Denizlerin babası Sadun Boro anısına…
Dünyayı ‘Kısmet’ adlı yelkenlisiyle dolaşan ilk Türk denizcisi Sadun Boro… Mavi yolculuklara uzanan hayatını kızı Kısmet Deniz Polat ile konuştuk. Polat, “Sadun Boro’yu kaybedince kendimi zihinsel bir çölde buldum” diyor.
Haber Merkezi |Helin KAYA
Caddebostan sahilinden başlayan uzun, mavi bir yolculuk anne ve babanızın hayatı… Denizlerde yaşamak, onunla büyümek tüm bu süreçte size neler kattı?
Eğer bir köyde doğmuş olsaydım, nasıl toprakla, doğayla, hayvanlarla büyüyeceksem onun gibi denize, Kısmet yelkenlisine, denizcilerin dünyasına doğdum. O nedenle benim için ev “deniz” demek. Nerede olursam olayım, bende olan, hücrelerime sinmiş iyot kokusu... Deniz, zihninizde ruhunuzda bin bir olasılık açan, algınızı sünger gibi emici hale getiren, hayatta gerçekten değerli ve önemli olanı öğreten, sürekli hareket halinde ve acımasız devasa bir varlık. Ona tümüyle uyum sağladığınız ansa sizi inanılmaz bir bilgelikle sarar.
Aileniz gibi yaşamınızı denizlere adamayı hiç düşündünüz mü? Şu anda neler yapıyorsunuz, sizin hayatınız nasıl şekillendi?
Dünyamız ve bedenimizin üçte ikisi tuzlu sudan oluşuyor. Ankara’da yürüyüşe gitseniz, dağ bayır deniz kabuğu, Deniz canlılarının milyonlarca yıllık fosilleri ile dolu. Ben üniversite, iş hayatı ve aile kurarak İstanbul merkezli bir hayatı seçtim. Denizin üzerindeki salınım çağdaş dans, dans tiyatrosu ve etnomüzikoloji yükseköğrenimi, araştırma ve öğretmenlikle devam ediyor. Gezme konusu da 27 yıldır yaptığım rehberlik mesleği ile. Karaya taşınmış bir deniz macerası diyelim. Kısmet’teki hayatımın öğrettiği merak ve macera duygusu, insana ve yaratıcılığına, sanata, olan bitmek bilmez bir öğrenme tutkusuna dönüştü. Adım Kısmet Deniz, balık burcuyum…
O kadar çok ki… 9 yaşlarındaydım Atlantik okyanusunun ortasındayız, bir idrak anı sırasında bütün arkadaşlarımın okulda, sıcak evlerinde gündelik yaşamlarına devam ederken acaba ben neden bu sonsuz sallantıda, küçücük ceviz kabuğu içinde sonsuz maviliğin ortasındayım diye düşündüm. Sonra teknede bir oraya bir buraya koşan babama, kuzina da kendini sıkıştırmış yemek pişirmeye çalışan anneme baktım ve kendi kendime ikisinden hangisi en çılgın olanı diye düşündüm. Uzun sürdü muhakeme, herkes Sadun Boro der düşünmeden, bense Oda Boro’da karar kıldım. İyi ki babama ve denizlere gönül vermiş.
Geçtiğimiz günlerde Sadun Boro’nun, 94’üncü doğum gününü Rahmi M. Koç Müzesi’nde kutladınız. Orada olmak size neler hissettirdi?
2015 te Sadun Boro’yu kaybedince kendimi zihinsel bir çölde buldum, amatör denizciliğimizin her alanına vizyon kazandırmış olan zekasını, sert bir savaşçı olarak “mavi, yeşil cennet” olarak tabir ettiği kıyılarımızın korunmasına adadığı hayatı son bulunca, çevresine görev dağılımı yaptığı halde 15 Temmuz ile birlikte müthiş bir kimliği tehdit olarak algılandı ve Sadun Boro yok sayıldı. Ailesi olarak ne kadar üzüldüğümüzü tahmin edersiniz.
O sıralarda Cem Gürdeniz Küdenfor olarak düşünce üretme amaçlı sektörde çalıştaylar düzenliyordu. Vizyon sahibi yaklaşımı beni cesaretlendirdi, müzenin desteği ile 1 Kasım’larda Sadun Boro adına çalıştaylar düzenlemeye başladık. Rahmi M Koç Müzesi’nde, KISMET in eteklerinde, bunları gerçekleştirebildiğimiz için çok mutluyum. Rahmi Beyefendi’ye, Müzemize, Cem Amiral, Ailem, Epona Yayınevi ve tüm denizciler, sevenleri, destekleyenlerine teşekkür ederim.
Etkinlikte Sadun Boro’nun yeni basım kitaplarının da tanıtıldığını görüyoruz. ‘Bir Hayalin Peşinde - 1952’de Bir Atlantik Serüveni’ kitabında okuyucular nasıl bir kitap ile karşılaşacaklar?
Bir Hayalin Peşinde, Sadun Boro’nun 23 yaşında bir delikanlı olarak çıktığı ilk açık deniz macerasını anlatır. Kült kitabı Pupa Yelken, eşi Oda Boro ve kedi Miço ile çıktıkları Kısmet’in Dünya seyahatini anlatır.
Yeni Dünya’ya Fora Yelken Kısmet’in Atlantik ve Amerika Seyahati bambaşka tattadır. Çünkü bir çocukla beraber yapılan bu seyahatin sorumluluğu ayrı bir olgunluk getirmiştir. Karayipler, Amerika’da iç su yolları deneyimi ve Kuzey Atlantik’ten dönüş, benzeri olmayan çok ilginç bir kitaptır. Çocuk kitabını da hazırlamayı düşünüyoruz, böylece ailece okunabilir. Derken Kısmet’in Dümen Suyunda kitabı geliyor, ülkemiz ve komşu kıyılara yapılan bu seyirlerin anıları okurken sizi gitme şevki ile dolduracak, eminim. Karadeniz, Akdeniz’in pek inilmeyen kıyıları, Kıbrıs, Adriyatik, Ege Adaları… Size ilham verecek.
Bu zengin koleksiyonu taçlandıracak son kitabı kıyı seyir rehberi olan Vira Demir için de çalışıyoruz, yakında onu da sabırsızlıkla bekleyenlere müjdeleyeceğimizi ümit ediyorum. Sizlerden ricam lütfen kitapları alın, hediye edin, tanıtın, çünkü Sadun Boro hepimizi mutlu edecek basit ve zengin bir dünya vadediyor.
5 Haziran 2015’te 87 yaşında hayatını kaybeden Boro için 94’üncü doğum gününde Rahmi M. Koç Müzesi’nde bir anma etkinliği düzenlendi. Denizcilik dünyasından pek çok ismin bir araya geldiği etkinliğin açılış konuşmasını emekli Tümamiral Cem Gürdeniz yaptı. Kızı Kısmet Deniz Polat, babasının gelecek nesillere hatıralarını aktardığı kitapların sunumunu Boro’nun torunu Suyla Polat’ın gitar konseri eşliğinde gerçekleştirdi. Daha sonra Dr. Ümit Hamlacıbaşı tarafından “Sadun Boro Kitaplarının Antropolojik Önemi” konulu konferans düzenlendi.