EŞİM Emine Munyar, birkaç gün önce cam damacanayı kapının önüne koyup, marketi aradı:
- Bir cam damacana su rica ediyorum.
Çok geçmeden zil çaldı, market görevlisi dolu damacanayı bıraktı, boşu aldı. Eşim sordu:
- Borcumuz ne kadar?
Market görevlisi yanıtladı:
- 35 lira…
Eşim iç geçirdi:
- Hangi ara 35 lira oldu. Bir önceki sefer alırken fiyat bu kadar değildi.
Ambalajlı Su Üreticileri Derneği (SUDER) Başkanı Hüseyin Karamehmetoğlu ile buluşunca eşimin su fiyatıyla ilgili tepkisini aktardım, fiyatlardan girdi:
- Biz aslında ambalaj ve nakliye satıyoruz. En pahalı kaynaktan çıkan suyun litresi 10 kuruşu geçmez. Ambalajlı suyun fiyatında ambalaj ve nakliye çok belirleyicidir.
Bu durumu şöyle örnekledi:
- Sizin İstanbul’da 35 lira ödediğiniz 19 litrelik cam damacana su, Trabzon’da 50 lirayı buluyor. Trabzon’da fiyatın bu kadar yüksek olması nakliyeden kaynaklanıyor.
Tüketicilerden yönelen fiyat tepkisini anlayışla karşıladıklarını vurguladı:
- Aslında biz de fiyat artışlarını anlatmakta zorlanıyoruz. Aslında bazı maliyetlerde biraz gevşeme olur diye bekledi üreticiler. Ancak, olmadı. Dolayısıyla ambalajlı su fiyatları bir anda yükseldi.
Maliyetle ilgili cam şişe ve pet farkını da ortaya koydu:
- 0.33 litrelik cam şişe 187 gram geliyor. Pet şişenin ağırlığı 9-10 gram düzeyinde kalıyor. 15 litrelik cam damacana 5.5 kiloyu bulurken 19 litrelik polikarbon damacana 765 gramı geçmiyor. Dolayısıyla cam şişe ve damacanaya nakliye bedeli daha fazla yansıyor.
Su şişeleme işletmelerinin kapasite kullanım oranının altını çizdi:
- Mayıs-eylül döneminde su şişeleme işletmeleri yüzde 100 kapasiteyle çalışıyor. Kış aylarında kapasite kullanım oranları çok ciddi düşüyor. Kapasite kullanımı yıl ortalaması yüzde 40 düzeyinde seyrediyor.
Pandemi süreci nedeniyle dünyada plastik hammadde üretimin azaldığını anımsattı:
- Ambalaj hammaddesi olan plastik fiyatları son bir yılda Euro bazında yüzde 110 arttı. Kurların yükselmesiyle TL bazındaki artış yüzde 300’ü aştı. Boş damacana bedeli 18 liradan 65 liraya çıktı.
Ambalajlı su fiyatlarını yukarı çeken diğer maliyet unsurları üzerinde de durdu:
- Motorin fiyatı yüzde 221, otoyol ve köprü geçiş ücretleri yüzde 54, elektrik faturaları ve sanayide kullanılan doğalgaz faturaları yüzde 213 arttı.
Ardından ekledi:
- Genel üretim maliyetleri 6.5-9 lira arasında, fabrikadan satış noktasına taşıma maliyeti 4.5-7 lira arasında, damacana perakende satış bayisi servis maliyeti 11-16 lira arasında değişebiliyor.
SUDER Başkanı Hüseyin Karamehmetoğlu’nun başlıktaki sözü su fiyatlarıyla ilgili durumu açıklıkla ortaya koyuyor:
Bir litre su 10 kuruşu geçmiyor, asıl bedeli ambalaj ve nakliyeye ödüyoruz…
Nakliye bedelinin düşmesi için ambalajlı su işletmelerinin kaynaklar olanak verdikçe Türkiye’ye daha fazla yayılması gerekiyor…
Ambalajlı su pazarı 12.7 milyar lirayı bulacak
SUDER Başkanı ve Pınar Su Sanayi Genel Müdürü Hüseyin Karamehmetoğlu, ambalajlı su pazarı verilerini şöyle sıraladı:
- 2020 yılında Türkiye’de ambalajlı su pazarı yüzde 9.4 küçüldü, 10.5 milyar litreye geriledi. Bunun 5.9 milyar litresini damacana, 4.6 litresini pet şişe oluşturdu. Sektör 2020 yılını 7.4 milyar lira ciro ile kapattı.
- 2021 yılında ambalajlı su pazarı yüzde 5.6 büyüdü, 11.1 milyar litreye çıktı. Bunun 6.2 milyar litresi damacanadan, 4.9 milyar litresi de pet şişeden oluştu. Sektörün toplam cirosu 9.3 milyar liraya yükseldi.
2022 yılı beklentilerini de paylaştı:
- Bu yıl ambalajlı su pazarı hacminin 11.7 milyar litreye ulaşmasını bekliyoruz. Bunun 6.4 milyar litresini damacana, 5.3 milyar litresini pet şişe oluşturacak. Sektörümüzün toplam cirosunun 12.7 milyar liraya çıkacağını öngörüyoruz.
Kişi başına ambalajlı su tüketimi verilerine işaret etti:
- 2020: 126 litre
- 2021: 131 litre
- 2022: 139 litreye çıkması bekleniyor.
Su ihracatı bu yıl 60 milyon doları aşar
SUDER Başkanı Hüseyin Karamehmetoğlu, ambalajlı su sektörünün son 2 yıllık ihracat verilerini paylaştı:
- 2020: 369.8 bin ton ambalajlı su ihracatından 51.4 milyon dolar gelir sağlandı.
- 2021: 385.4 bin ton ambalajlı su ihracatından 58.3 milyon dolar gelir elde edildi.
Bu yılki beklentisini bildirdi:
- Bu yıl sektörümüzün ihracat büyüklüğü 63 milyon doları bulabilir.
İhracat pazarlarını sıraladı:
- Almanya, İngiltere, Birleşik Arap Emirlikleri, Irak, Belçika, Hollanda, Danimarka, İsviçre, KKTC, Malta, Azerbaycan, Fransa, Avusturya, ABD, Japonya, Libya, İsrail.
Su ile 100 bin kişiye istihdam sağlanıyor
SUDER Başkanı Hüseyin Karamehmetoğlu, ambalajlı su sektöründe ruhsatlı 373 markanın faaliyet gösterdiğini belirtti:
- Bunların 248’i doğal kaynak suyu, 91’i mineralli su, 34’ü de içme suyu kategorisinde faaliyet gösteriyor.
SUDER’in 2000 yılında kurulduğunu bildirdi:
- Ambalajlı sular, su kaynaklarından tüketiciye ulaşana kadarki her adımda başta Sağlık Bakanlığı olmak üzere tüm yasal makamlarca sürekli denetime tabi tutuluyor. Ayrıca, ambalajlı sularla ilgili bütün yasal mevzuatımız AB ile uyumlu.
SUDER’in kurumsal üye sayısının 32 olduğunu kaydetti:
- Derneğimiz ambalajlı su üretiminin yüzde 75’ine yakın bölümünü temsil ediyor.
Sektörün istihdamı üzerinde durdu:
- Ambalajlı su sektörü 15 bin kişiye doğrudan, 100 bine yakın kişiye de dolaylı istihdam sağlıyor.
Ambalajlı su sektörünün ulaştığı kitlenin altını çizdi:
- Sektörümüz 165 binden fazla geleneksel satış noktasına, 24 binden fazla indirim marketine, binlerce ev dışı tüketim noktasına, 12 milyondan fazla hanede 42 milyon insanımıza ambalajlı su sunuyor.