Bella Hadid’in suçu ne?

Derin Avcı

Geçen hafta moda dünyasının en çok konuşulan konusu, şüphesiz top model Bella Hadid’in yüzü olduğu, Adidas SL72 modelinin tanıtımıydı. Ancak sözkonusu kampanyanın tartışılma nedenleri çok farklı. Neler oldu, bir hatırlayalım…

Adidas, klasiklerini yeniden canlandıran bir serinin parçası olarak, ilk kez 1972 oyunlarında sporcular tarafından sergilenen bir spor ayakkabı olan SL72'yi yakın zamanda yeniden piyasaya sürdü. Geçtiğimiz hafta da marka, 1972 Münih Olimpiyatları'na atıfta bulunan retro ayakkabılar için hazırladığı, top model Bella Hadid’in de yer aldığı reklam kampanyasını başlattı.  Buraya kadar bir sorun yok…

Ancak kampanya, sosyal medyada tepki toplayınca işin rengi değişti. Tepkilere gelirsek: İsrail'in resmi hesabında yer alan bir paylaşımda, "Kampanyalarının yüzü kim tahmin edin? Bella Hadid, antisemitizm yayan, İsraillilere ve Yahudilere karşı şiddet çağrısı yapmakla geçmişi olan bir model” yazıyordu. Marka, bazı Yahudi örgütler tarafından kınandı ve Amerikan Yahudi Komitesi, bu kararı ya “büyük bir hata ya da kasıtlı olarak kışkırtıcı” olarak nitelendirdi.

Spor giyim şirketi, Instagram üzerinde yaptığı paylaşımda, kampanyayı “gözden geçirdiğini” söyleyerek, şu cümleleri kullandı: “Son SL72 kampanyamız nedeniyle Münih Olimpiyatları'nda yaşanan korkunç trajediye bağlantılar kurulmaya devam ediyor… Her ne kadar bunlar tamamen kasıtsız olsa da neden olduğumuz üzüntü veya sıkıntıdan dolayı özür dileriz. Sonuç olarak kampanyanın geri kalanını revize ediyoruz. Sporun dünya çapında birleştirici bir güç olduğuna inanıyoruz ve yaptığımız her şeyde çeşitliliği ve eşitliği savunmak için çabalarımızı sürdüreceğiz."

1972 Münih Olimpiyatları’nda yaşanan korkunç olaylar ise şöyleydi:  Kara Eylül Örgütü’ne mensup Filistinli militan bir grup, Olimpiyat köyüne girip 11 İsrailli atlet ve bir Alman polis memurunu rehin alıp, sonra tüm rehineleri öldürmüştü.

Markanın yaptığı açıklama, “İstemeden bir hata yaptık. Ayrıca ortaklarımız Bella Hadid, ASAP Nast, Jules Koundé ve diğerlerine olumsuz etkilerinden dolayı özür dileriz” diye devam etti. Ancak diğer reklam yüzleri ile ilgili tavır belirsizliğini korurken, kapının önüne konan ilk ismin Bella Hadid olması kafaları karıştırdı.

Münih Olimpiyatları'ndan neredeyse çeyrek yüzyıl sonra doğan bu isim ve geçmişin kara lekelerinden biri olan Kara Eylül ile ilgili tek satır yazmamış, tek bir kelime etmemiş Bella, neden kampanyadan uzaklaştırılan tek isim oldu?  İsrail'in resmi hesabında yer alan bir paylaşımda Hadid, ‘İsraillilere ve Yahudilere karşı şiddet çağrısı yapmakla’ suçlanıyor.  Bu suçlamalarının dayanaklarına bir bakalım…

Vogue’un kapağındaki Filistinli kız

Filistinli iş adamı Mohamed Hadid'in kızı olan 27 yaşındaki Hadid, ülkesinde yaşananlara karşı sesini yükseltmekten hiçbir zaman çekinmedi. Katıldığı davetlerde ve sosyal medya üzerindeki paylaşımlarında Gazze şeridinde yaşananlara karşı tepkisini her zaman ortaya koydu.

Hadid, daha önce İsrail tarafından 2021'de bir yürüyüşte “Nehirden denize, Filistin özgür olacak” diye slogan attığı iddiasıyla eleştirilmişti. Bu slogan, top modelin Instagram hesabındaki sabit paylaşımlarından biri…

Geçen Mayıs ayında Cannes Film Festivali’nde kırmızı ve beyaz keffiyelerden yapılmış bir elbise giyerek dayanışmasını ifade etti. Hadid, 2021'de Vogue dergisinin kapağında yer aldığında Instagram'da “Vogue'un kapağında bir Filistinli kız! Bunu söylemek bana büyük bir sevinç veriyor... Filistinlilerin düzenli olarak karşılaştığı sistematik baskı, acı ve alçakgönüllülük hakkında konuşmayı bırakmayacağım” dedi.

2023'te aşırı sağcı İsrail ulusal güvenlik bakanı Itamar Ben-Gvir'i, işgal altındaki topraklarda Yahudi yerleşimcilerin Filistinlilerden daha fazla hakka sahip olduğunu söylediği için kınadı.

Kıssadan hisse: Hadid’in Gazze’de yaşananlar hakkında konuşmuş olması ve bunun karşılığında aldığı tepkiler, işten çıkarılması için yeterli görülüyor.

Adidas, bazı Yahudi örgütler tarafından kınandı ve Amerikan Yahudi Komitesi, bu kararı ya “büyük bir hata ya da kasıtlı olarak kışkırtıcı” olarak nitelendirdi.  Hadid, açık sözlü desteği nedeniyle geçmişte de tepkiler almıştı. Geçtiğimiz Şubat ayında, İsrail Savunma Kuvvetlerinin Hadid'e ve Gazze hakkında konuşmaktan çekinmeyen Arnavut pop yıldızı Dua Lipa'yı kınayan bir şarkı İsrail'de listelerde zirveye çıktı. 2021'de, New York Times'ta, Gigi ve Bella Hadid kardeşleri ve Lipa'yı kınayan bir tam sayfa reklam yayınlandı, reklamda Hamas'ın bir roket saldırısının görüntüsü yer aldı.

Samba’nın başarısındaki itici güç

Peki bundan sonra ne olacak? Bella Hadid'i reklam filminden çıkaran Adidas, boykot çağrılarıyla karşı karşıya... Hadid, haksız yere kendisini işinden eden markaya dava açmayı düşünürken, Adidas ise ünlü modelden özür diledi. Ancak bu özür yeterli gelir mi, olaylar ne kadar tırmanır zaman gösterecek…

Oysa Bella Hadid ve Adidas’ın geçmiş işbirlikleri oldukça olumlu sonuçlar doğurmuştu.  Özellikle sokak modası ve sneaker alanında trend oluşturmakta etkili olan Bella Hadid, Adidas'ın son aylarda çok popülerleşen modeli ‘Samba’nın zirveye oynamasında itici güçtü. Markanın klasik ayakkabı modellerini yeniden canlandırma kampanyasının bir parçası olan SL72'leri bu yılın başlarında giymeye başladı ve bu hamlesi modayla ilintili sitelerde ‘Samba’nı pabucu damda, artık SL72 dönemi başladı” şeklinde karşılık buldu. Ancak yaşanan gelişmeler sonucunda Sneaker’ın satış başarısı gösterip gösteremeyeceği bir muamma.

Zira İsrail-Filistin arasında yaşananlar ve bunun uzantısı olan yapılan boykot kampanyaları küresel firmaların gelirlerini etkilemişti. Şubat ayında McDonald's, çatışmanın 2023'ün son çeyreğinde, Orta Doğu'da ve Malezya ve Endonezya gibi Müslümanların çoğunlukta olduğu ülkelerdeki satışlarını önemli ölçüde etkilediğini duyurmuştu. Starbucks ise boykotlar nedeniyle Orta Doğu'da çalışan yaklaşık 2 bin kişiyi işten çıkardığını açıklamıştı.

Adidas'ın 2023 yıllık raporu, Avrupa, Orta Doğu ve Afrika'nın, 8,2 milyar avroluk satışıyla şirketin toplam satışlarının yüzde 39'unu oluşturarak en büyük paya sahip olduğunu gösteriyor.

Asya-Pasifik bölgesinde satışlar aynı yıl 2,3 milyar avro olarak gerçekleşirken dünyanın bu 4 bölgesi Adidas'ın satışlarının yüzde 50'sine denk geliyor. Bu bölgelerdeki Müslüman nüfus göz önüne alındığında, Adidas'ın tavrının  2024 satışlarını nasıl etkileyeceği merak konusu…