Dış Ekonomik İlişkiler Konseyi (DEİK) tarafından yayınlanan, “Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi ve Türk Firmalarına Etkisi” raporu, bana 3 yıl önce aynı konuda yazdığım sohbetimizi hatırlattı, " Afrika, Tek ve Serbest Pazar / 15 Ocak 2019."
Bu çerçeveden olmak üzere, rapordan da bazı alıntılarda bulunarak Afrika üzerine bir kere daha sohbet etmek isterim.
Afrika Kıtasal Serbest Ticaret Bölgesi (African Continental Free Trade Area https://afcfta.au.int/en) internet sayfasının girişinde aynen şöyle deniliyor; " Afcfta Afrika içi ticareti hızlandırmayı, küresel ticaret görüşmelerinde Afrika'nın ortak sesini ve politik yerini kuvvetlendirerek, Afrika'nın küresel pazarlardaki konumunu güçlendirmeyi amaçlamaktadır."
Bu amaçla hareket eden Afcfta içerisinde 54 Afrika ülkesi anlaşmayı imzalamış ve bunların da 36 tanesi bu anlaşmayı meclislerinden geçirip onaylamıştır. Kara kıtanın sadece 3 ülkesi anlaşmayı imzalamamıştır. Ancak ve maalesef bunlardan bir tanesi de Afrika'nın en büyük ekonomisi olan Nijerya'dır.
Raporda, Afcfta’nın 1,3 milyar nüfuslu ve 3,4 trilyon dolarlık bir serbest ticaret pazarı oluşturduğu belirtilmektedir ki böyle bir pazarın cazibesinin de bir o kadar büyük olacağı kuşku duyulmayacak bir gerçektir.
Öte yandan, rapor için yapılan çalışmalar göstermektedir ki Afcfta’nın imzalanmasından sonra Türkiye’nin Afrika’ya ihracatında kayıp oluşması beklenmektedir. Oluşacak bu kayıp, ihracat portföyü Türkiye’ye benzer olan Mısır ve Güney Afrika gibi Afcfta üyelerinin diğer üyelere olan coğrafi yakınlığından kaynaklanacaktır.
Raporda, Türkiye'nin Afcfta bölgesine yaptığı ve anlaşmanın devreye alınmasından sonra yapacağı ihracat miktarı analizi sonucunda toplam % 0,3 ve 50,3 milyon ABD Doları azalma olacağı öngörülmüştür.
Afcfta bölgesine yapılan ihracatlar da en fazla düşüşün beklendiği sektörler % 1,9 ile tütün ve tütün ürünleri , %1,3 ile Çimento, taş ve toprak ürünleri olarak tahmin ediliyor.
2021 Türkiye ihracatının 225 milyar ABD doları olduğu hatırlandığında, belirtilen düşüş yüzdelerinin ve ihracattaki düşüş rakamın çok rahatsız edici olduğu düşünülmeyebilir.
Ancak, Afcfta bölgesinin büyüklüğü ve gelişmesi göz önüne alındığında, ileride bu rakamın daha yukarı çıkarak ihracatçılarımızı rahatsız edecek boyutlara gelebileceğini de öngörerek gereken tedbirlerin şimdiden alınmasını düşünmeliyiz.
Öte yandan ihracatçılarımızın ve yatırımcılarımızın da böylesi büyük ve yüksek potansiyelleri pazarda oluşabilecek gelişmeleri tahmin etmelerinde ciddi faydalar vardır. Çünkü bölge içi yatırımcılar, pazarda oluşacak olanakları düşünerek yatırımlarını çeşitlendirecekler ve bizim bu bölgeye ihracatımızın önünü kesebileceklerdir.
Ayrıca, bu bölgede farklı ülkelerde yapılmış bulunan çeşitli yatırımlarımız düşünüldüğünde de bölgeye yeni ve farklı yatırımlar yapılması ve/veya mevcut yatırımlarda genişlemeye gidilmesi gündeme alınmalıdır.
DEİK tarafından hazırlanan rapora https://www.deik.org.tr/bilgi-merkezi-yayinlar adresinden ulaşabilir ve indirebilirsiniz.
Afrika ile çalışmayı düşünen dostlar için önemli bir kaynak olabileceğini düşünüyorum.