Herkes ABD’nin seçilmişi bakanı Donald Trump’ın 20 Ocak’ta yemin etmesinin ardından neler olacağını merak ediyor. Benim odaklanacağım göstergeler, yapay zekâ umutları, FED’in politika değişikliği ve kripto paralar olacak.
Dünyanın yeni yıla girmesi törenlerinin ardından hayatın normal akışına döndüğü saatlerde ben de bu yazıyı yazmak için bilgisayar karşısına geçtim. Yıldızlara bakarak geleceği yorumlayanların medya kanallarında aldığı yer ve süre ayyuka çıkmışken The Washington Post’un 1 Ocak sabahı gönderdiği bülten yeryüzünde olanlar için odaklanmamız gereken alanları çok net gösteriyor.
Aslında bülten de değil; “iş ve ekonomi alarmı” birkaç satırlık yazıydı ABD’li gazetenin ilettiği.
Son dakika statüsündeki elektronik posta, “2024, S&P 500 şirketleri için muhteşem bir yıl oldu. Piyasanın AI umutları, FED politikasındaki bir değişiklik, seçim ve bitcoin üzerine nasıl bahse girdiğine bakın” spotu ile servis ediliyordu.
Benim için ilgi çekici olan, buradaki S&P 500 ile birlikte adı geçen şirketlerdi. S&P 500 endeksi 2024’ü yüzde 23’lük yükselişle kapatırken bu yükselişin yakıtını yılın ilk yarısında Muhteşem Yedili’nin sağladığına işaret ediliyordu. İşin finansal yanını finansçılara bırakıyorum ancak buradan sonrası benim hikâyem.
Muhteşem Yedili olarak adlandırılan grup, tamamı ileri teknoloji şirketi olan Alphabet, Amazon, Apple, Meta, Microsoft, Nvidia ve Tesla’dan oluşuyor. Bunun, FED’in faiz indirimlerine başlaması ve Trump’ın Kasım seçimlerini kazanması ile birlikte 2024’ün son aylarında piyasanın daha geniş bir hareketine dönüştüğünün de altı çiziliyor. Buraya kadar olan kısım, finansçıların da bildiği şeyler.
İşin içine yapay zekâ koyarak neler yapabileceğimizi ele alarak çıtayı bir tık yukarı taşıyayım: Trump’ın başta olduğu sistemde faiz politikası nasıl şekillenecek, sorusunu sorayım. Google’a “Trump interest rate cuts” yazdığımda ilk sırada yer alan üç video sonucundan sonuncusu, How FED rate cuts and tariffs could play under Trump başlığını taşıyor ve https://www.youtube.com/watch?v=-WKjxamjZ-Q adresinde yer alıyor. Ben bakmadan 10 saat önce yüklenmiş. İzlemedim ama böyle bir içerik bulacağımı biliyordum. Benim ilgimi çeken bu içerikte ne anlatıldığı değil, içeriğin Yahoo Finance’in YouTube kanalında yer alması. Bir zamanların muhteşem arama motoru ve e-posta servisi Yahoo!’nun hala başarılı işler yapan servisi Yahoo Finance’in YouTube’da kanalının olmasına dikkatiniz çekmek istiyorum. Biraz tarih bilgisi ile ne anlatmak istediğimi göreceksiniz.
Yahoo! Inc., Temmuz 2016’da internetteki varlıklarını ( İngilizce kaynaklarda, o zamanın terminolojisi ile, bizim gayrimenkul için kullandığımız properties sözcüğü kullanılıyor) 4,83 milyar dolara Verizon’a sattığını açıklıyor. Bir iletişim şirketi olan Verizon ya da tam adıyla Verizon Communications’ın bir internet şirketi olan Yahoo! İçin ödediği bu tutar üzerinden tarih çalışmalarımızı biraz ilerletelim.
Ocak 2000’de, HBO, CNN, TBS, Time Warner Cable ve Time dergisini barındıran medya şirketi Time Warner, ABD’nin önemli internet sağlayıcısı America OnLine (AOL) tarafından 182 milyar dolara satın alınıyordu. AOL’nin internet ve e-postaya erişmek için kendisini kullanan 30 milyon abonesinin ve Time Warner’ın zengin içeriğinin bir araya gelerek dünyanın en büyük medya holdingini yaratması bekleniyordu. Geleneksel ve yeni medyanın nerdeyse her köşesine yayılmış 350 milyar dolarlık yekpare yapının kaderi, birkaç ay sonra başlayan ekonomik kriz, TCP/IP’nin yükselişi ve dot.com patlaması ile yepyeni seçeneklerin ortaya çıkması sonucunda “dünya tarihinin en kötü birleşmesi” unvanını aldı. Birleşme sonrasında ortaya çıkan şirketin 2002’deki zararı 98,7 milyar dolar olarak sonraki yıllar da dahil olmak üzere kurumsal şirketlerin tarihçesine en büyük zarar olarak yazıldı.
Bunların gerçekleşmesinin biraz öncesine gidersem 1998’de Yahoo!’nun tanımadığı iki teknoloji girişimcisi olan Larry Page ve Sergei Brin, benim de hayranı olduğum arama motoru startup’ları AltaVista’yı bu şirkete satmak için sadece 1 milyon dolar istiyordu. Amaçları, buradan elde ettikleri kaynak ile Stanford’daki çalışmalarına devam etmekti ama başaramadılar. Yahoo!’nun ilgi göstermediği bu iki girişimci, bir süre sonra patentini aldıkları sayfa sıralama sistemi üzerine Google, bir deve dönüştü ve şu anda Alphabet yapısı içinde çok daha güçlü. Google’da S&P endeksini yukarı iten yedi teknoloji devinin ve Google’ın hisse değerinin nasıl değiştiğini rahatlıkla takip edebilirsiniz. Bunu yapınca sadece yıldızlara bakarak değil, yıldızları yakalayarak buraya ulaşabileceğinizi görürsünüz.
Teoman’ın Yıldızları Yakalamak şarkısında söylediği gibi,
İnsan yaşar
Hayali kadar
Kimi hayal eder
Bir ömür yettiği kadar
Kimi inanmaz
Kiminin kalbinde tanrı
Kimi küser hayatına
Kimi yakalar yıldızları
Bu şarkı sözleri, inovasyon üzerine kurulu bir ülke yaratmak için temel formülü oluşturuyor. Yılbaşı sonrası uzatıp kimseyi yormayayım; tekrar mutlu ve başarılı bir 2025 diliyorum. İnovasyon ekonomisini Teoman’ın çizdiği çerçeve içinde ve benim kattığım farklı boyutlarıyla 2025’te de ele almaya devam edeceğim.