Hollywood’u yakan yapay zekanın krizlerine hazır mıyız?

Aytun Çelebi

ABD’nin hayallere konu şehirlerinden Los Angeles, 7 Ocak’tan bu yana meşhur sahil hattından yüksek rakımlı ormanlık bölgelerine kadar on binlerce dönümden büyük bir alana yayılan yangınları söndürmekle uğraşıyor. Onlarca kişinin canını kaybettiği, 100 binden fazla kişinin yaşam alanından tahliye edildiği felaket, çalışan sayısının, kaynakların ve kamu yönetiminin yetersizliğini tartışmaya açtı. On milyarlarca doları aşan bir zarar beklenirken, Hollywood tabelasının alevler içinde kaldığını gösteren bir video tüm dünyaya hızla yayıldı. Yayılmakla da kalmadı, deepfake olduğu anlaşılmadığı için sembolik de olsa bir infial yarattı. Diğer yandan; ChatGPT’nin (yapay zeka deyince akla ilk gelen kelime olsa gerek) yangını söndürecek suları tükettiği iddiaları ortalığı kapladı. Malum, yapay zeka yüksek bir işlem gücüne ihtiyaç duyuyor (sayfadaki kıyas tablosuna bakabilirsiniz) ve çalıştığı sunucular da suyla soğutuluyor.

Hal böyleyken ‘yapay zekanın yangının orta yerinde ne işi var’ diye sormaya lüzum kalmadı; hatta yapay zeka, ‘yapay zeka her yerde olacak’ diyenleri bile şaşırttı.

Yapay zekanın bundan 20 kusür yıl önce insan hayatında önemli bir değişimin ateşini yakan internetten daha da büyük bir etkiye sahip olması bekleniyor. İnsanların daha az, daha verimli ve daha kısa süreler çalışacağı, kaynak problemlerinin büyük ölçüde çözüldüğü bir dünyaya, yani pembe bulutların üzerine gitmeden, günümüzdeki problemleri ele almak lazım. İnsanların en çok endişelendiği konular hakkındaki doğru ve yanlış bilinenler ile yaygın uzman görüşlerini bir araya getirdim.

İŞSİZLİK

Yapay zeka işimizi elimizden alacak

Birçok işin el değiştireceği kesin. Hatta sadece tekrar eden işler değil, giriş seviyesi mühendislik işleri bile gidici görünüyor. ABD’li teknoloji şirketi Salesforce, 2025’te yazılımcı işe almayacağını söylerken, Google’ın kodlarının yüzde 25’ini yapay zeka yazıyor. Microsoft ile otomatik çalışan yapay zeka birimlerinin (Agentic AI) döneminin başladığını söylüyor. Ancak bu değişim, tarihte her yeni teknolojik konseptin hayata geçmesiyle yaşandı. İşinizi yapay zekayı iyi kullanan birisinin alması daha muhtemel. Dolayısıyla devir, yaşam boyu öğrenme devri.

DEEPFAKE

Artık hiçbir ses ve video gerçek mi anlayamayız

Eğitimsiz bir gözün asparagas haberleri anlayamadığı gibi, yapay zekanın ürettiği metin, görsel ya da videoları ayırt edememek normal. Yapay zeka geliştiriciler, özellikle video ve görsel alanındaki ilerlemelere odaklanmış durumda. Fakat birçok şirket de bunların sahte olup olmadığını anlayabilecek teknolojilerle uğraşıyor. Yapay zekanın çalışma biçiminin bir parçası belirli örüntüler üretmek olduğundan, iyi uzman ve doğru teknolojilerle her şeyin sahtesini anlamak bir süre daha mümkün olacağa benziyor.

VERİMLİLİK

Yapay zekanın yaptığı işlere güven olmaz

Henüz kendiliğinden harekete geçerek çalışan yapay zeka hayatımızda olmadığından, yapay zeka bizim taleplerimizle ilerliyor. Prompt olarak da bilinen bu girdiler ise, karşımızdaki bir insanmış gibi verildiğinde genelgeçer sonuçlar alınmasına sebep oluyor. Doğru aracı doğru komutlarla kullanırsanız, verimliliği artırmak, otomasyon yaparak birçok işi hızlı ve kaliteli yapabilmek mümkün. ‘Prompt nasıl yazılır’ araması yaparak bu konuyla ilgili eğitiminizi başlatabilirsiniz.

GİZLİLİK

Yapay zeka her şeyimizi dinliyor, izliyor

Verilerimizin yapay zekanın elinde olmasından ziyade, oraya nasıl gittiği konusu önemli. Ücretsiz kullanmak için insanların video izlemeye razı olduğu, indirim için verilerimizi ellerimizle verdiğimiz bir dünyada, yapay zekanın bizler için yapacağı sosyal medyadaki reklamların satın alabileceğimiz şeyler olmasıyla, bu fena bir takas gibi durmuyor olabilir. Dolayısıyla verilerinizi koruma şansı hala elimizde.

EKONOMİ

Ekonomik çöküşe sebep olacak

Kapitalizm ve ölçeklenen üretim odaklı bir dünya ile ilgili her türden kaynak sıkıntısı yaşadığımız aşikar. Özellikle ilk aşamada eğitim yatırımı yüksek olan beyaz yakalı işlerin yapay zekaya geçeceğini düşünürsek, yapay zekanın küresel bir krize katkı sağlaması olası. Ancak bu, yapay zekanın devletler ve şirketler boyutunda nasıl kullanılacağı ile doğrudan ilgili.

ENERJİ

Enerji krizine sebep olacak

Özellikle üretken yapay zeka (GenAI) sonrasında enerji tüketimi ciddi bir boyuta gelmiş durumda. Yangındaki iddialar her ne kadar gerçeklik payına sahip olmasa da, bu iddiaların gerçeğe dönmesine çok az kaldı. Hazırladığımız tablodaki çarpıcı gerçekleri incelemenizi öneririm. Buna ek olarak, 2027 yılına geldiğimizde yapay zeka veri merkezlerinin %40’ının yetersiz elektrik altyapısı sebebiyle tam kapasite çalışamayacağını öngörüyor.

GÜVENLİK

İnsanlığın sonunu getirecek

Yıldız Savaşları’ndaki gibi klonların savaştığı bir dünya belki fantastic gelebilir ama ilk kez devlet başkanı düzeyinde drone ile suikast girişimi 2018’de Venezuela’da yaşandı. Güvenliğin durdurulamaz robotlara bırakıldığı bir gelecek, belki otonom otomobillerin tam olarak çalışamadığı noktadan uzak görünüyor olabilir. Ancak Einstein yaşasaydı, üçüncü dünya savaşı hakkındaki tahminlerini yenilemek durumunda kalırdı.

YAYILIM

İnternet ve çevresindeki her şey yapay zeka olacak

Aslında potansiyeli düşünülünce, bizleri uyandırıp kahvaltımızı hazırlayan, ulaşımımızı sağlayan, sıkıcı işlerimizi yerimize yapan, eğlence, barış ve huzur içinde günlerimizi gerçirdiğimiz şairane bir dünya hayalini kurmak mümkün. Ancak tüm bunların yine insanlığın elinde olduğunu hatırlayınca, her şey biraz daha gri oluyor. Her yeni şeyde olduğu gibi, bizim onunla ne yaptığımız onun bizle ne yapacağından daha önemli.

1 ChatGPT araması
Yaklaşık 10 Google aramasına eşdeğer

500 Teravat/saat
Yapay zekanın 2027’de tüketeceği enerji

Almanya
2026’da yıllık enerji tüketimi Almanya kadar olacak

7 kat

Bir yapay zeka sunucusunun sıradan sunucuya göre enerji tüketim farkı

32 milyar litre

2022’de Google ve Microsoft’un veri merkezlerinin su kullanım miktarı