İş dünyası Schengen’de acil rahatlatıcı adımlar bekliyor

MERVE YİĞİTCAN - İSTANBUL

İŞ dünyasının önde gelen sivil toplum ve meslek örgütleri temsilcilerinin bir araya geldiği İktisadi Kalkınma Vakfı’nın (İKV) seçimli 61’inci Olağan Genel Kurulu yapıldı. Mevcut Başkan Ayhan Zeytinoğlu genel kurulda bir dönem daha İKV başkanı olarak seçildi. Toplantıda ekonomiden Türkiye’nin AB ile ilişkilerine yönelik değerlendirmeler yapılırken İKV Başkanı Zeytinoğlu, gerçekleştirdiği açılış konuşmasında önemli mesajlar verdi. Dünyanın içinden geçtiği değişim ve dönüşümün ortasında Türkiye ile AB ilişkilerinde de bir canlanmanın ihtiyacı içinde olunduğuna dikkat çeken Zeytinoğlu, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın üyelik süreci ile ilgili kısa bir süre önce yaptığı açıklamaların ümitleri artırdığını vurguladı. Bununla birlikte sürecin önünde önemli engellerin olduğunu ifade eden Zeytinoğlu, “Her şeye rağmen, Türkiye’nin en önemli ihracat pazarı AB olmaya devam ediyor. Kişisel verilerden, ürün standartlarına kadar birçok alanda AB bünyesinde oluşturulan norm ve kurallar Türkiye açısından da belirleyici oluyor. AB için de Türkiye önemli bir tedarikçi ve güvenlik, göç ve enerji gibi alanlarda kritik bir partner. AB ile müzakere sürecimizin canlandırılması hedefinin yanı sıra, Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ve vize serbestliği gibi alanlarda ilerleme temel önceliğimiz olmaya devam ediyor” dedi.

“Şanghay’dan Roterdam’a ulaşım İstanbul’dan daha ucuz”

Gümrük Birliği’nin güncellenmesi sürecinin başlatılabilmesinin önemine dikkat çeken Zeytinoğlu, özellikle nakliyede Avrupa pazarına hızlı ve makul fiyatlarda erişimin, rekabet gücünün korunmasını da belirleyen kritik bir etken oluşturduğunu kaydetti. Pandemi sırasında konteyner başına 10 bin doları bulan nakliye ücretlerinin şu anda oldukça ucuzladığını hatırlatan Zeytinoğlu, şöyle devam etti: “Şanghay’dan Roterdam Limanı’na ulaşımda konteyner ücreti 1500 Euro’ya kadar düştü. Oysa ki, İstanbul’dan Roterdam’a nakliyede ücret 2 bin 200 Euro’yu buluyor. Kamyon ile taşımada ise aynı ücret 3 bin 300 Euro’ya kadar çıkıyor. Bu durum özellikle Çin gibi bir ana tedarikçi ile rekabet söz konusu olduğunda, nakliye ücretlerinin ne kadar belirleyici olduğunu ortaya koyuyor. Muhakkak demiryollarını modernize ederek ve hızlandırarak nakliyede hız ve ücret sorununu çözmeliyiz.”

AB Konseyi yeni rapor hazırlıyor

AB Konseyi’nin haziran ayındaki toplantısında, Türkiye-AB ilişkilerinin geleceği hakkında bir rapor hazırlanmasının kararlaştırıldığı bilgisini paylaşan Zeytinoğlu, sözlerini şöyle sürdürdü: “Rapor Avrupa Komisyonu’nun Komşuluk Alanı ve Genişlemeden Sorumlu Üyesi Oliver Varhelyi ve Dış ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell tarafından hazırlanacak. İş dünyası ve sivil toplum olarak bu raporu hazırlamakla sorumlu olan Varhelyi ve Borrell’e hitaben bir mektup kaleme aldık. Başta TOBB olmak üzere 17 sivil toplum örgütünün imzacısı olduğu bu mektupta, Türkiye’de sivil toplumun AB hedefine olan desteğini kamuoyu araştırma sonuçlarından da örnekler vererek ifade ettik. Özellikle Türkiye’nin üyelik sürecinin yerini alabilecek alternatiflerin öne sürüldüğü bir ortamda, üyelik hedefine olan bağlılığın altının çizilmesi son derecede önemli. Söz konusu raporda Gümrük Birliği’nin güncellenmesi için müzakerelere başlanması konusunda bir tavsiye çıkması sürecin önünü açabilir. Öte yandan, Kıbrıs konusu müzakere sürecinde olduğu gibi Gümrük Birliği güncellenme sürecinde engel oluşturmaya devam ediyor. Önümüzdeki dönemde Türkiye ile Gümrük Birliği güncellenme müzakerelerinin başlatılabilmesi, Türkiye-AB ilişkilerinin Kıbrıs sorununa endekslenmesinden vazgeçilmesine de bağlı olacak.”

“Vize sorunu tarife dışı engel”

İKV Başkanı konuşmasında, bir süredir Türk vatandaşlarının ve iş insanlarının büyük sorun yaşadığı vize konusunu gündeme getirdi. Vize serbestisi sürecinde Türkiye’nin 72 kriterden 66’sını tamamlama aşamasına gelmesine rağmen kalan kriterlerde ilerleme sağlayamadığını dile getiren Zeytinoğlu, bu süreçte vize başvurularında daha ağır kurallar, gecikmeler ve retler ile karşılaşıldığına dikkat çekti. AB ile gerek Gümrük Birliği, gerekse sivil toplum diyalogu gibi alanlarda etkileşimi engelleyen, üstelik önemli bir mali yük oluşturan vize konusunun bir tarife dışı engel niteliği taşıdığına işaret eden Zeytinoğlu, “Bu konuda ilerleme sağlanması için kalan kriterlerin de hızla tamamlanması gerekiyor. İKV olarak Türkiye’nin AB sürecinin canlandırılması, Türkiye’nin haklı tezlerinin savunulması ve iş dünyasının konu ile ilgili temsili gibi görevlerimizi şevkle ve kararlılıkla yerine getirmeye devam edeceğiz” diyerek sözlerini tamamladı.

Avdagiç: AB’deki şirketler, Türkiye’nin AB üyeliği için 2013’e göre daha iyimser

İKV Kurucu Kurum Başkanı olan İstanbul Ticaret Odası (İTO) Başkanı Şekib Avdagiç, genel kurulda yaptığı konuşmada TOBB’un Eurochambres ile birlikteTürkiye’de yaptırdığı saha çalışmasının sonuçlarını paylaştı. Buna göre, Türkiye’de iş dünyasının AB katılım sürecine desteğinin her şeye rağmen hala yüzde 60’ın üzerinde olduğuna dikkat çeken Avdagiç, “Gümrük Birliği belli ölçüde Türkiye ile AB arasındaki en güçlü bağ olmaya devam ediyor. Ancak bu konuda sıkıntılarımız var. Gümrük Birliğinin kapsamını genişletme ve işleyişinde iyileşme yapılması artık kaçınılmaz ve ertelenemez bir zorunluluk. Kısaca, Gümrük Birliği’nin de günün şartlarına uyarlanmasına, en önemlisi de tarım, hizmetler ve kamu alımları da dahil edilerek kapsamının genişletilmesine ihtiyaç var” dedi. Saha araştırmasının sonuçlarına göre, AB ayağında iki önemli sonuç olduğuna işaret eden Avdagiç, “Birincisi AB’deki şirketler, Türkiye’nin AB üyeliğinin kendi işlerine etkisi hakkında 2013 yılına oranla daha iyimserler. İkincisi AB üyesi ülkelerdeki şirketler de, Türkiye ile Gümrük Birliği’nin güncellenmesini destekliyorlar. Yine AB’deki işletmeler, Yeşil Mutabakat ve dijital tek pazar hususunda AB ile Türkiye arasındaki işbirliğine güçlü destek veriyorlar” ifadelerini kullandı.

“Üyelik bilmecesi artık bitmeli”

Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ile vize serbestiyetine çözümün gündemdeki iki önemli husus olduğuna işaret eden Avdagiç, “Her iki konunun Türkiye’ye karşı bir kart olarak kullanılmasından vazgeçilmelidir” dedi. İş dünyasının AB müktesebatını olumlu bulduğunu ve uygulamak için zaten vaziyet aldığını kaydeden Avdagiç, “Bizim hedeflerimiz de bin yıllık yürüyüşümüz de AB ile örtüşüyor. Bu nedenle, ‘AB ile üyelik sürecinin tamamlandığını, bizim neslimiz ölmeden önce görecek mi, yoksa çocuklarımız mı görecek ya da torunlarımız mı görecek’ bilmecesinden kurtulmak en temel beklentimiz” ifadelerini kullandı.

“Türkiye AB’nin gerçeği”

Konuşmasında “AB’li dostlarımıza küçük bir sitemimiz var” diyen Avdagiç, “50 yılı aşkındır AB kapısında bekletilen bir ülke olarak, Türklerin kullandığı tabirle ifade edeyim, Biz AB’ye içgüveysi gitmiyoruz. Yaşlanan, daralan, ekonomik anlamda üstünlüğünü diğer bölgelere kaptıran, tartışmasız bir üstünlükten, ABD himaye altında bir birliğe dönüşme sinyali veren AB’ye hayat vermek, onu güçlendirmek için giriyoruz. O yüzden 21. yüzyıla yaraşır AB’nin Türkiye’siz olmayacağını, AB iş dünyası gibi AB yöneticileri de anlamak durumunda. AB bizim hayalimiz değil, Türkiye onların gerçeğidir. Ve bu gerçek, AB’nin varlığını sürdürecek biricik yoldur” diyerek sözlerini tamamladı.

Bahçıvan: Gümrük Birliği, üyelikten bağımsız bir an önce revize edilmeli

İKV Kurucu Kurum Başkanı olan İstanbul Sanayi Odası (İSO) Başkanı Erdal Bahçıvan, genel kurulda yaptığı konuşmada Türkiye-AB ilişkileri ve yaşanan son gelişmeler hakkında değerlendirmelerde bulundu. Dünyanın içinden geçtiği kritik süreçte AB’nin Türkiye için vazgeçilemez bir ortaklık konumunda olmasının yanında yıllardır ticaret hacmimizin ilk sırasında yer aldığını aktardı. Geçen yıl yıl 200 milyar dolarlık ticaret hacmine ulaşılan AB’ye 103 milyar dolarlık ihracatın, aynı zamanda Türkiye’nin toplam ihracatının yüzde 40,6’sına tekabül ettiğini kaydeden Bahçıvan, “AB ile sürdürülebilir, takvimi ve kesin sonuçları olan samimi bir ilişkiyi yeniden tarif etmemiz ve belirsizlikleri ortadan kaldırmamız büyük önem arz ediyor” dedi. AB’nin sahip olduğu demokrasi standardı, ekonomik zenginliği ve yüksek yaşam kalitesiyle Türkiye için bir cazibe merkezi olmaya devam etmesi gerektiğini vurgulayan Bahçıvan, “Bu amaçla, AB’nin tam üyelik hedefi korunmalı ve sürece yeni bir ivme kazandırılmalıdır. AB ile müzakereler yürütülürken, yıllar önce imzalamış olduğumuz Gümrük Birliği Anlaşması’nın da günün koşullarına göre yeniden ele alınarak revize edilmesi gerekmektedir. Bu konu, AB üyeliğinden bağımsız olarak ele alınmalı ve bir an önce güncellenmesi yapılmalıdır” diye konuştu.

“Vize sorununda olumlu gelişmeler beyanat olarak kalmamalı”

AB ile müzakere sürecinde sürdürülebilirlik unsuruna yer verilmesinin ve özel sektörün mutlaka müzakerelerde yer almasının önemine dikkat çeken Bahçıvan, sözlerini şöyle sürdürdü: “Sanayicilerimizin ve ticaret erbabının AB ülkelerindeki ortakları ile etkin iletişimi ve ürünlerimizi hedef ülkelerde daha rekabetçi bir şekilde pazarlayabilmemiz için; firmalarımızın çalışanlarının AB ülkelerine rahatça girip çıkabilmeleri en az ürünlerin bu ülkelere rahat ulaşımı kadar öncelikli olmalıdır. Özellikle heyet, firma ve fuar ziyaretleri için Türkiye tarafının üstlendiği vize, belge, ulaşım, destek ve finansman gibi maliyetler oldukça yüksektir. Bilhassa iş insanlarımız için son dönemde en ciddi engellerden biri haline gelen vize sorunu konusunda acil rahatlatıcı adımlar atılması gerekiyor. Aylar sonraya verilen randevular, kısa süreli vizeler ve çoğunlukla retle sonuçlanan başvurular ile karşı karşıya kalmaktayız. Umuyoruz ki, olumlu gelişmeler sadece beyanat boyutuyla kalmayıp somut adımlarla daha da ileriye taşınabilir. Bu konu özelinde hafta başında basına da yansıyan AB yetkililerinin Türkiye’nin vize serbestisi meselesinin sonbaharda görüşüleceğine dair vurgularını çok önemsiyor; vize serbestisine yönelik girişimlerin, Gümrük Birliği’nin güncellenmesine ilişkin görüşmelerle eşzamanlı olarak devam ettirilmesi gerektiğini düşünüyoruz” ifadelerini kullandı.