci hızlandırmalı
Altınşehir, Türkiye için önemli bir merkez. 6 bin kişiye istihdam sağlıyor. Depremden sonra orta hasarlı raporu verilmiş. Güçlendirme projesini yapmak için bir- iki firmadan teklif aldıklarını söyleyen Mustafa Öz, “Biri 4 milyon TL, diğeri de 16 milyon TL istedi. Arada büyük fark var. Biz de konuyu Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’na ilettik. Kendileri konuyla ilgileneceklerini söylediler ancak süreç biraz uzadı. Bizim bakanlıktan isteğimiz; önümüzü açmaları. Bize, ‘Projeleri hazırlayın, bize gönderin, inceleyelim, uygunsuzluk yoksa size kredi desteği verelim, ihaleye çıkın’ demelerini istiyoruz. Biz hibe istemiyoruz. Ya faizsiz ya da düşük faizli kredi istiyoruz. Bizim yetkilerimizi artırsalar, daha verimli olacak diye düşünüyorum” diye konuşuyor.
Altınşehir’in güçlendirme çalışmalarının 8-10 ayda bitebileceğini söyleyen Öz, “Bize de her gün üreticiler buranın durumuyla ilgili soru soruyor. Üreticiler zor durumda. Kimse çalışanlarını kaybetmek istemiyor. İsteğimiz projelendirme, ihale süreçleri gibi konularda bize yetki verilmesi” diye konuşuyor. Mustafa Öz’ün az önce de bahsettiğim gibi en büyük endişesi kalifiye elemanların kaybedilmesi. Öz, “Kahramanmaraş’ta kuyumculuğu dağıtmak istemiyoruz. Burada çalışan 6 bin kalifiye elemanın dışında dışarda da çalışanlar var. 10 bin kişiye bu işten istihdam sağlanıyor ve bu 10 bin kişi de kalifiye eleman. Bu çalışanlara Türkiye’nin her yerinden davetler geliyor, elemanlarımızı almak isteyenler oluyor. Firmalarımız elemanlarını göndermek istemiyor. Barınma için gidenler oldu ama bu kişilerin dönmesi için devletten bir konteyner kent istiyoruz. Çadır kentler, konteynerler yetersiz” diyor.
Bağ evine atölye kurdu
Kahramanmaraşlı mücevhercilerin üretim gücünü kaybetmemek için uygun olan her yere atölye kurma girişimi olduğunun altını çizen Öz, şöyle devam ediyor: “Ben mesela kendi bağ evime sac barakadan atölye kurdum. Şu anda işçilerimi kaybetmemek için orada çalıştırıyorum. Dağın başında bu iş olur mu? Ama yapacak bir şey yok. Para kazanmak için çalışmıyorum yanımda çalışanları istihdam etmek için çalışıyorum. 13 kişiye istihdam sağlıyorum.” Çarşıdaki esnafın mal, makine ve ekipman kaybının çok daha fazla olduğuna dikkat çeken Öz, “Maraş’ta katlı otoparkın birinin büyükşehir belediyesinden tahsisini aldık, projesi bitti, imalatına başlayacağız. 60 tane kadar tamamen yıkılan firmayı oraya yerleştireceğiz. 2 ay içinde yapacağız. Yine bizim Altınşehir’in sağlam olan idari binasının bir katını ve bir de otoparkı üretim için tahsis edeceğiz. Bu çalışmalarımız hızla sürüyor” diyor.
Kahramanmaraş’taki kuyumcularda kuyruk var
Depremin sektörde dengeleri değiştirdiğini, Kahramanmaraş’ta depremden sonra takı ve mücevher sektöründeki arz talep dengesinin bozulduğunu söyleyen Hacı Mustafa Öz, “Görüldü ki, iç piyasanın yüzde 35’ine yakın üretimi Kahramanmaraş’tan gidiyordu. İstanbul talebe yetişemez oldu. Biz deprem yaşadık, insanlar sanki biz deprem yaşamamız gibi sipariş kuyruğuna girdiler” dedi. Kahramanmaraş’ın kendi halkının da altına yoğun ilgi göstermeye başladığının altını çizen Öz, “Kuyumcu dükkanlarının içerisinde bir yoğunluk var. İnsanlar deprem yardımı, taşınma yardımı gibi ellerine geçen paraları altına bağlıyor. Sonra bozduruyorlar. Şu anda böyle bir sirkülasyon var. Normalde bu sezon bizim ölü sezondur ama şu anda işler oldukça hareketli” diye konuşuyor.