TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, Levent Erden’in “Next Akademi” programında dünyada işlettikleri havalimanlarını anlatırken yeni devraldıkları Almatı Havalimanı üzerinde durdu:
- 8 ülkede 15 havalimanı işletiyoruz. Diğerleri süreli özelleştirmedir. Kazakistan’ın Almatı Havalimanı’nı satın aldık. Yani, havalimanı bizim oldu.
Çoğunluğu iş dünyasından 200 kişinin izlediği online sohbette hemen chat bölümüne yazdım:
- Bir ülkedeki havalimanının mülkünü nasıl satın aldınız?
Sani Şener, sorumu görünce gülümsedi:
- Parayla aldık…
Ardından modelle ilgili açıklamayı sürdürdü:
- Kazakistan, Almatı Havalimanı’nda tümüyle satış şeklinde bir özelleştirme formülü benimsemiş. Zaten Havalimanı’nın sahibi başka bir yabancı şirketti. Biz, havalimanı hisselerini o şirketten devraldık.
Kazakistan’ın uluslararası yatırım çekmek için oluşturduğu ortama işaret etti:
- Astana’da bir hakem kurulu kurmuşlar. Orada tümüyle İngiliz hukuku geçerli.
Sonra Almatı Havalimanı satın alımına döndü:
- Biz havalimanı işletmeciliğinin geleceğine inancımızı koruduğumuz için böylesine önemli bir kriz ortamında bile boş durmadık, Almatı Havalimanı’nı aldık.
Kazakistan’ın önemine değindi:
- Kazakistan, Çin’in “Bir kuşak, bir yol” projesinin önemli güzergahları arasında yer alıyor. Almatı Havalimanı 7 milyon yolcu trafiğini yönetiyor. Bunun daha da artacağını öngörüyoruz.
Almatı Havalimanı’nın alım kararının Mayıs 2020’de açıklandığını kaydetti:
- Çoğunluk TAV Havalimanları’nda olmak üzere Almatı Havalimanı’nı VPE Capital ile birlikte almamız söz konusu oldu. 415 milyon dolarlık bir bedel belirlenmişti. Pandemi nedeniyle yolcu trafiğinde bir düşüş var. Bu dikkate alınarak bedel 365 milyon dolara çekildi.
Kalan 50 milyon doların bir takvime bağlanarak ödeneceğini bildirdi:
- Yolcu trafiği toparlandıkça biz de 50 milyon doları ödemek üzere düğmeye basacağız.
Almatı Havalimanı’na terminal başta olmak üzere ciddi yatırım planladıklarına dikkat çekti:
- 200 milyon dolarlık bir yatırım için hazırlanıyoruz.
Alım görüşmeleriyle ilgili şu noktanın altını çizdi:
- Bu süreçte 25-30 dolayında online toplantı, görüşme yaptık. Ancak, anlaşmaya imza aşamasına gelebilmek için yüz yüze görüşme gerçekleştirdik. Kazakistan’a gidip yüz yüze görüşmeyle işleme son noktayı koymuş olduk.
TAV’ın COVID-19 krizine rağmen işlettiği havalimanı ağını genişletmeyi sürdürmesi, sektörün geleceğine olan inancını ortaya koyuyor.
Almatı Havalimanı’nın “kalıcı sahibi” olması TAV için de yeni bir sayfa açılması anlamına geliyor…
Bizim dükkan açık ama müşteri yok
TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, restoran işletmecisi arkadaşlarıyla sohbetlerine değinip, şu mesajı verdi:
- Restoran, kafe gibi işletmeler de COVID-19 krizinden en çok olumsuz etkilenen iş alanları oldu. Büyük mağduriyet var. Restoran sahibi arkadaşlara, “Sizin dükkan kapalı, müşteri de yok” diyorum.
TAV Havalimanları’nın durumunu şöyle irdeledi:
- Bizim dükkan mecburen açık ama müşteri yok…
Havalimanı işletmecilerinin dünyada yaşadıkları ciro kaybına işaret etti:
- COVID-19 krizinin yol açtığı kayıp 140 milyar doları buldu.
İşletme süresi uzatması ve kira ertelemesi oldu
TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, COVID-19 krizi nedeniyle Türkiye dahil havalimanı işlettikleri 8 ülkede muhatap bakanlık ve kamu kurumlarıyla görüşmeler yaptıklarını belirtti:
- Ülkemiz dahil, Makedonya, Gürcistan, Suudi Arabistan’da, aslında tüm ülkelerde işletme süresi konusunda 2’şer yıl uzatma aldık.
Ayrıca kira ertelemesinin de gündeme geldiğini vurguladı:
- COVID-19 krizi, havalimanları, havayolu şirketleri için 1.5 yıllık kayıp dönem oluşturdu. İşlettiğimiz havalimanları için kira ödemelerinde de erteleme sağladık.
‘İyimser’ değil ‘pozitif’im
TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, kendisiyle ilgili şu tanımı yaptı:
- Ben “pozitif” bir insanım.
Ardından ekledi:
- Ama “iyimser” değilim.
İkisi arasındaki farkı şöyle açıkladı:
- “İyimser”ler krizleri göremezler.
Ancak, “pozitif”sen krizleri görür, ona göre strateji belirlersin.
Evden çalışmak iyi de ya çalışma disiplini ne olacak?
TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, grupta 30 bin kişinin çalıştığını belirtip, COVID-19 kriziyle birlikte öne çıkan evden çalışma konusuna değindi:
- “Evden çalışma düzenine geçiş iyi oldu” deniyor. Beyaz yakalılardan 1-1.5 yıldır şirkete, ofise gelmeyen arkadaşlarımız var.
Bu durumun gündeme getirdiği soru işaretleri üzerinde durdu:
- Evden çalışmak iyi de ya çalışma disiplini ne olacak? Uzaktan çalışanların performansını, çalışma temposunu tam anlamıyla ölçmek mümkün olmuyor.
Bu soru işaretleri, beyaz yakalılar için tümüyle uzaktan çalışma yerine hibrit bir modelin tercih edileceğini gösteriyor.
Beyaz yakalılar için birçok şirket ve kurumda, “kısmen evden, kısmen ofisten” şeklinde bir sisteme geçilecek gibi görünüyor.
Havacılık ile ticari gelir yarı yarıyadır
TAV Havalimanları Holding CEO’su Sani Şener, grubun servis şirketlerini 22 ülkede 90 havalimanında hizmet verdiğini belirtti:
- 8 ülkede 15 havalimanı işletiyoruz. Büyük havalimanlarında havacılık hizmeti gelirleri ile ticari gelirler yüzde 50-50’dir.
Ticari gelirler arasında duty free’nin öne çıktığını kaydetti:
- COVID-19 krizi ortamında duty free alışverişlerinin olup olmayacağını, yeme-içme mekanlarına ilgi durumunu merak ediyorduk. Mevcut yolcular duty free alışverişi, yeme-içme mekanlarına uğrama alışkanlıklarını sürdürüyor.