O.M.S Paslanmaz Mutfak Araçları’nın Adıyaman Gölbaşı Organize Sanayi Bölgesi’ndeki (OSB) fabrikasında Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Özger, Başkanvekili Hüseyin Özger, Yönetim Kurulu Üyesi Talha Özger’le sohbet ediyoruz.
Meslektaşlarım Ali Çağatay ve Recep Erçin ile gittiğimiz fabrikaya önce Balkar Beldesi Belediye Başkanı Orhan Orhan, ardından Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Torunoğlu, sonra da Gölbaşı Kaymakamı Tarık Buğra Seyhan uğradı.
6 Şubat 2023 Pazarcık ve Elbistan depremlerinde enkaz altında kalıp hayatını kaybeden Adıyaman Ticaret ve Sanayi Odası Yönetim Kurulu Başkanı İrfan Torunoğlu’nun oğlu olan Mehmet Torunoğlu’ndan kentteki iş hayatının nabzını öğrenmek istedik, önce elektrik tüketimine işaret etti:
- 2022’de sanayinin elektrik tüketimi 220 milyon kilovatsaat idi. Bu yıl 110 milyon kilovatsaat düzeyinde seyrediyor.
OSB’lerdeki sanayi tesislerinin eleman sıkıntısı üzerinde durdu:
- Sanayi tesislerimiz eleman bulmakta zorlanıyor. Benim Kahta’da zeytin fabrikam var. Hatay’dan işçi aldık.
“Toplum Yararına Programlar”dan (TYP) dert yandı:
- İşsizlerin çoğu TYP’yi tercih ediyor. OSB’deki sanayi tesislerinde çalışmak istemiyorlar.
Kaymakam Tarık Buğra Seyhan’a döndü:
- Sayın Kaymakamım, Adıyaman’da TYP’li sayısının 10 bini geçtiği söyleniyor.
Kaymakam Seyhan, TYP’ye ilginin yüksekliğini doğruladı. Mehmet Torunoğlu, TYP’ye kentteki toplam başvuruya işaret etti:
- TYP’ye başvuru sayısı 21 bini geçmiş bulunuyor.
TYP’lilerin hangi işlerde çalıştıklarını, nerede görev aldıklarını sorduk, Kaymakam Seyhan yanıtladı:
- Konteyner kentlerde görev yapıyorlar, belediyelere takviye eleman oluyorlar.
Balkar Belediye Başkanı Orhan araya girdi:
- Bizde 25 TYP’li görev yapıyor.
Torunoğlu, TYP’nin 6 Şubat depremleri sonrası öne çıktığını anımsattı:
- Aslında 6 ay için devrede kalacaktı. Süre Nisan 2024’e uzatıldı. TYP’ye başvuranlara, “OSB’deki sanayi tesislerinde eleman açığı var, neden gitmiyorsunuz?” diye sorulduğunda, bazıları, “Belim ağrıyor, ağır iş yapamam” şeklinde yanıt veriyor.
Sohbet sırasında İŞKUR’un sitesine girdim, “Toplum Yararına Program (TYP) nedir?” başlığı altındaki bölümü okudum:
TYP, afet, salgın, acil durum dönemlerinde kamu hizmetlerinin desteklenmesi yoluyla özel politika gerektiren gruplar başta olmak üzere işsizlerin çalışma alışkanlık ve disiplininden uzaklaşmalarını engellemek, geçici gelir desteği sağlamak üzere aktif işgücü hizmetleri kapsamında İŞKUR ile kamu kurum ve kuruluşları işbirliğinde düzenlenen programlardır.
İstihdamında güçlük çekilen özel politika gruplarına programdan yararlanma konusunda öncelik veriliyor. Öncelikli olanlar şöyle sıralandı: Kadınlar, 35 yaş üstü bireyler, engelliler, eski hükümlüler, terörle mücadelede malul sayılmayacak şekilde yaralananlar.
TYP’ye Adres Kayıt Sistemine (AKS) göre aynı adreste ikamet eden kişilerden biri katılabiliyor. Aynı adreste bir kişinin geliri net asgari ücretin 1.5 katını aşıyorsa, orada oturanlar TYP’ye giremiyor. TYP’li “çalıştığı gün X günlük asgari ücret”şeklinde maaş alıyor.
Bir kişi hayatı boyunca TYP’den toplam 9 ay yararlanabiliyor.
Bir yandan depremin vurduğu kentlerin verdiği göç, diğer yandan TYP, bölgede sanayi elemanı sıkıntısının yaşanmasına yol açıyor…
Depremin en fazla vurduğu Hatay, Kahramanmaraş, Adıyaman ve Malatya’yı gönül rahatlığıyla yaşanabilir kentler haline getirmeden bu sıkıntının aşılması zor görünüyor…
ADIYAMAN’ın Gölbaşı ilçesine bağlı Balkar beldesinde 1963 yılında doğan Orhan Orhan, ilkokulu bitirdikten sonra çocukluk yıllarında çobanlık yaptı. 18 yaşında ehliyeti alınca şoför oldu.
Fırsatını yakaladı, 1973 yılında çalışmak üzere Almanya’ya gitti, 1983’te döndü. 1990-1993 ve 1994-1997 dönemlerinde de Almanya’da çalıştı. Almanya’da çalıştığı adresler arasında üzüm bağları ve şarap fabrikası öne çıktı. 1997 yılında döndüğünde minibüs çalıştırmaya başladı.
Derken 1999 yılındaki seçimlerde Balkar Belediye Başkanlığına aday oldu ve seçildi. Böylece 25 yıl sürecek belediye başkanlığı serüveni başlamış oldu.
Orhan Orhan, başkanlığının ilk döneminde Balkar gibi küçük bir beldede belediyede 43 kişilik kadro olmasını çok fazla buldu. Belediyede personeli oturtacak alan bile yetersizdi. 11 memura dokunamadı, mavi yakalıların tamamını işten çıkardı.
Mavi yakalılar işten çıkarılınca beldede çöpleri toplamak memurlara kaldı:
- Belediyemizde kardeşim de memurdu. Kardeşim dahil memur arkadaşlara 4 yıl boyunca çöpleri toplattım.
Kardeşinin de aralarında yer aldığı memurlar, Başkan Orhan’ı şikayet etti:
- Balkar Belediyesi, memura çöp toplatıyor…
Memurlar o günlerde konuyu medyaya yansıtma çabasına girdi. Bir gazeteci konuyu incelemek üzere Balkar’a gitti, Belediye Başkanı Orhan Orhan’la görüşmek istedi. Belediye binasına uğradı, Başkan makamında yoktu. Başkan’ın nerede olduğunu sordu, görevliler su borusu döşenen 2 metrelik çukuru gösterdi. Gazeteci, Başkan Orhan’ın bizzat boru döşediğini görünce haberi yapmaktan vazgeçti.
Başkan Orhan ile O.M.S Yönetim Kurulu Başkanı Fatih Özger, Başkanvekili Hüseyin Özger ve Yönetim Kurulu Üyesi Talha Özger’in davetiyle gittiğimiz Gölbaşı OSB’deki fabrika ziyaretinde tanıştık. Hüseyin Özger, Orhan’ı bize şöyle tanıttı:
- Orhan Bey, 5 dönemdir belediye başkanı…
Orhan Orhan öyküsünü anlatıp, ekledi:
- Personeli azalttıktan sonra 25 yılda işe aldığım yeni personel sayısı 4-5’i geçmedi…
Başkan Orhan’ın 31 Mart 2024 seçimlerinde 6’ncı dönem için aday olup olmayacağını sorduk, net yanıt vermese de hazırlandığını anladık…
SAAT & Saat Yönetim Kurulu Başkanı Ramazan Kaya’nın oğlu Emir Kaya’nın hayatını Serra Türkün’le birleştirdiği nikahta karşılaştığımız LC Waikiki İcra Kurulu Başkanı Mustafa Küçük’le sohbet fırsatı yakaladık.
Şeref Oğuz, sordu:
- İşleriniz nasıl? 2024’e nasıl hazırlanıyorsunuz? Piyasayı nasıl görüyorsunuz?
Mustafa Küçük, öncelikle genel yaklaşımını ortaya koydu:
- Ben ihtiyatlı iyimserim…
Yurt dışındaki mağaza sayısı ile bulundukları ülke sayısını merak ettim, yanıtladı:
- Angola’dan Arnavutluk’a Kosta Rika’dan Yunanistan’a Panama’dan Peru’ya Malta’dan Ermenistan’a kadar 62 ülkede 700 mağazaya ulaştık.
Yurt dışındaki mağazalarına Türkiye’den gönderdikleri ürün oranını sordum, paylaştı:
- Maliyet ve fiyat tutturabilmek için yurt dışındaki mağazalarımıza tedariğin büyük bölümünü dışarıdan hallediyoruz. Normalde yurt dışı mağazalarımıza ürünlerin yüzde 60-65’ini Türkiye’den gönderirdik. Şimdi yüzde 30-35’lere geriledi.
Yurt dışı mağazalara ürün aldıkları ülkeleri sıraladı:
- Pakistan, Bangladeş, Vietnam gibi ülkelerden hazır giyim ürünü alıyoruz. Oralardan alınca maliyeti dengeleyebiliyoruz.
Ciro ve ihracatı öğrenmek istedik, paylaştı:
- Ciromuz 4 milyar doları geçiyor. Bunun 1 milyar dolarını ihracat oluşturuyor. Toplam istihdam 60 bin dolayında bulunuyor.
Hazır giyimde markalı ihracatta bile fiyat tutturulamaması, yaşanan sıkıntıyı ortaya koyuyor…