Gelin siyaset sosuyla tartışmaların tadını bozmadan, çağımızın bu büyük atılımını birlikte değerlendirelim.
Toplam yatırım tutarının ne olacağına ilişkin veriye ulaşamadım ama yaratacağı sonuçları öngörebiliyorum: Diyorum ki, demiryolları, maden yatırımları, üretim tesisleri, barajlar, GAP, İstanbul Havaalanı ve bildiğimiz diğer projelerimizden hiçbiri, etkilerini düşündüğümüzde, “5G Projesi” kadar önemli değildi. 5G standardının tam olarak devreye alınması, insanlık yaşamında düşük basınçlı buhar makineleri, elektrik motorları, içten patlarlı makinelerin ve jet motorlarının yaptığı etkiyi aşan toplumsal yaşam etkisi yaratacak.
Mobil iletişim altyapısında yarı iletken teknolojide öncü kuruluş Qualcomm’un Broadcom’a satışının iptal edilmesinden sonraki gelişmeleri yakından izliyorum. Ülkemizde haftalık Herkese Bilim Teknoloji dergisinde Ali Akurgal başta olmak üzere konunun uzmanlarının açıklamalarını arşivliyorum. Financial Times, The Wall Street Journal ve The New York Times’ı tarayarak mobil iletişim alalında neler olup bittiğini kavramaya çabalıyorum.
Siyaset sosuyla tartışmaların tadını bozmadan, aşağıdaki soruları, siyasi irade yetkilileri, bürokrasideki sorumlular, GSM işletmecilerimiz, BTK, yerli üretim katkısını hedefleyen ULAK A.Ş ve HTK (Haberleşme Teknolojileri Kümesi), özel kesimi temsil eden TOBB ve bağlı kuruluşları yetkileri ile medya sorumluları yoğun biçimde tartışmalıyız:
Türkiye yarı iletken teknolojisinin neresindedir? Özellikle mobil iletişimde işlemci altyapısını oluşturacak donanımların ne kadarı ithal edilmek zorundadır? Yerli üretim yapma olanaklarımız var mıdır? İşlemci altyapısının öngörülen toplam maliyeti nedir? İşlemci yatırımlarının tutarı 5G Projesi’nin öngörülen toplam maliyetinin yüzde kaçına denk gelecektir?
Ali Akurgal’ın hesapladığı 11 milyon baz istasyonu ihtiyacı gerçekçi midir? Gerçekçi bir hesaplama ise toplam yatırım ihtiyacı ne olacaktır? Baz istasyonlarında yerlilik katkısı hangi ölçeklere ulaştırılabilir? Baz istasyonları yatırımlarının toplam yatırım içindeki oranı ne olacaktır?
5G Projesi’nin tamamlanması için gereken yatırım tutarının ne kadarı “fiber optik” hatların döşenmesi için yapılacaktır? Fiber optik altyapısıyla ilgili ülkemiz diğer dünya ülkelerine göre nerede durmaktadır? Fiber optik altyapısı için ne kadar harcama öngörülmektedir? Söz konusu harcama toplam yatırım tutarının yüzde kaçıdır?
Türkiye, 5G Projesi’nin yatırımı aşaması ve işletme döneminde “etkin ve kaliteli yönetişim için insan kaynağı” konusunda ne yapmıştır; daha neler yapmayı planlamıştır? Sistemin içine hayat katacak olan insan kaynağı arzını güven altına almak için öngörülen harcama tutarı nedir? Öngörülen tutar toplam yatırım harcamalarının ne kadarıdır?
Öngördüğümüz 5G yatırımları tamamlanarak sistem devreye alındıktan sonra, sistemin işletilmesi, geliştirilmesi ve kendini yeniden üreterek uzun soluklu geleceği güven altına alması için düşünülen önlemler nelerdir? Sistemin kendini yeniden üretmesi için ne kadar harcama yapılacaktır? Bu harcamaların toplam yatırım tutarından alacağı pay ne olacaktır?
“Beka” sadece dış düşmanların oyununu bozarak sağlanmaz. Beka, “gereken önlemleri tam zamanında” alınır ve gelişmiş toplumlarla eş düzeye ulaşılırsa anlamlı hale gelir. “5G Projesi”ni yurttaş çoğunluğunun zihnine yerleştiremezsek, korkarım ki yanılgılarımıza bir yenisini eklemenin vebalını yükleriniz. Gelin, her anlama gelen siyaset tartışmalarını, geyik muhabbetine dönüşen piyasa üst göstergeleri söylemlerini bir yana bırakalım; kritik eşiği aşırmanın fırsatlarını önümüze seren 5G Projesi’ni alabildiğine sorgulayalım.