SABANCI Holding ve PPF Group ortaklığı çatısı altındaki TEMSA’nın CEO’su Tolga Kaan Doğancıoğlu, Şubat ayının ikinci yarısında şirketin 2023 performansını gözden geçirdi:
- 2023’ü tarihi rekorlarla tamamlamış olduk. Euro bazında 3.5, TL bazında 12 kat büyüdük. Geçen yılı 9.2 milyar liralık ciro ile kapattık.
Cirodaki iç-dış satışların payına baktı:
- Tarihsel olarak ciromuzun 3’te 2’si ihracattan, 3’te 1’i ise iç pazardan geliyor. 2023’te iç pazar çok güçlü idi. Toplam ciromuzun yüzde 61’i yurt dışı satışlarımızdan geldi.
İhracat temposunu irdeledi:
- 2023’te 182 milyon dolarlık ihracat gelirimizle TEMSA tarihinde bir ilke imza attık. Otomotiv sektöründe ihracatını en hızlı artıran şirket olduk. 3 yıldır ihracat tempomuz iyi gidiyor.
Hakan Güldağ ile geçenlerde Tolga Kaan Doğancıoğlu ile buluştuk. Doğancıoğlu, TEMSA Kurumsal İletişim Müdürü Ebru Ersan ile danışmanları Mehmet Ali Ergün’ün eşlik ettiği sohbette ihracatla ilgili ayrıntıya girdi:
- Öncelikli pazarlarımız arasında başı çeken ABD’de geçen yıl yüzde 36 büyüdük. EMEA bölgesinde (Avrupa, Ortadoğu ve Afrika) yüzde 31 ihracat artışı sağladık. Batı Avrupa’da da yüzde 78’lik büyüme yakaladık.
ABD pazarı üzerinde durdu:
- ABD pazarında payımız yüzde 18’e çıktı. Pazardaki önde gelen 3 otobüs markasından biriyiz. ABD’de şehirlerarası taşımacılık pandemi ile birlikte daha da arttı. ABD’de turizmde de canlılık oldu.
ABD’de servis taşımacılığının da öne çıktığını vurguladı:
- ABD’de 7-8 yıldır servis taşımacılığı arttı. Bunda özellikle Silikon Vadisi’ndeki şirketlerin çalışanlarının işe servisle gitme arzusu etkili oldu. ABD’de bu yıl pazar payımızı yüzde 20’nin üzerine çıkarırız.
Avrupa pazarına işaret etti:
- Fransa pazarında güçlüyüz. Fransa’da pazarın en güçlü 3 otobüs markası arasındayız. Pazar payımız yüzde 6. İngiltere’de yine 3’üncü sıradayız. 2023’te İspanya, Sırbistan, Letonya, Yunanistan’da hızlı büyüdük ve büyümeye devam edeceğiz.
Bu yıl için piyasa beklentisini şöyle aktardı:
- Avrupa pazarı bu yıl, geçen yıl ile paralel seyir izler. Türkiye’de ise ilk yarı kuvvetli, ikinci yarıda ise ekonomi politikalarına göre şekillenir.
Bu noktada ticari araçları yatırım malı olarak görmek gerektiğinin altını çizdi:
- Ülke ekonomisi açısından bu araçlar hem ülkemizde, hem yurt dışında yatırım malı. Bu araçlar 10 yıl çalışıyor.
Teknoloji tarafına işaret etti:
- Ayrıca, bu araçları aslında yüksek teknoloji ürünü. İhracat bedelleri de yüksek teknoloji ürünü olduğunu gösteriyor.
Bunun üzerine kilo başına ihracat gelirlerini sordum, yanıtladı:
- Dizel otobüslerimizin kilo başına ihracat geliri 23-25 dolar. Elektriklide rakam 33-35 dolara çıkıyor. Hidrojenlide 50 dolara yaklaşıyor.
Ardından ekledi:
- İhracat desteklerinde sektörümüzün bu yanının dikkate alınmasında yarar görüyoruz.
ABD, Fransa, İngiltere gibi pazarlarda ilk 3’te yer alması, TEMSA’nın ihracattaki başarısını ortaya koyuyor…
Kilo başına ihracat gelirinin 23-50 dolar aralığında olması da bu başarıyı perçinliyor…
TEMSA CEO’su Tolga Kaan Doğancıoğlu, özellikle elektrikli ve hidrojenli otobüslerinin ihracatı konusunda ihtiyaç duydukları teşviki şöyle dile getirdi:
- Burada maddi bir teşvikten söz etmiyoruz. Burada en büyük teşvik kullanımdır. Türkiye o kadar iyi bir coğrafya ki, araçlarımız Erzurum’da denenirse, İsveç’te satmam konusunda hiçbir problem olmaz. Adana’da, Antalya’da denenirse Mallorca’da, Sevilla’da rahat satılır.
TEMSA’nın 56 yıllık yerli marka olduğunu anımsattı:
- 60 ülkenin yollarında TEMSA markalı araçlar dolaşıyor.
Yeniden elektrikli araçlara döndü:
- Adana’daki pil tesisimizde ürünümüzü kendimiz tasarlıyoruz. Ar-Ge desteklerinden, diğer Ar-Ge merkezleri gibi biz de istifade ediyoruz. Bizim için inanılmaz önemli.
Ardından yineledi:
- Elektrikli araçlarda en büyük teşvik, Türkiye’deki kullanımı artırmak olur. Adana’da ürettiğimiz elektrikli otobüslerimiz ilk önce San Francisco’da, Los Angeles’ta, Berlin’de, Stockholm’de denenmesin.
Adana, Samsun ve Kütahya belediyelerinin TEMSA’nın elektrikli şehiriçi otobüslerini kullandıklarını vurguladı:
- Türkiye’de bu örneklerin artması lazım. Çünkü, sürdürülebilirlik baskısı Avrupa’dan yüksek hızla üzerimize doğru geliyor. Avrupa, bu yolla kendi sanayisini de koruyor.
Sürdürülebilirlik alanındaki fırsata dikkat çekti:
- Türkiye’de bu konuda rekabetçi olabilecek fazla sektörümüz yok. Bizim bu konudaki rekabet başarımızı Türkiye’de desteklenir hale getirebilirsek, geleceğe doğru yol almış oluruz.
TEMSA CEO’su Tolga Kaan Doğancıoğlu, hem bugünü, hem de geleceği yönetmek zorunda olduklarını belirtti:
- Şu anda en büyük dönüşümümüz “0 emisyon”a doğru ama cari yılda da gelirimizin şirketi devam ettirecek kısmını da konvansiyonel ürünlerden sağlıyoruz.
Kural koyucudan daha öne geçmelerinin mümkün olmadığını vurguladı:
- Onun için arzumuz kural koyucuyla beraber hareket edebilmek. Avrupa ve ABD’de regülatörler, Türkiye’de ise kamu ve belediyelerle beraber hareket etmemiz lazım.
Teknoloji açısından regülasyonlara hazır olduklarını kaydetti:
- Teknoloji yol haritasında biz yeni teknolojilere hükmetmeyi seçiyoruz. Yani, pilimizi, araç yönetim sistemini kendimiz geliştiriyoruz. Yeni teknolojileri geliştirirken farklı şehirlere göre ürünün özelleştirilmesi gerekebiliyor.
Bunun daha fazla mühendislik ve teknoloji gerektirdiğinin altını çizdi:
- Sonuçta ürünün bütünü üzerindeki hakimiyetimiz daha yüksek oluyor. Böylelikle farklı ihtiyaçlara daha çabuk yanıt verebiliyoruz. Yani, gelmekte olana yatırım yapıyoruz.
İşlerinin önemli bir kısmının şehirlerarası seyahat olduğuna vurgu yaptı:
- Şehirlerarası araçlar Türkiye’de yılda 800 bin ila 1 milyon kilometre hiç kontak kapatmadan çalışıyor. Bu durumda elektrikli şehirlerarası otobüslerde menzili en azından 1000 kilometreye çıkarmak lazım.
Bunun sadece elektrikli ile mümkün olmadığını savundu:
- Çözümü hidrojen. Biz hidrojene de yatırım yapıyoruz.
İki hidrojenli araçlarının sahada deneme amaçlı kullanıldığını bildirdi:
- Hidrojenli otobüsümüzü bu yılın sonunda seri üretime hazır hale getirmiş olacağız.
TEMSA CEO’su Tolga Kaan Doğancıoğlu’na Çek Cumhuriyeti merkezli PPF Group’un raylı sistem üretimindeki iddiasını anımsatıp, sordum:
- TEMSA, raylı sistem üretimine de girecek mi?
Şu yanıtı verdi:
- Bu konu talebe bağlı. Sürekli takip ediyoruz. Ortağımız bu konuda çok güçlü. Orta Avrupa’da ve özellikle Türkiye’nin etrafında fırsat çıktığında fabrikamız müsait. Yatırıma hazırız.