TBMM, Can Atalay için olağanüstü toplanıyor: Vekilliği iade edilecek mi?

Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) bugün saat 14.00'te Anayasa Mahkemesi'nin (AYM) vekilliğinin düşürülmesiyle ilgili "yok hükmünde" kararı verdiği Türkiye İşçi Partisi'nden (TİP) Hatay Milletvekili Can Atalay için toplanacak.

TBMM Başkanı Numan Kurtulmuş tüm siyasi partileri Meclis’e çağırdı.

Muhalefet olağanüstü toplantı istemişti

Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Halkların Eşitlik ve Demokrasi Partisi (DEM Parti), Gelecek Partisi, Demokrat Parti, DEVA Partisi, Saadet Partisi, Türkiye İşçi Partisi ve Emek Partisi (EMEP) 9 Ağustos’ta, Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) Can Atalay ile ilgili verdiği karar nedeniyle Meclis’in olağanüstü toplanmasını istemişti.

MHP katılmayacak

AKP'nin Can Atalay toplantısına kaç milletvekiliyle katılacağı bilinmezken, ittifak ortağı MHP ise, olası bir Genel Kurul toplantısına katılmayacağını duyurmuştu.

Muhalefet vekilliğinin iadesini istiyor

Muhalefet, AYM'nin gerekçeli kararının okunmasıyla Atalay'ın vekilliğinin iadesi sürecinin başlamasını istiyor.

"Bu hüküm sadece yeniden yargılama yoluyla kalkabilir"

Ancak, iktidar cephesi AYM’nin Can Atalay kararını farklı yorumluyor.

AKP’li üst düzey yetkililere göre milletvekilliği devamsızlık, istifa, kesin hüküm ve milletvekilliği ile bağdaşmayan görev yapma hallerinde düşürülebilir ve bu işlemler AYM denetimine tabi değildir.

AKP’li bir yetkili, “Atalay ile ilgili Yargıtay’ın verdiği kesin hükümde bir değişiklik yok. E-devlet, UYAP’ta da bu hüküm duruyor. Bu hüküm sadece ve sadece yeniden yargılama yoluyla kalkabilir. Bunun yolları da bellidir. Avukatlarının ortaya koyacağı yeni bir delil ya da Adalet Bakanlığı’nın kanun yararına bozma talepleri dışında Yargıtay kararı değişmez. Burada Meclis’in yapacağı bir şey yok. Kesinleşmiş bir yargı kararını yasama idari bir işlemle nasıl kaldırabilir” değerlendirmesini yapmıştı.

Kritik toplantı öncesi Can Atalay’dan mesaj

Can Atalay, olağanüstü toplantı öncesi TBMM Başkanlığı'na mesaj gönderdi.

Atalay, "AYM kararı Meclis'te okunarak özlük haklarım tesis edilecektir. Konu, bu kadar açık ve basitken aksi yönde öne sürülen her türlü gerekçe, Anayasa’ya uymamanın bahanesi olacak" dedi.

AYM'nin son kararıyla "milletvekilliğinin düşürülmesi" işleminin yok hükmünde olduğunu tespit ettiğini belirten Atalay şöyle devam etti:

"Anayasa Mahkemesi, ‘milletvekilliğimin düşürülmesi’ yönündeki eylemlerin 'fiili bir durum yaratmaktan ibaret' olduğunu tespit etti ve herhangi bir hukuki dayanağı olmadığına hükmetti. Özetle Anayasa Mahkemesi, 'Can Atalay halen milletvekilidir, milletvekilliği hiçbir zaman hukuken sona ermemiştir' dedi.

"Bu durumda, yaratılan hukuka aykırı fiili durum sonucunda adımın 'milletvekilliği sona erenler' listesine yazılması, özlük haklarımın kesilmesi ve ‘İnsan Haklarını İnceleme Komisyonu’ üyeliğimin sona erdirilmesi halk iradesinin Anayasa Mahkemesi kararındaki tabir ile fiilen (de facto) yok sayılmasından ibarettir. Esas olarak bu kararın gereğinin yerine getirilmesinden ve Anayasal sınırlar içerisinde hareket edilmesinin sağlanmasından Meclis Başkanımız sorumludur."

"Meclis'in yapabileceği bir işlem söz konusu değil"

Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, TBMM'nin Can Atalay için yapacağı olağanüstü toplantı öncesi "Meclis'in yapabileceği herhangi bir işlem söz konusu değil" açıklamasını yaptı.

Ne olmuştu?

Can Atalay, Gezi Parkı davasında 25 Nisan 2022'de 18 yıl hapis cezası aldı.

Atalay, 14 Mayıs 2023'te yapılan genel seçimde TİP'ten Hatay Milletvekili seçildi.

Atalay’a verilen hapis cezası, 28 Eylül 2023'te Yargıtay 3. Ceza Dairesi’nce onaylandı.

AYM ise milletvekili seçilmesi nedeniyle 25 Ekim 2023'te Atalay hakkında hak ihlali kararı verdi. Yüksek Mahkeme; yargılamanın durdurulmasına, vekilliğinin kabulüne ve Atalay'ın tahliyesine karar verilmesine hükmetti.

İstanbul 13. Ağır Ceza Mahkemesi, bu kararı uygulamadı ve Yargıtay 3. Ceza Dairesi’ne gönderdi.

Daire, 8 Kasım 2023'te AYM'nin süper temyiz mahkemesi gibi davranarak böyle bir hüküm kuramayacağı gerekçesiyle karara uyulmayacağını açıklayarak AYM üyeleri hakkında suç duyurusunda bulundu.

AYM bunun üzerine anayasal zorunlulukları anımsatarak 21 Aralık 2023'te ikinci kez hak ihlali kararı verdi.

Yargıtay 3. Ceza Dairesi ise 3 Ocak'ta bu kararın yok hükmünde olduğu yönünde bir karar aldı.

Yargıtay’ın kararının 30 Ocak'ta TBMM Genel Kurulu’nda okunmasıyla Atalay’ın milletvekilliği düşürüldü.

Atalay'ın avukatlarının yanı sıra TİP, CHP ve DEM Parti; bu kararın iptali için AYM'ye başvurdu.

AYM, 22 Şubat'tev açıkladığı ve 1 Ağustos'ta Resmi Gazete'de yayımlanan gerekçeli kararla Can Atalay’ın milletvekilliğinin düşmesinin “yok hükmünde” olduğunu kaydetti.

Karardan sonra gözler TBMM'ye çevrilmişti.