SABANCI Holding Yönetim Kurulu Başkanı, Sabancı Üniversitesi Kurucu Mütevelli Heyeti Başkanı, Sabancı Vakfı (Hacı Ömer Sabancı Vakfı) Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, “11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü” öncesi, bu konuya çok önem veren Sabancı Vakfı’nın geçmişine uzandı:
- 1974 yılında Adana’da Sabancı kardeşler tarafından kurulan Sabancı Vakfı’na can suyunu “Bana ait ne varsa alın, Vakfa verin” diyen babaannem Sadıka Sabancı verdi.
Vakfın o dönemde Türkiye’nin dört bir yanına el uzatmaya çalıştığını bir kez daha gördü:
- 30 yıl süreyle kimi ilde yurt, kimisinde okul, kimisinde ise kültür siteleri yapılmış. Türkiye’nin başarılı çocuklarına, maddi durumları başarılarını gölgelemesin diye karşılıksız burs verilmiş.
Sabancı Vakfı’nın Mütevelli Heyeti Başkanlığı görevine geldiği günleri anımsadı:
- Arkadaşlarımla birlikte, “Biz bunun üzerine ne ekleyebiliriz” diye düşündük. Dünyadaki iyi filantropi örneklerini inceledik. Çok detaylı strateji çalışması yaptık.
Çalışmalardan, “Stratejik hayırseverliğe yönelmek gerekiyor” sonucu çıktığı üzerinde durdu:
- O tarihe kadar son derece başarıyla sergilediğimiz hayırseverlik tecrübemizin üzerine “stratejik hayırseverlik”i inşa ettik.
Bunun getirdiği yeni odağın altını çizdi:
- “Eğitim” ve “kültür-sanat” çalışmalarının yanısıra toplumun ihtiyaçlarına daha yakından baktığımız “sosyal değişim” başlıklı yeni odağımız oldu. İşbirlikleri ve sivil toplumu destekleyerek sosyal değişim için uzun vadeli bakış açısı ile yola çıktık.
Yeni bakış açısı ve stratejiyle girdikleri ilk proje aklına geldi:
- Birleşmiş Milletler kuruluşları ile “Kadınlar ve Kız Çocuklarının İnsan Haklarının Geliştirilmesi Programı” nı hayata geçirdik. Projenin adına kız çocuklarının eklenmesini istedik. Çünkü kadınların yaşadığı sorunların kaynağında çocukluk döneminin gerçekleri yatıyor.
Vakfın 15 yıldır Türkiye’de sivil topluma kesintisiz hibe desteği verdiğini düşündü:
- Kadın, genç ve engellilerin eşit haklara sahip olmalarını ve topluma aktif katılımlarını sağlamak amacıyla emek veren yüzlerce sivil toplum kuruluşunun yanında olduk. 15 yılda 183 projeye 32 milyon lira hibe desteği verdik. 76 ilde yüzbinlerce insana ulaştık.
Hibe verdikleri sivil toplum kuruluşlarını yol arkadaşı, gönül ortağı olarak gördüklerine odaklandı:
- İhtiyaç duydukları alanlarda kapasitelerini güçlendirebilmeleri için uzmanlık desteği sağlamak başta olmak üzere birçok alanda yanlarında olduk. Onların çalışmalarından öğrendik, hikayeleriyle birlikte güçlendik.
Birçok ilimizde Sabancı Vakfı’nın yaptırdığı okullara, yurtlara ve kültür merkezi binalarını görüyoruz. Güler Sabancı’nın Mütevelli Heyeti Başkanlığı ile eklenen “stratejik hayırseverlik”, Sabancı Vakfı’nda çıtayı daha da yükseltmiş görünüyor.
İlgili sivil toplum örgütlerine kadınlar, engelliler ve gençleri kapsayan 83 projeye verdikleri 32 milyon liralık hibeyle 76 ilde yüzbinlerce kişiye ulaşılması bunu gösteriyor.
SABANCI Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı ile “11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü” konusunda sohbet ettik.
Kız çocuklarının erken yaşta ve zorla evlendirilmesinin arkasında ekonomik koşullar, eğitime erişimde yaşanan sıkıntılar, toplum baskısı, bilinçsizlik gibi pek çok faktörün olduğunu belirtti:
- En önemli çözüm kızların 18 yaşına kadar çocuk olduklarını kabul etmek, okuma haklarını korumaktır.
Kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesinin dünyada da oldukça kritik problem olduğunu vurguladı:
- 100’ü aşkın ülkeden 1500 sivil toplum kuruluşunun yer aldığı “Girls Not Brides” platformuna katılarak bu konudaki çalışmalarımızı küresel boyuta taşıdık.
Dünyadan bazı veriler üzerinde durdu:
- Bugün dünyada her 5 kız çocuğundan 1’i 18 yaşından önce evlendiriliyor. Erken evlenen her 3 kızdan 1’i çocuk yaşta anne oluyor. Erken yaşta evlenen kızların yarısı şiddet mağduru. 18 yaşından önce evlenen kadınların istihdama katılımları da azalıyor.
Pandeminin erken yaşta evliliklerle ilgili yürütülen mücadeleyi küresel boyutta geriye götürdüğünü vurguladı:
- UNESCO verilerine göre önümüzdeki 10 yıl içerisinde erken yaşta evlenme riski olanlara 10 milyon kız çocuğu da eklendi. Uzaktan eğitim sürecinde eğitimden kopanların büyük çoğunluğu kız çocukları oldu. İşin peşinden koşmak gerektiğini bildirdi:
- En azından elde ettiğimiz kazanımlarımızı kaybetmemek için hep beraber kız çocuklarının eğitim hakkına sahip çıkıp, onların geleceklerinin çalınmasına göz yummamalıyız.
GÜLER Sabancı, Sabancı Vakfı olarak sivil toplum kuruluşlarının kamuya örnek olacak modeller geliştirme potansiyeline çok inandıklarını belirtti:
- Erken yaşta evlilikler gibi toplumsal meselenin çözümünde gerektiğinde kapı kapı gezerek insanları ikna etmek için uğraşan sivil toplum kuruluşlarının çalışmaları çok kıymetli.
Bunun güzel bir örneğinin 2018 yılından bu yana Nevşehir’de Birleşmiş Milletler Nüfus Fonu ile yürüttükleri “Çocuk Yaşta Evliliklerin Önlenmesi” projesi olduğunu kaydetti:
- Proje kapsamında kendileri erken yaşta evlendirilmiş kadınlardan oluşan sağlık aracıları yetiştirdik. Aldıkları eğitimin ardından 1600’den fazla hanenin kapısını çalıp aileleri erken yaşta evliliğin sağlık riskleri konusunda bilgilendirdi.
Projenin ikinci fazının uygulandığını bildirdi:
- Eş zamanlı olarak Nevşehir’in Acıgöl ilçesi ve Van’da da uygulanmaya başlandı.
Bir başka projede de öğretmenlerin kapı kapı gezdiğini vurguladı:
- Öğretmenler eğitimleri yarıda kalmış ve erken yaşta evlendirilme riski bulunan kız çocuklarının ailelerini ikna etmek için uğraştılar.
Ardından şu mesajı verdi:
- Bu projelerde verilen mücadele gerçekten hiç kolay değil, emek istiyor, cesaret istiyor.
SABANCI Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı, toplumsal cinsiyet eşitliğine ulaşmanın uzun ve zorlu bir süreç olduğunu vurguladı:
- Bu sürecin ancak eğitim ile ilerleyeceğinin farkındayız. Eğitim sürecinde ise en kritik aktör öğretmenler. 15 yıldır desteklediğimiz “Mor Sertifika Programı”nda odağımıza öğretmenleri alıyoruz.
Programın 2007’de Sabancı Üniversitesi akademisyenleri tarafından oluşturulduğunu belirtti:
- Projeyle lise öğretmenleri ile öğrencileri arasında toplumsal cinsiyet farkındalığı kültürü oluşturulması ve ders içi pratiklere yansımasının sağlanması hedefl eniyor.
SABANCI Vakfı Mütevelli Heyeti Başkanı Güler Sabancı’ya “11 Ekim Dünya Kız Çocukları Günü”ne özel hazırladıkları “Göz Yumma” filmini sordum, anlattı:
- Kız çocuklarının erken yaşta evlendirilmesini önlemek için toplumsal farkındalık gerekiyor. Tüm bireylerin çözümün parçası olması ve kız çocuklarının istismarına“göz yummaması” gerekiyor. Filmle “Kız çocuklarının geleceğinin çalınmasına göz yummayın” demek istedik.
Bu noktada bir başka projeye işaret etti:
- “Ne Eğitimde Ne İstihdamda” (NEET) olan genç kadınlara yönelik yürüteceğimiz projeyle ülkemizin önemli bir sorununa ilişkin çalışacak olmaktan dolayı heyecanlıyız.