Sanatçı kadınların izinde Beyoğlu
1850–1950 yılları arasında Türkiye’de yaşamış ve yaratmış çağdaş sanatçı kadınların eserlerini ve hikayelerini Beyoğlu’nda keşfetmeye var mısınız? ‘Ben-Sen-Onlar: Sanatçı Kadınların Yüzyılı’ sergisi sizi bekliyor. Mehşer küratörü Şeyda Çetin ve Cins Adımlar koordinatörü Özge Ertem, bu sıra dışı projeyi anlattı…
Merve Yedekçi |Merve YEDEKÇİ
‘Ben-Sen-Onlar’ fikri ilk nasıl ortaya çıktı?
Çoğunluğu ‘ben’leşememiş ve dolayısıyla sanat tarihi tarafından kaydedilmemiş kadınları tek tek fark etmenin yanı sıra, kolektif bir ‘biz’in oluşabilme koşullarını da araştırıyor bu sergi… Türkiye’den çağdaş sanatçı kadınları köklerini keşfetmeye de davet ediyor bir anlamda… Sanatçı kadınların yolunun geçtiği, ürettikleri, türlü karşılaşmalar, engeller ve deneyimlerle yaşadıkları biricik hayatları, mekânda bellek yoluyla bıraktıkları kolektif bir iz olarak duruyor. Şehri gizli kalmış, çoğu zaman susturulmuş, bastırılmı bu kolektif izi hikâyelerle takip ederek yürümeye çalışan Cins Adımlar ve bu sanatçı kadınların kolektif belleğini sergi yoluyla tahayyüle açan Meşher, yürüyüş ve sergi yoluyla kolektif bir hatırlama faaliyeti tasarlıyor.
Sergi ve yürüyüşü bir araya getirme fikri nasıl ortaya çıktı?
Bu yürüyüş fikri, ‘SU Gender’ tarafından Kadıköy, Beyoğlu ve Balat’ta düzenlenen Cins Adımlar’ın kolektif olarak yürüme ve hikaye anlatma metodolojisi ve tarih anlatılarına toplumsal cinsiyet perspektifiyle bakma yaklaşımının devamı niteliğinde… Bahsettiğimiz programda, 2014 yılından bu yana Beyoğlu, Kadıköy ve Balat’ta yürüyüşler düzenliyor. Hikâye anlatıcıları ve katılımcılarla birlikte rotalarını şu soruların izinde adımlıyor: Şehrin farklı mekânları nelere/kimlere dair toplumsal hafızanın izlerini taşıyor – veya taşımıyor? Biz de bu yürüyüşte Beyoğlu’ndaki duraklar boyunca sanatçıların hikâyeleri anlatılırken, hem onların az bilinen eserleri ve hayatlarını katılımcılarla buluşturmak hem de bıraktıkları izler ve bu izlerin yol açtığı çağrışımlar üzerinden Beyoğlu’nun mekânsal dönüşümünü birlikte düşünmeyi hedefliyoruz…
Peki bir sonraki adım nedir?
‘Cins Adımlar: Sanatçı Kadınların İzinde Beyoğlu’ yürüyüşü, Beyoğlu’ndan yolu geçmiş ve Ben-SenOnlar: Sanatçı Kadınların Yüzyılı sergisine konu olmuş sanatçıların hikâyelerini toplam on durak boyunca takip edecek. Meşher ve SU Gender Cins Adımlar ekiplerinden oluşan hikâye anlatıcıları, katılımcıları on duraktaki sanatçı kadınların hikâyelerini dinlemeye ve Beyoğlu’nu, toplumsal cinsiyeti ve kenti bu hikâyeler eşliğinde yeniden öğrenmeye davet edecekler. Meşher önündeki buluşmanın ardından Narmanlı Han, Kallavi Sokak, Mısır Apartmanı, Foto Galatasaray, İstanbul Filarmoni Derneği, Taksim Cumhuriyet Anıtı, Taksim Gezi Parkı, Taksim Sanat Galerisi, Sismanoglio Megaro’yu kapsayan bir rota üzerinden etkinlik gerçekleştirilecek.
10 hikâye ve 10 sanatçı nasıl seçildi?
10 hikaye ve sanatçı, bir zamanlar yaşadıkları veya çalıştıkları mekanlar Beyoğlu’nda olan, Beyoğlu’nun tarihinde hikayeleriyle önemli bir iz bırakmış sanatçılar olması gözetilerek seçildi. Bu sanatçılar Beyoğlu’nda yaşamış, çalışmış, kimi zaman birlikte üretmiş, önemli bir iz bırakmış ancak bıraktıkları izler kadınların tarih yazımında silikleştirilmelerine paralel olarak yok sayılmış, mekanlarda bıraktıkları izlerse çoğu kez hoyratça dönüşen bir kentin hafızasızlığının gölgesinde kalmış olmaları itibariyle ortak bir hikayede birleşiyorlar.
Dijital yürüyüş nasıl gerçekleşecek, nasıl deneyimleyebiliriz?
Çevrimiçi yürüyüşümüzün ilki 22 Mart Salı günü saat 19.00’da gerçekleştirilecek. kayit@mesher. org adresinden kayıt yaptırmanız ve Zoom uygulamasını kullanmanız etkinliğe katılım için yeterli olacak. Beyoğlu’ndaki fiziksel rotamızı birebir çevrimiçi ortama taşıyacağız.