Genç yaşta aynı şirkette çalışmaya başlayan iki arkadaş Ceyhun Zincirkıran ve Mehmet Gündoğdu bir süre sonra ‘kendi işimizi kuralım’ diyerek ticarete atıldılar. Farklı alanlardaki ilk girişimlerin ardından ‘ıslak mendil’ üretmek için 1997’de Sapro Temizlik Ürünleri Sanayi ve Ticaret AŞ’yi (Sapro) kurdular. Sonuç, 2023’ü Türkiye’nin en büyük, Avrupa’nın dördüncü büyük üreticisi olarak tamamladılar. Geçen yıl Türkiye’nin ıslak mendil ihracatının yüzde 68’ini Sapro gerçekleştirdi. Geçen yıl 20 bin konteyner ıslak mendil ihraç ettiler ve ABD, Körfez dahil 65 ülkeye ürün gönderdiler. 100 milyon Euro’su ihracattan 120 milyon Euro ciro yaptılar. Bir günde 165 milyon yaprak ıslak mendil üretiyorlar. Yurt içinde 50 yurt dışında ise 250 markaya private label (başka marka ya da firma adına) üretim yapıyorlar. Sapro’da rakamlar çok çarpıcı ve Ceyhun Zincirkıran ile Mehmet Gündoğdu işlerini daha da büyütmek için kararlı.
Ben bu başarının öyküsünü merak ediyorum. ‘Nasıl başladınız’ diye soruyorum. Mehmet Gündoğdu şöyle konuşuyor: “Ceyhun ile Ercan Holding’de çalışıyorduk. Dış ticarete bakıyorduk. İhracatı öğrendik, ‘kendi işimizi mi kursak’ diye konuşmaya başladık ve 1989’da Tetra Ticaret’i kurduk. Yurt dışından taleplere bakıyorduk ve ona göre ürün bulup ihraç ediyorduk. Hızlı tüketim ürünlerine yöneldik. Ardından 1990’da Türkiye’den ‘kibrit ihracatına’ başladık. Fransa’dan yoğun kibrit talebi vardı. Bizde kibrit ihraç ettik. 1990’dan 1997’ye kadar Fransa ve diğer Avrupa ülkelerine çok büyük miktarlarda kibrit sattık. Kibritleri paketlemek için yatırım da yapmıştık, böylece üretimle ilgili ilk fikirler oluştu. 1997’de Avrupa’dan kibrit talebi kesildi. Ancak bizim yıllarca bu tedarik disiplinimizi yakında izleyen bir Alman müşterimiz, ‘ıslak mendil işi büyüyor, talep de var’ diyerek tedarikçi bulmak isteyen bir Alman şirketi ile bizi tanıştırdı. Firma ıslak mendil üretiyordu ama bazı ürünleri Türkiye’de üretmemizi talep ediyordu. Biz de ıslak mendil üretimine girme kararı aldık, Sapro’yu kurduk. İkitelli OSB’de 400 metrekare bir yerde 6-7 kişilik ekibimizle ihracat için üretmeye başladık. İç pazara 2001’den itibaren ürün verdik.”
2001’den itibaren çok hızlı büyüdük
Sapro Kurucu ortağı Ceyhun Zincirkıran, ıslak mendile girmelerine vesile olan Alman şirketin 2001 yılında satıldığını belirterek söze şöyle giriyor: “Alman müşteri satılınca olumsuz etkilenmedik. İhracatta da yurt içinde de bağımsız hareket etme imkânı doğdu. Yurt içinde organize perakende çok hızlı büyüyordu ve private label tecrübemiz sayesinde çok yüksek talep gördük. Zaten yurt içinde BİM’e verirken yurt dışında da Aldi’ye satıyorduk. Denge yüzde 75 ihracat, yüzde 25 iç pazar şeklinde oturdu ve büyüme her iki yönde de hızlandı. Avrupa, pazarımız haline geldi. Ardından ABD, Kanada, Körfez bölgesi ülkelerine yayıldık. Şu anda Silivri’de 80 bin metrekare kapalı alanda üretim yapıyoruz. Bulgaristan’da da üretimimiz var. Grubumuzun 4 şirketi ve yaklaşık 1000 çalışanı bulunuyor, çalışanlarımızın yarısı kadın. Islak mendil işinin her şeyini kendimiz üretiyoruz. Çünkü proses ve hijyen standardının her aşamada korunması çok önemli. 2022’de 2,5 milyar lira ciro yapmıştık. 2023’ü 3,2 milyar lira ciro ile kapadık. Son 3 yılda 50 milyon dolarlık yatırım yaptık ve kapasitemizi ikiye katladık. Sürdürülebilirlik için çevre yatırımlarımıza devam ediyoruz.”
Yeni yatırımlarla kapasiteyi artırdı İhracatı 12 milyon dolara yükseltti
Kütahya’da (Gediz) ürettiği mobilyaları 65 ülkeye ihraç eden Alpino Mobilya, geçen yıl hem yeni ürünler için makine hem de kendi elektrik tüketimi için ‘güneş enerjisi’ yatırımları yaptı. Alpino Mobilya Genel Müdürü Mehmet Said Kocadağ, “2022’de ciromuz 9 milyon dolardı, 2023’te 12 milyon dolara yükselttik. Ciromuzun yüzde 90’ını ihracattan sağladık. Çalışan sayımız da 330 kişiye ulaştı. Yeni makine yatırımlarımızla toplam kapasitemizi yüzde 10 artırdık” diyor. Fabrikanın kendi elektrik ihtiyacını karşılamak için de 2,2 megawat’lık güneş enerjisi yatırımı yaptıklarını anlatan Kocadağ, bu yatırımın 1,5 milyon dolara mal olduğunu söylüyor. Kocadağ, şöyle konuşuyor: “Güneş enerjisi yatırımımızı 3 yılda amorti edeceğiz. Rekabet gücümüzü artırmak için çok önemli bir adımdı. 2024’te ciromuzu yüzde 20 artırmayı hedefliyoruz. Almanya ve Polonya pazarlarında daha hızlı büyüyeceğiz. ABD için de farklı bir yapılanmaya gideceğiz. ABD’nin Türk mobilya pazarı için çok büyük fırsatlar barındırdığını biliyoruz.”
Rusya, Batılı şirketlerin yerini Asyalılarla doldurmayı başardı
ABD ve Avrupa’nın ambargolarına rağmen Rusya ekonomisi geçen yıl yüzde 3,5 büyüdü. Bu başarıda Rusya’dan çekilen Batılı şirketlerinin yerini Çin, Hindistan, BAE ve Türkiye gibi ülkelerin şirketlerinin alması, bu ülkelerle ticaret ve yatırım ilişkilerinin hızla gelişmesi etkili oldu. Eurostat'ın istatistiklerine göre, AB'den Rusya'ya ihracat geçen yıl yüzde 40 düştü. ABD-Rusya ticaret hacmi birkaç kat azaldı. Rusya’nın 2023’te Asya ile ticareti ise toplam dış ticaretinin yüzde 70'ini aştı. Rus devleti, bu ticareti daha da geliştirmek için geçen yılın sonuna doğru Rus özel sektörüyle birlikte hareket ederek Uluslararası Ticari İşbirliği Ulusal Koordinasyon Merkezi’ni (NCC) kurdu. NCC, Asya ile ticaretin büyümesi ve yatırımların Rusya'ya gelmesi için ana kapı oluyor. Rus kanunları, pazar verileri ve üst düzey Rus yetkililerle kolay iletişim kurma gibi konularda aracılık ediyor. Rusya Sanayiciler ve Girişimciler Birliği, Ticaret ve Sanayi Odaları, Rusya İhracat Merkezi ve Business Russia Birliği gibi iş örgütleri de NCC’ye katıldı. Ünlü Rus şirketlerinden A1, Rus Demiryolları, Renova, AEON, Alfa Bank ve Gazpromneft gibi devler de NCC ile işbirliği içinde.