Bağımsız bir düşünce kuruluşu olan Global Energy Monitor (GEM) tarafından hazırlanan yeni rapor, Avrupa Birliği’nde inşaat halinde ya da proje aşamasında olan 87 milyar Euro değerindeki doğal gaz altyapısının atıl kalma riskiyle karşı karşıya bulunduğunu ortaya koyuyor. Rapora göre, kamu ve özel sektörün mevcut doğal gaz yatırımlarını hayata geçirmesi durumunda, AB’nin iklim hedeflerine ulaşma olasılığı büyük ölçüde azalacak ve kapasitelerinden çok sınırlı şekilde yararlanılacak bu projelere milyarlarca Euro yatırım yapılmış olacak.
Avrupa Birliği geçtiğimiz aralık ayında, emisyon taahhüdünü 2030 yılına kadar yüzde 55 azaltım şeklinde yeniledi. 2050 hedefi ise net sıfır emisyon.
Avrupa Komisyonu tarafından 2020’de yayınlanan bir analize göre, bu hedefe ulaşmak için fosil yakıt olarak değerlendirilen doğal gaz tüketiminin 2020 ile 2030 yılları arasında yüzde 36 oranında düşmesi gerekiyor.
AB’de doğal gazda arz fazlası var
Global Energy Monitor’un raporu, AB’ndeki mevcut doğal gaz kurulu gücünün arz fazlası yarattığını gösteriyor. Buna rağmen doğal gaz projelerine finansal akış sürüyor. İnşaat halindeki veya planlama aşamasındaki tüm projelerin tamamlanması durumunda, mevcut durumda zaten tamamı kullanılamayan kapasitenin yüzde 35 artması öngörülüyor.
Rapor, kapanan kömür santrallerinin doğal gazla ikame edilmesinin iklim hedefleriyle tutarsız olduğuna da dikkat çekiyor. Bunun nedeni ise, doğal gaz boru hatları, LNG terminalleri ve termik santraller gibi altyapıların uzun kullanım ömürlerinin olması nedeniyle, Avrupa’nın enerji sistemini fosil yakıtlara bağımlı hale getirme riski taşıyacağı. Raporun baş yazarlarından Global Energy Monitor Petrol ve Doğal Gaz Programı Direktörü Mason Inman’ın yorumları şöyle: “Araştırmamız, AB’deki doğal gaz altyapısının, AB’nin doğal gaz ithalat kapasitesini yüzde 35 artırma potansiyeline sahip hızda inşasına ve planlamasına devam ettiğini gösteriyor. Ancak AB’nin iddialı iklim hedefleri, doğal gaz tüketiminin 2030 yılına kadar keskin düşüşünü, 2050’ye kadar ise bu düşüşün devamını gerektiriyor. Dolayısıyla AB’nin emisyonlarının, iddialı iklim hedefleriyle uyuşmayan şekilde artması ya da AB’nin ihtiyaç duyulmayan doğal gaz altyapısına milyarlarca Euro harcaması olası görünüyor.”
RAPORDAN ÖNE ÇIKAN RAKAMLAR
Proje veya inşaat aşamasında olan doğal gaz altyapısı hayata geçirildiğinde, AB’nin yıllık net kapasitesi 222 milyar metreküpe ulaşacak. AB’nin Paris Anlaşması hedefleri dikkate alındığında, bu büyüme planları 87 milyar Euro’luk yatırımı atıl kalma riski ile karşı karşıya bırakacak. AB kapsamında inşaat halinde olan doğal gaz boru hatlarının maliyeti yaklaşık 18 milyar Euro’ya ulaşıyor. 2020 yılında 5.1 milyar Euro değerinde gaz projesi iptal edildi veya rafa kaldırıldı. 25 milyar Euro değerine ulaşan çok sayıda proje de ertelendi. Çok sayıda projenin iptal edilmesine rağmen, gaz altyapısının büyümesi AB’nin karbon emisyonlarını yüzde 55 azaltmayı planladığı 2030 hedefini tehdit ediyor. 2015 yılından bu yana faaliyet gösteren ve bugün itibariyle proje veya inşaat halinde olan doğal gaz boru hatları ve LNG terminalleri için kamu ve özel kaynaklardan sağlanan finansman 10.1 milyar dolara ulaşıyor.
AB kamu finansmanı bir son on yılda yeni gaz boru hatları ve ithalat terminalleri için hayati bir yatırım katalizörü rolü oynadı. Avrupa Yatırım Bankası bünyesinde gerçekleşen politika değişikliklerinin, AB’nin Trans-Avrupa Enerji Şebekeleri Yönetmeliği’nin (TEN-E) revizyonu ile yürürlüğe girmesi bekleniyor. Bu da gaz yatırımları için verilen desteği sona erdirecek.