TİTCK “sağlık beyanını” denetleyecek

ANKARA (EKONOMİ) – Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu, ilaç, hasta kişilere doktor kontrolünde verilen tıbbi amaçlı gıdalar ve tıbbi cihazlar dışında kalan, her türlü ürünlerin sağlık beyanıyla satışına yönelik denetimleri yoğunlaştıracak.

Satışlarda, kapsama giren ürünlerin hastalığa veya belirtisine yönelik iyileştirici beyanda bulunulamayacak. Bu düzenleme aktarları da kapsıyor. Geleneksel olarak bitki ve baharatları ve çeşitli karışımları “onlarca hastalığı tedavi ettiği” şeklindeki sunumlar artık mümkün olmayacak.

Denetimlere temel teşkil edecek “Sağlık Beyanı Denetimi Hakkında Yönetmelik” Resmi Gazetede yayımlandı. Yönetmelikte, sağlık beyanı, “bir ürünün veya ürün bileşiminde bulunan ögelerin insan sağlığıyla ilişkisini belirten, ileri süren veya ima eden beyanı”; sağlık beyanı kullanımı ise “ürünlerin etiketinde, tanıtımında veya reklamında sağlık beyanının yer alması” olarak tanımlandı. Buna göre, ürünlerin kendi özel mevzuatı varsa oradaki hükümler saklı kalmak kaydıyla, gıda ve takviye edici gıda dışındaki ürünlerde sağlık beyanı kullanılamayacak.

Yönetmelikte, yine ürünlerin özel mevzuatı varsa oradaki hükümler saklı kalmak kaydıyla; ürünlerin tanıtımlarında, ürün bileşiminde bulunan ögelerin ürünü çağrıştıracak şekilde insan sağlığına doğrudan veya dolaylı olarak faydalı olduğu, hastalıklara veya belirtilerine karşı etkili olduğu, koruduğu, tedavi ettiği belirtilemeyecek, ileri sürülemeyecek veya ima edilemeyecek.

Yönetmelikle, üreticiler, aracılar, satışa sunanların reklam, tanıtım, etiketleme vb. araçlarda sağlık beyanı kullanımına yönelik sınırlamalar yer aldı. Ayrıca, bu yükümlülüklere uymayanlara yönelik uygulanacak yaptırımlara yer verildi. Buna göre, gıda ve takviye edici gıda dışında hiçbir üründe sağlık beyanı kullanılamayacak. Bu ürünlerdeki sağlık beyanı da Gıda ve Takviye Edici Gıdalarda Sağlık Beyanı Kullanımı Hakkında Yönetmelik kapsamında yapılabilecek.

Ürün ve ürün bileşimlerindeki öğelerin insan sağlığına doğrudan ya da dolaylı olarak faydalı olduğu, hastalık veya belirtilerine karşı etkili olduğu, koruduğu, tedavi ettiği belirtilemeyecek, ileri sürülemeyecek veya ima edilemeyecek. Bu yönde görsel de kullanılamayacak.

Ürün elektronik ortamda tanıtılıyorsa, tanıtımın yapıldığı internet sitesinde ürünün sahibinin adı, unvanı ve iletişim bilgilerine yer verilecek. Birden fazla üreticiye ait ürünlerin yer aldığı internet sitelerinde de bilgiler verilecek. TİTCK gerekli görürse, ürün tanıtım ve satışındaki ifadelerin sağlık beyanı olup olmadığını belirlemek üzere bilimsel danışma alabilecek. Sağlık beyanlarında, ürün sahibi yanında tanıtımcı da müşterek sorumlu olacak.

Yönetmeliğe göre düzenlemeye aykırı ifade kullanılması halinde TİTCK her türlü mecra ve satış kanalında kullanılan ifadelere ilişkin inceleme ya da soruşturma açabilecek. Tanıtımın ve/veya satışın durdurulması, içeriğin kaldırılması, internet sitesine erişimin engellenmesi için ilgili kuruluşlarla işbirliği yapabilecek.

TİTCK düzenlemeye aykırı davranıldığını tespit ederse, satışın durdurulması, ürün ve tanıtım malzemelerinin iyileştirilmesi, piyasaya sunumun durdurulması, toplama, toplatma veya imha yapabilecek ya da yaptırabilecek. Durdurma ve toplatma işlemi ürün sahibinin sorumluluğunda olacak. TİTCK eğer gerekli görürse ürün piyasa gözetim ve denetiminden sorumlu kurum ve kuruluşlarca da bu işlemi yapabilecek. İmha ise ürün sahibi ya da masrafları ürün sahibinden karşılanmak üzere TİTCK tarafından gerçekleştirilebilecek.
Para ve hapis cezaları ise ise 1262 sayılı İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanununun 18. ve 19. maddelerine göre verilecek.