DANIŞMANLARI Tanyel Yılmaz davet etti, Cumartesi günü Mücevher İhracatçıları Birliği’nin düzenlediği“Jewellery Antalya”ya gittim.
Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın’la birlikte Kaya Palazzo Belek’te fuarın gerçekleştiği alana girdiğimizde yönetim kurulu üyeleri Ayhan Güner, Murad Köşker, Hüseyin Şaşmaz, Bilal Talay, Ahmet İshakoğlu, Alper Sözer başta olmak üzere katılımcılar etrafımızı sardı:
- Başkanım, altın ithalatına getirilen kota bizi iş, üretim yapamaz hale getiriyor. Bakın,“Jewellery Antalya”ya 65 ülkeden 612 firmanın 1350 temsilcisini “alım heyeti” olarak getirdiniz. Kota yüzünden fiyat tutturamıyoruz. Bu kota ile ihracat yapamayız.
Burak Yakın ve yönetim kurulu üyeleriyle stantları dolaşırken önceki Başkan Mustafa Kamar’a, ardından da Eriş Jewellery’ye uğradık. Şirketin Yönetim Kurulu Başkanı Levent Eriş ve Zen Pırlanta Yönetim Kurulu Başkanı Emil Güzeliş stantta dertleşiyordu:
- Altın ithalatına kota böyle devam ederse sektörümüzde işi bırakanlar, kepenk kapatanlar olabilir.
Emir Güzeliş, Levent Eriş’le aklından geçen çözümü paylaştı:
- Altın ithalatına getirilen kota ihracatta sıkıntı yaratıyor. Kotayı kaldırıp, içeride KDV formülünü deneseler daha iyi olmaz mı?
Sonra Burak Yakın’ın CEO’su olduğu Nadir Metal standına geçtik. Yakın, kota konusunu daha net anlatabilmek için şu örneği ortaya koydu:
- Diyelim ki kapasite raporuna göre bir firma 1.2 ton altın işliyor. Bu rakam 12’ye bölünüyor. Aylık, 100 kilogram altına denk geliyor. Onun yüzde 5’i dikkate alınıyor. Böylece dahilde işleme rejimi kapsamında kullanacağı altın miktarı 5 kilogram olarak belirleniyor.
Bu örnek hesaptan sonra sordu:
- 1.2 ton altın işleme kapasitesi olan bir şirkete ayda 5 kilogram altın yeter mi? Sektör böyle bir kısıtlama ile yoluna devam edebilir mi? İhracatçının günahı ne?
Murad Köşker araya girdi:
- Merkez Bankası Başkanı Hafize Gaye Erkan, 30 milyar dolarlık külçe altın ithalatına işaret edip, “Sektörünüzün ihracatı 7.6 milyar dolar. Ciddi bir dış ticaret açığınız var” diyor. Oysa iç pazarda yabancıların ciddi miktarda altın, mücevher alımı var. O da dikkate alınmalı.
Burak Yakın, ihracatla ilgili şu hesabı yaptı:
- Yabancıların, yani ülkemize gelen turistlerin kredi kartlarıyla yaptıkları mücevher, altın alışverişleri var. En az 5 milyar dolar. Bu satış, “hizmet ihracatı” sayılıyor. Normal ihracat hesabına girmiyor. Ayrıca yabancıya kayıt dışı satış yapanlar da var.
Köşker, Başkan Yakın’ın yaptığı hesabı tamamladı:
- Yani, bizim sektörün gerçek ihracatı 15 milyar dolar dolayında. Bu durumda altında dış ticaret açığımız 15 milyar dolara iniyor.
Köşker, ithalat kotası ile ihracatçının iyiden iyiye cezalandırıldığını vurguladı:
- Aylık 12 tonluk altın ithalatı kotasından ihracatçıya ayrılan pay 2 ton. İhracatçının 2 ton olan aylık kotasının bankalar üzerinden kullandırılması söz konusu. Kota yetmezken bir de uygulama aksaklıkları yaşanıyor.
Başkan Yakın, kota nedeniyle Türkiye’de altın fiyatının dünyanın epey üzerinde olduğuna işaret etti:
- Bizde külçe altın fiyatı uluslararası piyasalara göre kiloda 3 bin dolar daha yüksek. Kotanın böyle devam etmesi halinde 4-5 bin dolara çıkma riski var. Oysa, Dubai’de fiyat dünya piyasalarının 700 dolar altında. Yani, Dubai’ye göre bizde fiyat 3 bin 700 dolar yukarıda.
Fiyat farkı nedeniyle yolcu beraberi kayıt dışı altın girişinin arttığını kaydedip, stantlardan birindeki mankeni gösterdi:
- Bakın bu mankenin üzerindeki kemer-zincir tarzı aksesuar toplam 1.3 kilo eder. Bunların içi dolu olanları 1.5-2 kiloyu da bulabilir. Gördüğünüz gibi takı şeklinde 1.5-2 kilo altını getirmek mümkün. Bu durumda dövizimiz kayıt dışı şekilde yine gidiyor.
Stanttaki bir sektör temsilcisi adres gösterdi:
- Yunanistan, Bulgaristan ve İran’dan bu şekilde yolcu beraberi altın girişi rahatlıkla gerçekleşebiliyor. Altını getiren kilo başına 3 bin dolar farkını alıp götürüyor.
Yakın, şu çağrı ile noktayı koydu:
- İhracatımızın önünü ithalat kotası gibi kısıtlamalarla keseceklerine sektörümüzdeki kayıt dışılığı bitirecek adımlar atılmalı.
Mustafa Kamar’ın Mücevher İhracatçıları Birliği Başkanlığı döneminde, pandemide ihracatı tetiklemek üzere başlatılan “Jewellery Antalya”yı ilkinden itibaren izliyorum.
Önceki organizasyonlarda ağırlanan alıcı firma ve kişi sayısı, yapılan bağlantılar ana gündem olurdu. Bu kez alıcı sayısında rekor kırılmasına rağmen, altın ithalatına konulan kota her şeyin önüne geçti.
Cari açığı düşürmeye dönük adımlar elbette önemli ama bu gerekçeyle altın ithalatına getirilen kotanın yeniden gözden geçirilmesinde yarar var gibi görünüyor…
MÜCEVHER İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Murad Köşker, gerçekleşen ihracatın döviz gelirinin Türkiye’ye getirilmesiyle ilgili bir uygulamaya işaret etti:
- İhracatçılar, isterlerse kazandıkları dövizi ülkemize kıymetli maden şeklinde de getirebiliyor. Bu doğru bir uygulama, ancak…
Ardından ekledi:
- Mücevher ihracatçıları olarak biz bu uygulamanın kapsamı dışında kalıyoruz. Kıymetli madene, yani örneğin altına asıl ihtiyacı olan, işleyen biziz. Tekstil ihracatçısı altın getirebiliyor, mücevher ihracatçısına bu konuda izin verilmiyor.
80 Türk mücevher firmasının stantlarını dolaşırken Tanyel Yılmaz, Umman’daki Gallery Argan’ın patronu Wajdi Jeha ile tanıştırdı. Lübnan asıllı olan Jeha, “Jewellery Antalya”ya katılan mücevher ihracatçılarıyla ilgili gözlemini aktardı:
- Buradaki firmaların ürünlerini, tasarımını, kalitesini gayet iyi biliyorum. Ancak, sipariş noktasına geldiğimizde bize verdikleri fiyatlar yüksek kalıyor. Çünkü, ithalata konulan kota nedeniyle altın fiyatı Türkiye’de yüksek.
Ardından ekledi:
- Bu durumda alım için Dubai, Hong Kong gibi seçenekleri dikkate alacağım.
Mücevher İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Üyesi Alper Sözer, gündeme gelen bazı seçeneklere dikkat çekti:
- Dubai’den sektörümüze, “Gelin burada üretim yapın” teklifleri var. Bazı firmalarımız mecburen bu teklifleri gündeme alıp incelemeye başladı.
MÜCEVHER İhracatçıları Birliği Başkanı Burak Yakın, açılışına Antalya Valisi Hulusi Şahin’in katıldığı “Jewellery Antalya”da sektörün ihracatının katma değeri üzerinde durdu:
- Küresel rekabet koşulları sağlandığı sürece mücevher ihracatında kilo başına ortalama 5 bin dolar döviz geliri elde ediyor. Bu rakam mücevher ihracatındaki katma değeri ortaya koyuyor.