Toprak'tan TES tepkisi: IMF ile yürütülen gizli pazarlıkların bir başka kanıtı

CHP İstanbul Milletvekili Erdoğan Toprak, Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan ‘Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile ilgili açıklama yaptı.

Toprak yazılı açıklamasında şunları kaydetti:

“IMF literatüründen alınma sözcüklerle ambalajlanmış bazı hedefler, çalışanların sosyal güvenlik, kıdem tazminatı haklarının, emeklilik umutlarının ellerinden alınmasını içeriyor. OVP’de yer verilen ‘güvenceli esnek çalışma’ modeli, çalışanların sosyal güvenceden yoksun ve daha fazla sömürülmesine olanak sağlayacak bir sistemi öngörüyor. Programda ‘yeni nesil çalışma modelleri’ diye nitelendirilen ‘uzaktan kısmi ve geçici süreli çalışma’ modeli ile ilgili mevzuatların ve gerekli yasaların kısa sürede yürürlüğe konulacağı ifade ediliyor. Bunlar IMF’nin daha önce Şili’ye, Arjantin’e, darbe yönetimlerine dikte ettiği ve şimdi bu ülkelerdeki milyonlarca çalışanı, işçiyi, memuru, emekliyi yoksullukla, geleceğini yitirmekle karşı karşıya bırakan yöntem-sistem ve modeller. Esnek uzaktan çalışma modelinde çalışanın ücreti uzaktan ve kısmi çalıştığı için daha düşük tutulacak. Bu modelde işveren, yasaların öngördüğü pek çok yasal yükümlülükten muaf olacak. Kısmi ve esnek çalışma olduğu için yasal asgari ücretin altında ücretlerle insanların çalıştırılmasına zemin hazırlanacak. Ayrıca uzaktan kısa süreli esnek çalışma modeliyle istihdam edilen bir çalışanın sosyal güvenlik, emeklilik, kıdem tazminatı vb. hakları da söz konusu olmayacak. Doğal olarak böyle bir çalışma modelinde; uzaktan-kısmi-esnek çalışan bireylerin bir arada olmamasının getirdiği ortam nedeniyle sendikal örgütlenme, toplu sözleşme vb. haklar da olamayacak.

"İkinci emeklilik vaadiyle TES’e devredilecek"

OVP’de bireysel emeklilik sistemindeki (BES) devlet katkısının artırılması, ayrıca tamamlayıcı emeklilik sisteminin (TES) uygulamaya konulması hedefleniyor. Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek önceki bakanlık döneminde de TES’i hayata geçirerek kıdem tazminatı hakkını ortadan kaldırmak istiyordu. Ancak sendikaların karşı çıkması ve işçilerin kitlesel tepkileriyle geri adım atmak zorunda kaldı. IMF’nin stand-by imzaladığı ülkelere dayattığı, çalışanların ücret ve sosyal haklarıyla tazminatlarının aşağı çekilmesini, işveren üzerindeki istihdam yükünün düşürülmesini, devletin sosyal yükümlüklerinin ‘özel fonlara’ devredilmesini öngören bu modelin OVP’de tekrar gündeme getirilmesi, IMF ile yürütülen gizli pazarlıkların bir başka kanıtıdır. TES, SGK’nın yükünün azaltılması bahanesiyle, emeklilik güvencesinde devletin aşamalı şekilde devreden çıkartılıp sistemin özel emeklilik fonlarına devredilmesini amaçlayan bir model. Bu modelle BES çerçevesinde kıdem tazminatı tasfiye edilip, ikinci emeklilik vaadiyle TES’e devredilecek. İşveren ve devlet yıllarca çalışan emekçilerin emeklilik ikramiyesi veya kıdem tazminatından sorumlu olmayacak.

"İktidarın oy kaybını göze almak istemediğini gösteriyor"

OVP’de TES’in 2024’ün ikinci yarısında yasalaştırılması öngörülüyor. Daha önce gündeme getirilen ve sonra geri çekilen Kıdem Tazminatı Fonu Yasası’nın TES’le birlikte TBMM’ye geleceği anlaşılıyor. OVP’ye eklenen yapısal reformlar listesinde TES için 2024’ün ikinci yarısında düzenleme öngörülmesi, iktidarın yerel seçimleri atlattıktan sonra konuyu TBMM’ye getireceğini, oluşacak tepkilerle yerel seçimde oy kaybını göze almak istemediğini gösteriyor. Hazine ve Maliye Bakanının BES ve TES’e övgüler düzmesi, sosyal güvenlik ve emeklilikte işverenler ile devletin katkısını ve yükünü azaltacak yeni bir sisteme geçileceğini ifade etmesi, milyonlarca çalışanın sosyal güvenlik, emeklilik, ikramiye ve tazminat haklarına göz dikildiğinin sinyalidir.”