Anda kalabilme sanatı

Tunç DİPTAŞ

13 Ocak 1982, çarşamba günü dünya feci bir uçak kazası haberiyle sarsıldı. Amerika’nın Washington şehrinden kalkan Air Florida şirketine ait uçak, Florida’ya giderken elim bir kaza sonucu köprüye çarparak düştü. Düşen uçaktan yalnızca 6 kişi kurtuldu ve 78 kişi hayatını kaybetti.

Bu felaketin ardından havacılık kuralları yeniden düzenlendi. Air Florida havayolu şirketi iflas etti. Birçok cana mal olan bu kaza dünya tarihinin karanlık günlerinin arasında yer aldı.

Günlerce süren araştırmalar sonucunda anlaşıldı ki bu kaza, pilotların hatasından kaynaklanmıştı. Pilotlar kariyerleri boyunca sıcak bir iklime sahip olan Florida eyaletinde çok sayıda uçuş gerçekleştirmiş, bu eyalette tecrübe edinmişlerdi. Ancak kazanın olduğu gün, Washington şehri tarihinin en soğuk günlerinden birini yaşıyordu ve bu pilotların alışık olduğu bir durum değildi.

Pilotlar kontrollerin hemen hepsini tek tek dikkatle yapmıştı. Ancak önemli bir ayrıntıyı atlayarak, motorların buzlanmasını önleyen sistemi açmayı unutmuşlardı. Bu dikkatsizlik onlara pahalıya mal oldu ve uçak, havalandıktan kısa bir süre sonra buzlarla kaplı Potomac nehrine düştü.

Daha sonra yapılan incelemelerde pilotların soğuk havanın derecesinin farkında olmadığı, alışık oldukları sıcak iklime uygun otomatik olarak hareket ettikleri ve kazanın bu yüzden meydana geldiği belirlendi.  

Bu kaza anda kalamayan, farkındalığı düşük olan iki çalışanın sebep olabileceği en büyük hatalardan birisi olarak tarihe geçti. Havayolu şirketinin böyle durumların yaşanmaması için oluşturduğu ‘Uçuşa Hazırlık Listesi’ dahi bu olumsuz duruma engel olamamıştı.

İşte bu yüzden anda kalabilmek ve farkındalık (mindfulness), yapılan her ne iş olursa olsun, başarılı olabilmek için önemli bir rol oynar. Farkındalık olmadığında, anda kalınmadığında dikkatsizlik ortaya çıkar ve bazen bu örnekte olduğu gibi ölümle bazen de büyük bir kayıpla sonuçlanır.

Kurumlar tam da bu nedenle anda kalmak ve farkındalık üzerine çalışmalıdır. Hataların en aza indirgenmesi, performansın yükseltilmesi, çalışanların hayat kalitesinin artırılması, takımdakilerin birbirine güvenmesi, yöneticilerin çalışanlarla bağ kurabilmesi için anda kalabilmeyi bilmek, farkındalığı yükseltmek gerekir.

2012 yılında yapılan bir araştırmaya göre anda kalmayı başarabilen, farkındalığı yüksek çalışanlar sayesinde iş yerinde daha az stres ve daha fazla memnuniyet olduğu saptanmıştır. Yine 2014 yılında Profesör Brummel tarafından yapılan bir başka çalışma kurumlarda aidiyet duygusunun ve performans artışının sağlanmasının anda kalabilmekten ve farkındalıktan geçtiğini göstermiştir.

Peki bunu başarmak için ne yapmalı? 

• Mindfulness (Farkındalık) anda kalıp yeni şeyler fark edebilme becerisidir. Ofisinize, evinizin duvarlarına notlar yazarak ya da telefonunuza alarm kurarak anda kalmayı kendinize hatırlatabilirsiniz.

• Hayatta her şey değişir ve her şey sona erer. Bu yüzden olmalı ki Yunan filozof Sokrates “Hayatta bildiğim tek şey hiçbir şey bilmediğimdir” sözünü söylemiştir. Her şeyi bildiğimiz ya da bilmemiz gerektiği yanılgısından vazgeçip, hayatta öğrenci kalmayı becerirsek anda kalmayı başarabiliriz. Farkındalığımızı ancak merak duygusuyla yükseltebiliriz.

• Sürekli kendimizi anlatma bağımlılığından sıyrılıp aktif dinlemeye geçmeliyiz. İnsanları gerçekten dinleyebiliyorsanız anda kalabiliyorsunuz demektir.

• Hayatta iki kere iki her zaman dört etmez. Hayati matematik gibi yaşamaya çalışırsanız pilotların yaptığı hataya düşer, uçuşa hazırlık listesini kontrol ederken havanın soğuduğu gerçeğini gözden kaçırırsınız. 

Hayatı anlamlı kılmanın, hayatta başarı elde etmenin yolu her zaman insandan geçer. İnsanların kalbine dokunmak için anda kalmaktan, farkındalığımızı yüksek tutmaktan başka çaremiz yok.

Anın hakkını vereceğiniz, yeni şeylerin farkına varacağınız bir hafta dileğiyle.

Hataların en aza indirgenmesi, performansın yükseltilmesi, çalışanların hayat kalitesinin artırılması, takımdakilerin birbirine güvenmesi, yöneticilerin çalışanlarla bağ kurabilmesi için anda kalabilmeyi bilmek, farkındalığı yükseltmek gerekir.