Musk nereye koşuyor?

SELENAY YAĞCI

Elon Musk, 1 Temmuz Cumartesi günü Twitter’ın, platformdan yararlı veriler çıkarmak için gönderileri tarayan bilgisayar programlarıyla mücadele etmek için kullanıcıların günlük okuyabileceği tweet sayısını ücretli ve ücretsiz kullanıcılar için ayrı sınırlamalarla geçici olarak sınırlayacağını duyurdu. Her fırsatta Twitter’daki verilerin çok kıymetli olduğunu savunan Musk, bu hamlesiyle aslında ücretsiz veri kazıma (data scraping) yapan şirketlere savaş açtı. Ancak yine de herkesin kafası karıştı. Sınırlamalar, Twitter’ın kamuoyu oluşturma gücünü de etkileyebilir. Uzun zamandır özgür haber alma kaynaklarından biri olarak görülen Twitter’da bu da etkilenebilir.

Musk, doğrulanmış kullanıcıların günde 6 bin gönderiyi okuyabileceğini, doğrulanmamış ve yeni oluşturulan doğrulanmamış hesapların ise günde yalnızca 600 veya 300 gönderiyi okuyabileceğini söyledi.  Sonuçta kullanıcıların tweet okuyarak zaman geçirdiği platformda, birçok kullanıcı günlük limitlerini kısa sürede doldurdu ve karar tepkilere yol açtı. Musk, tepkiler sonrasında okuma sınırlarını doğrulanmış kullanıcılar için 10 bine doğrulanmamış kullanıcılar için bine ve yeni kullanıcılar için 500’e çıkardığını söyledi. Elon Musk, “Aşırı düzeyde veri kazıma ve sistem manipülasyonuyla mücadele etmek için geçici sınırlamaların” getirildiğini duyurdu. Musk, sınırların geçici olduğunu söylese de ne kadar süreceğini veya hangi şartlarda kaldırılacağını söylemedi. Ayrıca Musk TweetDeck hizmetine erişimi ağustos ayından itibaren ücretli yaptı.

Kısıtlamalar, sosyal medya şirketini Ekim ayında 44 milyar dolara satın aldıktan sonra yöneten Musk’ın yaptığı son sert değişikliği temsil ediyor. Özellikle ücretli ‘mavitık/ onaylanmış hesap’ atağından sonra Musk, Twitter’da bedava olan bütün hizmetleri sonlandırmak ister gibi. Son aylarda reklam gelirlerinde ciddi kayıp yaşayan ve faturalarını ödemediği iddiasıyla hakkında çeşitli davalar açılan Twitter’ın gidişatını takip edenler, Musk’ın yeni gelir kaynakları aradığını düşünüyor. Musk’ın yeni hamlesinin Twitter’ın bağlangıç manifestosunun tersi olduğunu savunan Kimola CEO’su Mustafa Savaş ile bu kararın iç yüzünü konuştuk. 

Bedava veri devri bitti

Veri kazıma, yapay zeka gibi otomatik hizmetlerin bir web sitesindeki herkese açık verileri toplaması anlamına geliyor. Bu yöntem çok yaygın bir şekilde kullanılıyor. Twitter kamusal olması nedeniyle verinin çok kolay çekilebildiği bir platform. Kısa süre önce Twitter’in resmi API’larını kullanarak ücretsiz olarak veri toplamamız mümkündü. Ancak Musk, Nisan ayında Twitter’ın API’ını yani veriye erişimini ücretli hale getirdi. Aylık abonelik için ise 42 bin dolar ve 100 dolarlık iki paketi var.

Sınırlanma hamlesinin bu düzenlemeyle alakalı olduğunu belirten Mustafa Savaş, API ücretli olmasıyla abonelik paketlerinin arasındaki uçurumun da tuhaf karşılandığını kaydetti. Bu ücretsiz hizmetin kapanmasından sonra bu verilere bel bağlamış, iş modelini bunun üzerine kurmuş kimi şirketlerin kapandığını kiminin müşterilerini ekstra ücretlendirmek zorunda kaldığını ifade eden Savaş, “Ancak kimisi de arka kapıdan dolanma yöntemi olarak ‘ben nasıl ki Twitter’ı kendi bilgisayarımdan açıyorum ve tweetleri görebiliyorum’ bu mekanizmayla çalışan uygulamalar yazalım ve Twitter’ın verisini yine bedava kullanalım dediler. İnsan davranışını simüle eden uygulamalar bunlar. Aslında işte buna veri kazıma deniyor. Bunun kısa zamanda bir piyasası oluştu ve bu şekilde veri toplayan şirketler paralar kazanmaya başladı. Elon Musk ‘verim çok kıymetli, veri kazımaya da kızıp, normal kullanıcı gibi yapıyorlar onlara da izin vermiyorum’ dedi aslında. Bu tablo bizim için yeni değil yıllar önce Facebook ve Instagram’da da oldu. Cambridge Analytic davasından sonra Facebook veri sağladığı alanı direkt kapattı, parayla satmadı bile. Bütün işini buna bağlamış pek çok şirketler kapandı” diye konuştu.

Veri kazıma sürdürülebilir yöntem olmadığı için bunu kullanan şirketlerin merdiven altı olduğuna ve meşru şirketlerin tenezzül edeceği bir yol olmadığına dikkat çeken Savaş, şunları anlattı: “Mühendis olarak yeniden bir açık bulunabileceği düşünüyorum ama iş insanı olarak bunun sürdürülebilir olmadığını biliyorum. Biz sosyal medya odaklı bir şirket olmasak da bizim veri kaynaklarımızdan da biri Twitter. Twitter sosyal medyayı temsil ediyor. Alışkanlıkların değişebilmesi kolay değil ben hızlı bir başka mecraya geçiş olacağını düşünmüyorum. Herkes o dar alanında kısıtlamalarla yine Twitter’da var olacaktır. Twitter ilk çıktığında ‘özgür konuşma’ platformu olarak çıkmıştı ve gazetecilerin, akademisyenlerin sahiplendiği bir platform oldu. Sonrasında özgür haber alma alanı olarak görüldü.  O mecranın bugün bu kadar hayatımıza girmesinin sebebi aslında bizim şu an hatırlamadığımız manifestosuydu. Bu adımla gazetecilerin ve akademisyenlerin çalışmaları olumsuz etkilenebilir. Çünkü özellikle akademisyenlerin de Twitter, buradaki verileri kullanıp kamuoyu yoklama çalışmaları yaptığı bir alandı ya da dünyanın birçok yerinde ana akım medyanın haber sağlamakta kabızlık yaşadığı durumlarda biz hep Twitter’daki gazetecilerden duyduk. Hepimizin üzüntüsü böyle bir mecra ile ilgili bunun eski tadını vermeyecek olması olur.” 

Rakipleri beklemede

Eski Twitter CEO’su Jack Dorsey tarafından desteklenen bir platform olan Bluesky, Twitter ile benzerlik taşıyor. Bluesky, eçen hafta cumartesi öğleden sonra platformda yaptığı bir gönderide, Musk’ın duyurusunun ardından rekor düzeyde trafik yaşadığını söyledi. Ayrıca Facebook’un sahibi Meta’nın Twitter’a rakip olarak getireceği Threads uygulaması perşembe günü kullanıma açıldı.