Tarım arazisi kararına CHP'den tepki: Bu uygulamada yanlış olan...

Tarım ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan İşlenmeyen Tarım Arazilerinin Tarımsal Amaçlı Kiraya Verilmesine İlişkin Yönetmelik bugün Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girdi.

Yönetmelik, mülkiyeti gerçek ve tüzel kişilere ait ve üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazilerinin, Bakanlıkça tarımsal amaçlı sezonluk olarak kiraya verilmesine ilişkin iş ve işlemleri kapsıyor.

Üst üste iki yıl süreyle işlenmeyen tarım arazileri, arazinin vasfının değiştirilmemesi ve kiralayan tarafından tarımsal üretimde kullanılması şartıyla Bakanlıkça sezonluk olarak kiraya verilecek.

Kiraya verilecek arazilerin tespiti amacıyla il veya ilçe müdürlüğü bünyesinde Arazi Tespit Komisyonu oluşturulacak. Arazi Tespit Komisyonu il müdürlüğünde il müdür yardımcısı veya şube müdürü, ilçe müdürlüğünde ilçe müdürü başkanlığında toplanacak. Komisyon, başkan dahil toplam beş asil iki yedek üyeden oluşacak.

Kiralanacak tarım arazilerinin tespiti

Arazi Tespit Komisyonu, kadastro parsel verileri, uydu görüntüleri, coğrafi bilgi sistemleri, diğer kamu kurumlarından elde edilecek veriler üzerinden yapılacak çalışmalar ve yerinde gerçekleştirilecek arazi kontrolleriyle işlenmeyen tarım arazilerini tespit edecek. Tespit çalışmalarına altlık teşkil edebilecek veriler Bakanlıkça sağlanacak.

İşlenmeyen tarım arazilerinin tespitinde, içinde bulunulan yılın 1 Eylül tarihi ile bölgelere göre değişen hasat dönemi dikkate alınarak en geç takip eden yılın 31 Ağustos'a kadar olan süre dikkate alınacak.

Arazi Tespit Komisyonu tarafından yapılan kontrol sürecinin tamamlanmasının ardından, ekonomik bütünlüğü sağlayan parseller ve ekonomik bütünlük kapsamı dışında kalıp Arazi Tespit Komisyonunca ekonomik tarımsal üretim yapılacağı değerlendirilen parseller tespit edilecek.

Dikili ve örtü altı tarım arazileri kiralama işlemleri kapsamına alınmayacak. Arazi sınıfı, parsel büyüklüğü ve verimlilik durumu tarımsal üretim için ekonomik olmayan arazilerin bu durumu tutanak altına alınmak sureti ile o yılki kiralama işlemlerine dahil edilmeyebilecek.

Parselin bir kısmında işlenmeyen arazinin tespit edilmesi durumunda bu kısımlar işlenmeyen tarım arazisi kapsamında değerlendirilebilecek.

Kira bedeli, Komisyon tarafından takdir edilen rayiç kira bedelinden düşük olamayacak. Komisyon, kesinleşen kiralanacak tarım arazileri listesini, elektronik ortamda ve il müdürlüğü internet sitesinde yedi gün süre ile ilan edecek.

İlan edilen tarım arazilerini kiralamak isteyenler, tarım arazisi kiralama talep formunu eksiksiz olarak doldurarak ilan süresi içerisinde il müdürlüğüne başvuru yapacak. Kiralama başvuruları Tarım Arazileri Değerleme ve Edindirme Bilgi Sistemi üzerinden de gerçekleştirilebilecek.

Arazi kiralamaları öncelikli olarak arazinin bulunduğu yerleşim yerlerinde ikamet edenlere yapılacak

Kiralama öncelikli olarak, kiraya verilecek tarım arazisinin bulunduğu yerleşim yerinde ikamet edenlere, sivil toplum kuruluşlarına ve meslek odalarına yapılacak. Öncelikli gruplardan birden fazla istekli çıkması halinde en yüksek teklifi verene, öncelikli gruplardan istekli çıkmaması halinde ise diğer isteklilerden en yüksek teklifi verene kiralama yapılacak.

Kiraya verilecek tarım arazisi, sözleşme tarihinden itibaren on beş gün içinde arazi teslim tutanağı ile kiracısına teslim edilecek.

Kiralanan tarım arazileri Bakanlıkça belirlenen kayıt sistemlerine kaydedilecek ve kiracılar bu arazilerle ilgili tarımsal desteklerden yararlandırılacak.

Kira bedeli arazi sahibine ödenecek.​​​​​​​ Arazi maliklerine veya hak sahiplerine ulaşılamaması halinde, kira bedelleri Bakanlıkça belirlenecek bir kamu bankasında araziye özgülenerek açılacak üçer aylık vadeli hesapta nemalandırılacak. Mülkiyeti ihtilaflı tarım arazilerinde ihtilafın giderilmesi halinde biriken kira geliri ve ferileri hak sahiplerine payları oranında dağıtılacak.

Kiracı, kiraladığı tarım arazisini Yönetmeliğe ve kira sözleşmesine aykırı kullanması durumunda, arazi maliklerinin haklarının saklı kalması kaydıyla, takip eden yılda bu Yönetmelik kapsamında yapılacak kiralamalara teklif veremeyecek.

Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespiti

Tarım arazilerinin rayiç kira bedelinin tespitinde emsal olarak kullanılmak üzere, kiralanacak tarım arazisi ile benzer özellikte ve aynı yerleşim yerinde bulunan en az üç adet kiralanmış tarım arazisi tespit edilecek.

Emsal olarak kullanılacak tarım arazisinin belirlenmesinde akrabalar ve hissedarlar arası kiralama, sosyal nedenlerle kiralamalar gibi özel amacı olan kiralama bedellerinin piyasa koşullarını temsil kabiliyetlerine dikkat edilecek.

Gürer'den tepki

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, Resmi Gazete'de yayımlanan yönetmelik hakkında açıklama yaptı.

Kira döneminin 1 Eylül-31 Ağustos arasında olduğuna işaret eden Gürer, şunları kaydetti:

“Adalet Kalkınma Partisi iktidarları döneminde tarımda planlama düşünülmedi. Sonradan duvara toslayınca planlama akılların geldi ve bununla ilgili düzenlemeye gidiyorlar. Çıkarılan bir düzenlemeyle iki yıl üst üstte ekilmeyen arazilerin devlet tarafından sahibinden alınıp başkalarına kiraya verilmesiyle ilgili bir düzenlemeye gidilmişti. Resmî Gazete’de bununla ilgili yönetmelik yayımlandı. İllerde, ilçelerde kurulacak arazi tespit komisyonu arazileri saptayacaklar. Daha sonra mal sahibine buranın kira bedeli ödenerek ekim yapacak. Bu yolla araziler tarıma yeniden kazandırılacak ancak süreç içerisinde bu arazilerde neyin ekileceğine devlet karar verecek çünkü ihtiyaç olan ürünlerin buralarda yetiştirilmesi isteniyor. Böyle olunca kişiye ait iki yıldır ekilmeyen arazi tespit edilirse kişiye bir kira bedeli ödenecek. Bunun üzerine kişinin arazisi devlet tarafından kişilere kiraya verilip tarım ürünü yetiştirecek. Biz bu uygulamaya komisyonda karşı çıktık ve ‘Bu tarım arazilerini neden o arazinin sahibi ekmiyor’ dedik. Önemli olan arazi sahibini tarıma yeniden döndürebilmek. Eğer birisi iki yıl tarlasını ekmemişse bunun bir nedeni vardır ancak Kanun bizim önermelerimize rağmen geçti.

Türkiye’de 1980 yılında 28 milyon hektar tarım arazisi varken 23 milyon hektar alana kadar tarım arazisi daraldı. Bu uygulamada yanlış olan sizin arazinize devletin gelip tespitte bulunarak el koymasıdır. Önemli olan sizi orada üretim yapar kılmasıydı. Şimdi bahsedilen uygulama Resmî Gazete’de yayımlandı ortaya çıkan sonucu birlikte izleyeceğiz. 1 Eylül ile 31 Ağustos arasında bu işlem gerçekleşecek.” (AA-ANKA)