Ekonomimiz yılın üçüncü çeyreğinde önceki yıla göre yüzde 2,1 büyüdü. Büyüme verilerinde göze çarpan detaylar şu şekilde:
● Büyüme son 17 çeyreğin en düşük hızında gerçekleşti.
● Yılın ilk 9 ayındaki büyümemiz yüzde 3,2 oldu.
● OVP hedefi olan yıllık yüzde 3,5’i yakalamak için son çeyrekte yüzde 4,3 büyüme gerekiyor.
● Çeyreklik bazda ekonomi binde 2 daraldı ve 2018’den sonra ilk kez peş peşe iki çeyrek küçüldü.
● Ana sektörler içinde en iyi performansı yüzde 9,2 büyüme ile inşaat, en zayıf performansı yüzde 2,6 daralma ile sanayi gösterdi.
● Tarım yüzde 4,6 büyüdü. 2024’ün ilk 9 ayında tarımdaki büyüme son 4 yılın en yüksek düzeyine çıktı.
● Hizmetler sektörü yüzde 1,2 büyüdü. Sektörün büyüme performansı son 4 yılın en düşük hızında gerçekleşti.
● Sanayi sektörü 2. çeyrekteki daralmadan sonra 3. çeyrekte de yüzde 2,6 küçüldü. Yandaki grafik 2020’den bu yana 3. Çeyrekler itibarı ile sanayi ve hizmet sektörlerinin hacim endekslerini gösteriyor. 2020-2024 döneminde zincirlenmiş hacim endeksi sanayide yüzde 11 artarken, hizmetlerde yüzde 40 yükselmiş durumda. Yani geçtiğimiz 4 yılda ekonomi sanayi değil, hizmetler öncülüğünde büyüdü. Bu, yakın geçmişte üretimle değil, tüketimle büyüdüğümüzün bir başka resmi. Büyüme detaylarına bir de harcama yöntemi ile bakalım.
● Yatırım harcamaları önceki yıla göre binde 8 daraldı.
● Yatırımların iki ana paydaşı olan inşaat yatırımları yüzde 9,4 büyürken, makine teçhizat yatırımları yüzde 8,6 daraldı.
● Makine teçhizat yatırımları iki çeyrektir daralıyor.
● Özel tüketim harcamaları ise yüzde 3,1 büyüdü. Önceki çeyrekte özel tüketim yüzde 1,5 büyümüştü.
● Kamu harcamaları ikinci çeyreğin (yüzde -0,4) ardından üçüncü çeyrekte yüzde 0,9 küçüldü.
Bu, kamunun harcamalar kanalından enflasyonla mücadeleye destek vermediği eleştirilerine cevap olarak yorumlanabilir. Deprem sonrası harcamaları olmasaydı, kamu harcamalarında daha büyük daralma görebilirdik. Aynı durum yatırımlar için de geçerli. Deprem sonrası yeniden inşa harcamaları inşaat yatırımlarındaki büyümenin ana sebebi.
Üçüncü çeyrekteki yüzde 2,1’lik büyüme, izlenen politikalar ve öncü göstergeler ile uyumlu bir sonuç. Son çeyrekteki göstergeler ise şimdilik, ne daha iyiye ne daha kötüye işaret ediyor.
YURTİÇİ
2 Aralık 10:00: İSO-PMİ endeksi
3 Aralık 10:00: Enflasyon verileri
4 Aralık 14:30: Reel efektif kur
endeksi
YURTDIŞI
Günboyu: PMI endeksleri
5 Aralık 16:30: ABD işsizlik başvuruları
6 Aralık 16:30: ABD istihdam verileri
6 Aralık 18:00: ABD Michigan güven endeksi