Seçim kanunu değişikliği Komisyon'a geliyor

Canan SAKARYA

AK Parti ve MHP’nin ortak imzasıyla Meclise sunulan, ittifakların oy oranlarının hesaplanmasında değişikliğe gidilerek partilerin seçim çevresinde aldığı oy oranında milletvekili çıkarmasını öngören seçim yasası değişikliği bugün Meclis Anayasa Komisyonunda görüşülmeye başlanacak. Cumhurbaşkanının seçim yasaklarından muaf tutulması, il ve ilçe seçim kurullarının belirlenmesinde yapılan değişiklik ile yüzde 7 seçim barajı, 15 maddelik yasa teklifinde muhalefet partilerinin en fazla tartıştıkları ve eleştirdikleri düzenlemeler arasında bulunuyor.

AK Parti ve MHP tarafından getirilen seçim yasası değişikliğinde ülke barajı yüzde 10’dan yüzde 7’ye düşürülüyor. Altı parti 28 Şubat’ta açıkladıkları Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem çalışmasında temsilde adaleti ve çoğulcu demokrasiyi sağlamak amacıyla seçim barajını yüzde 3’e düşürülmesi konusunda mutabakata vardı. CHP baştan beri barajın sıfırlanmasını savunuyor. Ancak altı partinin Güçlendirilmiş Parlamenter sistem mutabakat metnine yansıdığı şekilde baraj tartışmalarının yüzde 3 üzerinden sürmesi bekleniyor.

“Siyasi mühendislik”

Yasa teklifiyle 2018 seçimlerinde uygulanan ittifak düzenlemesi değiştirilerek, seçim bölgelerinde ittifak sayesinde alınan “artık oylarla” milletvekili çıkarma imkanı kaldırılırken muhalefet partileri, bu düzenlemeyi ‘siyasi mühendislik’ ve ittifakları bitirmeye dönük bir adım olarak değerlendiriliyor. Yasa teklifinin Anayasa Komisyonundaki görüşmelerinde gerek iktidar gerekse muhalefet partileri ittifak düzenlemesinin neden getirildiğini kendi cephelerinden değerlendirecekler.

Cumhurbaşkanı seçim yasaklarından muaf tutulacak

Anayasa Komisyonunda teklif görüşülürken muhalefetin itiraz edeceği diğer bir başlığı seçim yasaklarından Cumhurbaşkanının muaf tutulmasına ilişkin düzenleme oluşturuyor. Muhalefet partileri siyasi parti genel başkanı olan Cumhurbaşkanının devletin bütün olanaklarını kullanarak siyasi çalışmalarını yürütmesinin, adil olmadığı belirtiyor. Cumhurbaşkanının seçim propagandası sürecinde hiçbir kısıtlamaya tabi olmamasını devlet imkanlarını kullanmasını eşitlik ilkesine aykırı olduğu eleştirisi getiriyor. Bu maddenin görüşmelerinde muhalefet Cumhurbaşkanının da kapsama alınması için önergeler verecek.

Seçim kurullarının oluşumuna müdahale edilecek

İl seçim kurulu başkan ve üyeleri en kıdemli hakimler arasından belirlenirken yasa teklifi ile bunun kaldırılarak yerine il seçim kurulu başkan ve üyelerinin o ildeki birinci sınıfa ayrılmış hakimler arasından kurayla belirlenmesi şartı getirilmesi de tartışmalı maddeler arasında yer alıyor. Muhalefet, bu değişikliği seçim kurullarına oluşumuna müdahale olarak değerlendiriyor. Muhalefet düzenlemeyi seçim güvenliği açısından sakıncalı bulurken, isteyen hakimin kuradan muaf olmasının, hakimlere baskı uygulanmasının önünü açan bir düzenleme olduğunu savunuyor.