Son dakika: Milyarlık projelere avantajlı yatırım kredisi

Mehmet KAYA / ANKARA

Yatırımlara Merkez Bankası kaynaklı ucuz ve uzun vadeli kredi programı olan Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi yeniden yapılandırılmasının ardından ilk başvurular 20 Aralık’ta alınmaya başlanacak.

Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, Platin Global 100 ödül töreninde yaptığı açıklamada, “Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi Programını yeniden yapılandırarak hayata geçirdik. Buna göre, yatırım projeleri için teknoloji-strateji puanları dikkate alınarak, toplam yatırım tutarı en az 1 milyar lira olan yatırım projelerine aracı bankalar kanalıyla Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi tahsis edilebilecektir. Program kapsamında 3 yıl boyunca toplam 300 milyar lira limit tahsis edilmesi öngörülmektedir. Azami 10 yıl vadeli olarak kullandırılacak bu kredilerin faiz oranı; teknoloji strateji puanı, yatırımların yurtdışından sağladığı finansman, finansal sağlamlık değerlendirmelerine bağlı olarak yüzde 15-yüzde 30 marjında belirlenecektir. YTAK Program başvuruları, 20 Aralık’ta başlayacaktır” dedi.

Yatırım Taahhütlü Avans Kredisi-YTAK nedir?

Merkez Bankası tarafından finanse edilen ve banka aracılığıyla kullandırılan YTAK’ta ilk tahsisler Haziran 2020’de başlatıldı. O tarihte, stratejik önemde, teknoloji ağırlıklı ve ithal edilen ürünlerin yerli üretimi gibi kriterlere bağlı olarak verilmeye başlandı.

İlk tahsislerin 110 milyar TL’ye kadar ulaştığı açıklandı. Yine ilk dönemde 30 milyar TL’lik kaynak turizm yatırımlarına ayrılmıştı. 6 Şubat depremlerinin ardından da deprem bölgesindeki yatırımlar için 15-20 milyar TL dolayında bir kaynak ayrıldığı duyuruldu.

Yeni ekonomi yönetimi ve Merkez Bankası’nın göreve başladığı Haziran 2023 sonrası ise YTAK kredi programının yeniden yapılandırılacağı duyuruldu. Çalışmaların ardından 26 Kasım’da Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı’nın “Yatırım Projelerinin Stratejik Öncelik ve Teknik Değerlendirmesine Dair Tebliğ” yayınlanarak, YTAK kredilerine başvuracak projelerin alanları ile üretilecek ürünlerin listesi belirlendi ve belirlenen kriterlere göre Bakanlık değerlendirmesiyle alınacak TSP puanı (Teknoloji/Stratejik Puan) ile projelerin seçilmesi, ayrıca yine bu puana göre yüzde 15-30 aralığında faiz uygulanması uygulaması getirildi.

Merkez Bankası, üç yıl için uygulanacak YTAK programı için her yıl 100 milyar TL olmak üzere 300 milyar TL tahsis ettiğini duyurmuştu. Bakan Cevdet Yılmaz da yeni kriterlere uygun olarak ilk başvuruların 20 Aralık gününden itibaren alınmaya başlanacağını açıkladı ve böylece yeni YTAK programı fiilen başlamış oldu.

2020’de başlayan, YTAK programında tahsis edilen kredilerden fiili olarak çekilen tutar 83.8 milyar TL kullandırıldı. YTAK’ta projeye tahsis edilen tutarlar yatırım gerçekleştirildikçe çekiliyor.

YTAK programı şartları neler?

En az 1 milyar TL tutarında yatırım projeleri başvurabilecek. Kullandırma yöntemi ise öncekinden farklı olacak. Tahsis edilen kredi eşit taksitler halinde çekilebilecek, ilk altı ayda yüzde 10’u verilebilecek. Belirlenecek kriterlere göre izin almak şartıyla kredinin tamamı da çekilebilecek. Krediler bankada bloke edilerek proje gerçekleştikçe fiili olarak çekilebilecek.
Bir firmaya en fazla 5 milyar TL tahsis edilecek ve toplam yatırımın yine en fazla yüzde 70’i YTAK kredisi ile finanse edilebilecek. Projelerin belirli bir oranda öz kaynağa dayalı olması şartı bulunuyor.

YTAK kredileri 2 yıl geri ödemesiz, 10 yıl vadeli olacak ve taksitler aylık, üç aylık ve altı aylık olarak belirlenebilecek. Faiz ise alınan puana göre yüzde 15 ile yüzde 30 arasında olacak.

Başvurular Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına yapılacak. Bakanlık bünyesindeki bir komite değerlendirmeleri yapacak. Yatırım teşvik belgesi almak ya da gerek yoktur yazısı almak şartı aranacak. Projeler, “Yatırım Projelerinin Stratejik Öncelik ve Teknik Değerlendirmesine Dair Tebliğ” kapsamındaki puanlama sistemine uyumlu hazırlanacak. Bu tebliğdeki şartlara ve puanlama sistemine göre her bir proje Teknoloji-Stratejik Puan alacak.

Başvuracak projelerin hangi alan ve hangi ürünlere yönelik olmasının istendiğine ilişkin listeler “Yatırım Projelerinin Stratejik Öncelik ve Teknik Değerlendirmesine Dair Tebliğ” ekinde yayınlandı. Aynı tebliğde değerlendirme kriterlerinin puan karşılığı da yer alıyor. Buna göre, Yatırımın ilgili sektörde rekabetçiliği ve teknolojik kapasiteyi artıracak nitelikte ve ekonomik ölçekte olması (15 puan) yatırımda yerli makine kullanımı (5 puan), üretimde yerli girdi ve yurt içi katma değer potansiyeli (15 puan) yatırım ile oluşturulacak ilave kapasitenin ve yurt içi üretimin ithal ikame etkisi ve ihracat potansiyeli (35 puan), projenin üretilecek ürün veya bu ürünün ara girdi olarak kullanıldığı ürünler bakımından belirgin kapasite artışı oluşturarak ülke arz sürekliliği, güvenliği ve fiyat istikrarına katkı sağlaması (25 puan) projenin yeşil üretim performansı ve sürdürülebilirliğe katkısı (5 puan) olarak belirlendi. Bakanlık programa göre bu kriterlerin alt kriterlerini internet sitesinde ilan edecek.