MERVE YİĞİTCAN

Son iki yılda çalışma hayatına giren ara zamlar ile şubat ayında yasalaşan EYT istihdam piyasalarında birtakım değişikliklere neden oldu. Çalışanlara erken yaşta emekli olma fırsatı veren EYT, özellikle mavi yakalı personelin şirket içinde değerini artırırken, asgari ücrete ve diğer maaşlara yapılan ara zamlar ise mavi yaka ile beyaz yaka arasındaki ücret makasını giderek daralttı. Türkiye’nin önde gelen insan kaynakları platformu Yenibiriş’in Yönetici Ortağı Uğur Karaboğa, çalışanlar ile şirketler arasındaki en büyük uyumsuzluğun ‘maaş’ olduğunu söyledi. Karaboğa, son bir yılda yapılan iyileştirme oranları ışığında mavi yaka ile beyaz yaka arasında ücret makasının giderek daraldığını bazı yerlerde de tersine döndüğünü, bunun da şirket içinde farklı uyumsuzluk sorunları yaratabileceği uyarısında bulundu.

Kule vinç operatörü 45 bin TL maaş istiyor

EKONOMİ gazetesine Yenibiriş’in gelecek vizyonu ve hedeflerine ilişkin açıklamalarda bulunan Uğur Karaboğa, istihdam piyasalarında son dönemde yaşanan gelişmeleri de paylaştı. EYT çıkmadan önce beklentinin yeni bir iş dalgası yaratması şeklinde olduğunu söyleyen Karaboğa, ancak durumun böyle gelişmediğini, özellikle seçim belirsizliği nedeniyle şirketlerin EYT’li çalışanlarına kıdemlerini verip şirkette çalışmaya devam etmeleri yönünde bir politika izlediğini söyledi. EYT’nin özellikle mavi yakalılar için psikolojik bir avantaj sağladığına işaret eden Karaboğa, “Anadolu’da iş yoğunluğu mavi yaka… Özellikle Anadolu’da şirketlerde ‘EYT sonrası iş gücünün korur muyuz’ korkusu, mevcut iş gücünün değerini artırdı. Eskiden mavi yakalı asgari ücretli gibi düşünülürdü. Ama şu anda bu değişti. Örneğin bugün bir kule vinç operatörünün maaş beklentisi 40-45 bin liralara çıktı" dedi.

Turizmdeki iş gücü bölge ülkelere göçüyor

Özellikle bazı sektörlerde söz konusu olan iş gücü eksikliğinin bu durumu desteklediğine değinen Karaboğa, en büyük istihdam açığının şu anda inşaat, turizm ve yazılımda olduğunu vurguladı. Türk müteahhitlerin yurtdışı projelerinde çalışacak iş gücünün büyük kısmını Türkiye’den götürdüğünü söyleyen Karaboğa, “Turizmde de Türkiye ve Türk yöneticiler kendilerini çok iyi ispat ettiler. Bu nedenle şimdi özellikle Mısır, BAE, Katar gibi ülkeler hem eleman hem de yönetici ihtiyaçları için Türkiye’ye yöneldi. Bu gelişmeler istihdam açığını artırdı. Buradaki maharet oluşan bu açığı arka taraftan gelen İK ile doldurabilmek” dedi.

Yazılımcı maaşlarına bir artış daha gündemde

Son 1 yılda mavi yakaya yapılan iyileştirme oranının yaklaşık yüzde 90, beyaz yakaya ise yüzde 50 civarında olduğunu kaydeden Karaboğa, “Belli bir zaman sonra beyaz yaka başkaldıracaktır. Bu aranın kapanması uyumsuzluk sorunları çıkarabilir” dedi. Karaboğa, Yenibiriş’in çeşitli firmalardan aldığı bilgiler ışığında elde ettikleri verileri şu şekilde paylaştı: “Üretim sektöründe çalışan firmalarda ocak ayında yüzde 52 civarında yapılan maaş zammı sonrası, Temmuz maaşları için ortalama yüzde 33 oranında maaş düzenlemesi yapıldığı tahmin ediliyor. Finans sektöründe yılbaşında yüzde 38 seviyelerinde yapılan maaş zammından sonra temmuz ayında konuşulan zam oranları yüzde 20 – yüzde 35 bandında. Gıda sektöründe ortalama yüzde 52 seviyesinde yapılan ocak zammına karşılık temmuz ayında ortalama yüzde 32 seviyelerinde iyileştirme yapıldığı öngörülüyor. Teknoloji ve yazılım sektöründeki firmalarda ocak ayında ortalamada yüzde 44 zam yapıldı. Bu sektörde ocak ayında yüzde 60-70 bandına ulaşan zamlar da görüldü. Yine bu sektöre özel Mart-Nisan döneminde yüzde 35 seviyelerinde iyileştirme yapan firmalar da bulunuyor. Temmuz ayında gerçekleşen asgari maaş düzenlemesi ile temmuz ayında yapılacak zam oranları yine yüzde 35 olarak konuşuluyordu. Yazılım sektöründe ihtiyacın yüksek olmasına karşılık sirkülasyonun da fazla olmasından dolayı Ocak 2024 öncesi Eylül-Ekim dönemi için yüzde 26 seviyelerinde bir ek düzenleme planı da konuşuluyor.”

İç istihdamın değeri arttı

Ara zam uygulamasının iş gücü piyasasına zarar verdiğini söyleyen Karaboğa, “Artık herkes ocakta zam aldıktan sonra ‘Acaba temmuzda ne olacak’ diye soruyor. Yanı sıra geçmişte bir çalışan mevcut maaşının yüzde 10-15 daha yukarısına farklı bir firmaya geçebilirken, şu anda maaşının yüzde 30-40 üzerine gitmek istiyor. Bu durumda şirketler için iç istihdamın değeri arttı. Maharet çalışanı kaybetmemek… Şirketler bir pozisyon açarken artık içeriye de bunu duyuruyor. Çünkü dışarıdan transferin maliyeti çok yükseldi” diye konuştu.

■YENİBİRİŞ, YETENEK KAZANIM PROJELERİNE ODAKLANDI

Ocak ayında Yenibiriş’i devraldıklarını söyleyen Uğur Karaboğa, Yenibiriş’e dair şu bilgileri paylaştı:

● 23 yıllık hikâyesi olan şirketimiz bu zamana kadar 20 milyon CV üretti, 320 binden fazla şirkete temas etti. 5 bin şirkete aktif hizmet veren portalımızda günlük ortalama 20 bin iş ilanı yayınlanıyor.

● Şirketlerle yetenek kazanımı projelerine odaklanıyoruz. Bu kapsamda ilk yetenek projesini THY ile ilk gerçekleştirdik.

● Yapay zekâ destekli video mülakat sistemi geliştirdik. Bunu 4 yıl önce yaptık, geliştirmeye çalışıyoruz. Ama Türkiye’de tekiz. Katar’ın Dünya Kupası sürecinde Türkiye’den Katar’a gidecek iş gücünün video mülakat süreçlerini biz yaptık.

● Yenibiriş’i yetenek kazanımı programına dönüştürmek istiyoruz. Sadece iş bulma ve çalışan arama platformu olmayacağız.

● Uçtan uca bir işe alım deneyimi yaşatacağız.

● Yenibiriş eylül ayı itibarıyla İngilizce olarak da hizmet verecek.