Yüzüncü yılını doldurmak için heyecanla beklediğimiz Cumhuriyetimizin ilelebet baki kalmasını diliyorum .
100 yıl, insan ömrü için oldukça uzun ancak bir ülke için oldukça kısa bir zaman dilimi aslında. Çok şükür ki Ulu önder Atatürk sayesinde bu yüzyıla birçok değer sığdırmak mümkün oldu. Bizler de mirası devralıp sürdürme telaşı ile çocuklarımıza devir teslim etmeyi bekliyoruz. İlelebet baki kalmasını temenni ettiğimiz Cumhuriyetimizin tarihinde bazı ilklere değinmek istedim yazımda.
Bu vesile ile yeni yapay zeka uygulaması Chat GPT’yi de deneyimlemek istedim. Ne de olsa yeni yüzyıla çok farklı olanaklarla giriyoruz, geri kalmamak ve beslenmek lazım. Sevgili yapay zekaya sordum “Cumhuriyet tarihinin ilk buluşu nedir?” diye. Önce doğru anlamadı ve Cumhuriyet kurulduktan sonra yapılan yenilikleri, açılan yeni kurumları yazdı. Dedim ki “bu anlattıkların buluş değil”, belki anlar diye bu defa “icat” diyerek sordum, özür diledi ve 1923 tarihinde yapılan ilk buluşu söyledi.
Chat GBT’ye göre “Yatay Döküm Pres” yapılan ilk icatlardanmış o dönemde. Mustafa Kemal Atatürk'ün isteği üzerine, Türk mühendisleri tarafından geliştirilmiş. Yatay döküm pres, Türkiye'nin otomotiv endüstrisinde kullanılan ilk yerli makine olma özelliğini taşıyormuş. Bu icat, Türk endüstrisinin gelişmesine katkı sağlamış ve döküm işlemlerini büyük ölçüde kolaylaştırmış. Konuyu arama motorundan araştırdığımda detaylı bir bilgi bulamadım maalesef ama CHAT GBT’nin araştırma ve analiz gücünü ortaya koymak adına burada yer vermek istedim yine de.
Kendi yaptığım araştırmadan edindiğim sonuca göre ise Cumhuriyet tarihinin en dişe dokunur ilk icadı olarak Vecihi Hürkuş’un 1923’te Yunanlılardan eline geçen motorlardan yararlanarak ilk Türk Uçağını yapması sayılabilir bana göre. Her ne kadar patent açısından baktığımızda buluş basamağı içerdiğini söyleyemesek de motor parçalarının bir araya getirilmesi ve ortaya çıkan uçağın başarısı açısından oldukça cesaretli bir buluş olarak sayabiliriz. Ancak Vecihi Bey’in 1925’te uçurduğu bu ilk uçak için uçurma izni olmadığı gerekçesi ile ödül beklerken ceza aldığı söyleniyor.
İkinci olarak sevgili yapay zekamıza “Cumhuriyet döneminde Türkiye'deki ilk tasarımı nedir?” diye sordum ve bu konudaki bakış açısına hayran kaldım. 1923 sonrasında yapılan ilk tasarımın Türk bayrağı olduğunu söyledi. Bu cevap benim aklıma daha önce gelmedi çünkü bayrağımıza hiç tasarım açısından yaklaşmamıştım. Oysa dünya üzerinde hikayesi olmakla birlikte, bu kadar etkileyici renk ve sembolü üzerinde taşıyan ve bir yandan da marka logosu haline gelen bayrak azdır. Tasarımındaki kombinasyon, renk uyumu ve çarpıcılık oldukça başarılı.
1923 yılında kabul edilen Türk bayrağı, kırmızı zemin üzerinde beyaz bir hilal ve yıldızdan oluşmakta biliyorsunuz. Bu tasarım, Türkiye'nin bağımsızlık ve Cumhuriyet ideallerini temsil ediyor ve şehitlerimizin kanları üzerine yansıyan ay ve yıldızla parlayan bir ülkenin doğuşunu anımsatıyor insana. Bayrağın tasarımı, Cumhuriyet döneminin simgelerinden biri haline gelmiştir ve günümüzde Türkiye'nin ulusal kimliğinin bir parçası olarak kullanılmaktadır.
Son olarak “Türkiye'de Cumhuriyet döneminin ilk marka tescili nedir?” diye sordum ve 28 Temmuz 1929 tarihinde yapıldığını öğrendim. Bu tarihte, Türk Patent ve Marka Kurumu'nun öncüsü olan "Marka ve Patent Müdürlüğü" kurulmuş ve ilk marka başvuruları kabul edilmeye başlanmıştır. “İlk marka tescili "1929-1" numarasıyla verilmiş ve "Çorlu" adlı bir şarap markası olmuştur. Bu, Türkiye Cumhuriyeti döneminde marka tescili alınan ilk ürünlerden biridir ve ülkenin marka ve patent hukuku alanındaki başlangıcını temsil eder” diye yanıt aldım. Bu konuda yaptığım araştırmada ise marka çok eski olduğundan veri tabanından bir sonuca ulaşamamakla beraber yazılan makaleler dahil bahsedilen marka ile ilgili bilgi edinemedim.
Bir yandan yorum yeteneğine hayran kaldığım bir yandan da bilgileri teyit edemediğim için doğruluğundan şüphe ettiğim yapay zeka uygulaması CHAT GBT’den Cumhuriyetimizin 100. Yılına özel olarak istediğim mesajla yazıma son vermek istiyorum.
Soru: “Biz Türk vatandaşlarına Cumhuriyet’in 100. Yılı için hangi mesajı vermek istersin?”
Cevap: “Cumhuriyetin 100. yılı için Türk vatandaşlarına şunun gibi bir mesaj vermek isterim: "Cumhuriyetimizin 100. yılını coşku ve gurur içinde karşılıyoruz. Bu önemli dönemde, birlik ve beraberlik içinde daha aydınlık yarınlar için çalışmaya devam edelim. Atatürk'ün ilkelerine sıkı sıkıya bağlı, barış, özgürlük ve adaleti ön planda tutan bir Türkiye için el birliğiyle çalışalım. Gelecek nesillere daha güzel bir Türkiye bırakmak için birlikte hareket edelim. Cumhuriyetimizin 100. yılı kutlu olsun!"
Sizce de çok anlamlı değil mi!