merkez bankası

Merkez bankası (rezerv bankası, para otoritesi), bir ülkenin ya da ülkeler grubunun para politikasından sorumlu kurumdur. Merkez bankasının temel amacı para biriminin ve para arzının istikrarının sürdürülmesidir. Fakat merkez bankalarının bunun dışında bankacılık sektörünün son kredi mercii olmak, faiz haddinin kontrolü gibi görevleri de vardır. Bunun yanında merkez bankasının, bankalar ve diğer finansal kurumları, tedbirsizlik ve dolandırıcılığa karşı denetlemek gibi yetkileri de olabilir.

Birçok merkez bankası varlık (döviz, altın ve diğer finansal varlıklar) ve yükümlülüklere sahip olmaları

Merkez bankasının işlevleri (bu işlevlerin tümü tüm merkez bankaları için geçerli değildir) şunlardır:

Para politikasının uygulanması,

ülkenin toplam para arzının kontrolü,

hükûmetin ve bankaların bankası (son kredi mercii) olma,

ülkenin döviz ve altın rezervlerini yönetme,

bankacılık sektörünün düzenlenmesi ve denetlenmesi,

resmî faiz oranını -enflasyon ve ülkenin döviz kurunu yönetmek amacıyla- belirlemek ve bu oranın çeşitli politika mekanizmaları aracılığıyla piyasada etkili olmasını temin etmek.

Merkez bankasının amaçları (bu işlevlerin tümü tüm merkez bankaları için geçerli değildir, amaçlardan bazıları birbirleriyle çelişkili olabilir) şunlardır:

Fiyat istikrarının sağlanması,

Döviz piyasasında istikrar sağlanması,

Para piyasasında istikrar sağlanması,

Büyüme,

Tam istihdamın sağlanması

Merkez bankaları, ülkenin seçilen para politikasını uygular. Bu temel olarak ülkenin ne tür bir para birimi olacağını içerir. Kâğıt (fiat) para, banknot (altına dayalı para - IMF üyesi ülkelerde izin verilmez), para kurulu ya da para birliği. Bir ülkenin kendi ulusal para birimi olduğunda, bu hâlde kâğıdın, belirli şartlar altında "para"ya dönüştürüleceği taahhüdünü de içerir. Bu taahhüt, eskiden, parayı sabit bir miktardaki değerli metallerle değiştirme taahhüdüydü. Çoğu para biriminin kâğıt (fiat) para olduğunu günümüzde, "ödeme taahhüdü", aynı para birimi toplamının ödenmesi taahhüdünden başka bir şey içermiyor.