Finansal piyasalarda yaşanan iyimserliğe, bazı tecrübeli yatırımcılar inanmıyorlar. Bu yatırımcılar, başta hisse senetleri olmak üzere, riskli varlıklarda bir satış dalgasının daha yaşanacağını düşünüyorlar. Gelmiş geçmiş en büyük yatırımcı Warren Buffett da bu görüşü savunuyor. Buffett’ın amiral gemisi Berkshire Hathaway bu yılın ilk çeyreğinde 50 milyar dolar kaybetti. Buffett, ABD’nin dört büyük hava yolu şirketinin hisselerini sattığını açıkladı. Son hisse senedi satışlarıyla, Berkshire’in elindeki nakit 150 milyar dolar oldu. İlginç olan, yatırımcılara 2008 krizinde ‘‘Korkmayın, alın’’ diyen Buffett’ın bugün ‘‘Piyasada fırsat görmüyoruz’’ demesidir.
2019 sonunda kişisel serveti 89 milyar dolar, bugün ise 72 milyar dolar olan bir yatırımcıyı eleştirecek hâlim yok. Bu paraların, piyasalarda işlem yapılarak kazanıldığını belirteyim. Giriş bölümünde bu nedenle ‘‘gelmiş geçmiş en büyük yatırımcı’’ ifadesini kullandım. Fakat 89 yaşında bir efsane de olsanız, üç ayda 50 milyar dolar kaybedince, duygular devreye giriyor. Sonuçta Buffett’ın kendi hissedarlarına karşı sorumluluğu var. Piyasalarda son iki ay, çöküşüyle, yükselişiyle, deneyimli yatırımcının da, amatör yatırımcının da psikolojisini bozdu. Hep Türkiye’deki durumu konuşuyoruz, ama kısa vadecilik problemi dünyanın her ülkesinde var. Tüm gün ekonomi ve finans haberlerini izleyen yatırımcı acele karar alıyor. Sermaye piyasası araçlarının mekanizmasını, bunların risk seviyelerini bilmiyor. Hisse senetleri özünde uzun vadeli ve riskli yatırım araçlarıdır. Banka kredisinin aylık ödemesi, çocukların okul taksiti gibi kısa vadeli yükümlülükler, hisse senetleri gibi uzun vadeli yatırım araçlarının kazançlarıyla karşılanmak istendiğinde, uyuşmazlık ortaya çıkıyor. Yatırımcı kısa vadeli işlemlerle, daha yüksek komisyon, daha fazla vergi ödüyor. Bilimsel çalışmalar, kısa vadeli pozisyon alan yatırımcının ortalama getirisinin, uzun vadeli pozisyon alan yatırımcının ortalama getirisinden daha düşük olduğunu gösteriyor. Kısa vadeli düşünen bir yatırımcının kendi risk profilini, borsa endekslerinde yaşanan yüzde 35’lik düşüşle anlaması acı bir tecrübe oluyor. Piyasalardaki sert düşüş dönemlerinde panikleyen yatırımcı, hem sabırsız, hem de parasını yanlış dağıtmış yatırımcıdır.
Karamsar olmak kolaydır. Tecrübeyle sabit ki, ekonomi yine büyüyecek. Tüketim geri dönecek. Üretim başlayacak. Piyasalar toparlanacak. Açgözlülük baskın çıkacak. Genişletici maliye politikası nedeniyle bütçe açığı yükselecek olan ülkelerde fırsatların olacağını düşünüyorum.