Kiranın ateşi düştü

Leyla İLHAN

Türkiye genelinde son bir yılda yüzde 153, son 4 yılda yüzde 250 artış gösteren kiralar nedeniyle adliyeler kira ve tahliye davaları ile dolarken, beklenen düşüş kendini göstermeye başladı. Kiralar nisanda Türkiye genelinde yüzde 18,2’lik aylık değişimle zirve yapmıştı. Ağustos ayı itibariyle Türkiye genelinde konut satış ve kira fiyatları artış hızı yavaşladı. İstanbul’un bazı ilçeleri ile Anadolu’da 7 kentte ise kiralar yüzde 4 ile 13 arasında düştü. Ağustos ayında düşüş yaşayan kentlerden biri de Antalya oldu. Antalya’da kiralarda yüzde 7, Burdur’da yüzde 4, Çorum’da yüzde 8, İzmir’de yüzde 4, Mardin’de yüzde 8, Sinop’ta yüzde 13, Yalova’da yüzde 7 düştü.

İstanbul’un ilçeleri de var

Emlakjet verilerine göre İstanbul’da haziranda yüzde 6, temmuzda yüzde 8 artış gözlemlenirken, Beşiktaş ilçesinde ortalama kiralarda temmuzda yüzde 10 azalma görüldü. Bahçelievler, Ataşehir, Çekmeköy’de son bir ayda kira fiyatlarında düşüşün yaşandığı diğer ilçeler oldu. Bu ilçelerde düşüşün, hem yüksek ortalama fiyatlardan dolayı doygunluğun oluşması hem de talebin bölgeler arasında kayması ve bazı bölgelerde azalması sonucu yaşandığı ifade ediliyor.

Büyük kentlerde normalleşiyor

Kiralık konut fiyatlarını değerlendiren Zingat.com Satış Direktörü Eser Karaismailoğlu, “Haziran ayıyla beraber artış oranları yatay seyir izlemeye başladı. Zingat verilerine göre, Türkiye genelinde haziran ayında yüzde 7 olan artış, temmuz ayında yüzde 8 olarak gerçekleşti. Ağustos’un ilk haftasında ülke genelindeki artışın yüzde 9 olarak gerçekleştiğini gözlemliyoruz. Üç büyük ile baktığımızda İstanbul’da yüzde 6, Ankara’da yüzde 8 artış kaydedilirken, fiyatlar İzmir’de yüzde 4 azaldı. Özellikle son dönemde sert fiyat geçişlerinin gözlemlendiği Antalya’da yükselişin durduğunu ve aşağı yönlü hareketin başladığını söyleyebiliriz. Antalya’da kiralık fiyatlarının yüzde 7 oranında düştüğünü takip ettik” diye konuştu.

Eylül başına kadar devam edecek

Türkiye genelinde fiyatlara baktıklarında en yüksek düşüşün yüzde 13 ile Sinop’ta gerçekleştiğini ifade eden Karaismailoğlu, “Eylül başına kadar büyük illerde aşağı yönlü fiyat hareketleri oluşabilir. Özellikle, yüksek bedeller üzerinden konutlarını kiralayan ev sahipleri kiracılarının ödeme ritminden şikayetçi. Kiracıların ödeme düzenlerinin üç veya dördüncü aydan itibaren bozulduğunu ifade edenler günden güne artıyor. Örneğin, ağustos başından bu yana İstanbul Kadıköy’de yüzde 10 düzeyinde, İzmir Karşıyaka’da yüzde 5 seviyesinde, Ankara’nın Yenimahalle ve Etimesgut ilçelerinde yüzde 6 düşüş gözlemliyoruz. Fiyatların özellikle büyük illerimizde biraz daha normalleşeceğini öngörebiliriz” diye konuştu.

Karaismailoğlu, okulların açılmasıyla beraber taşınma hareketliliğin artacağı eylül ayından itibaren ise özellikle arzın sınırlı olduğu il ve ilçelerde fiyatlarda maalesef tekrar bir tırmanış meydana gelebileceğini kaydetti

Yüzde 11 artış bekleniyor

Türkiye genelinde ortalama metrekare kiranın 49,05 TL, ortalama kiranın 5 bin 396 TL, konut yatırımının geri dönüş süresinin ise 18 yıl olduğunu söyleyen Endeksa Kurucu Ortak ve Genel Müdürü Görkem Öğüt, “Kiralık konutlarda nisanda yüzde 18,2 aylık değişimle zirve görüldü. Nisandan sonra artış grafiği aşağı yönlü seyir izlemeye başladı, temmuz itibariyle de yüzde 6’ya düşerek tek haneye geldi. Yani fiyat artışı devam ediyor ama artış hızı yavaşlıyor” dedi.

Yavaşlamanın eylüle kadar devam etmesini, son çeyrekteki piyasa hareketliliği nedeniyle de ekimde tekrar küçük bir yükselme yaşamasını öngördüklerini aktaran Öğüt, “Bu yılın ikinci yarısında kira piyasası da satılık konut piyasası gibi yeni bir dengeye oturacak. Ani yükselişlerden ziyade daha küçük ama istikrarlı artışlar olacak. Sene sonuna kadar Türkiye geneli kira oranlarında yüzde 11 değer artışı öngörüyoruz” bilgisini verdi.

Yavaşlama artıyor

Emlakjet Genel Müdürü Tolga İdikat da yavaşlamaya vurgu yaptı. “emlakjet. com’da listelenen kiralık konutların ortalama fiyatlarında haziranda yüzde 14 artış görülürken, temmuzda artış oranı yüzde 8 olarak kaydedildi” diyen İdikat, “Satılıklarda olduğu gibi kiralıklarda da artış oranlarında azalma görülüyor” dedi. Bölgesel verilerdeyse ilçe bazında kiralarda azalma görülen ilçeler olduğunu söyleyen İdikat, “Önümüzdeki dönemde de talebin dağılımına göre fiyat dengeleri ilçelere göre farklılık gösterecek, büyük şehirlerin genelinde ve Türkiye ortalamasında yavaşlayan bir hızla artmaya devam edecek” değerlendirmesini yaptı.

Sorunlu kiracı haberleri etkili oluyor

Kiraların ödenmemesine ilişkin haberlerin son dönemde sıkça duyulmasının ev sahiplerini etkilediğini dile getiren Görkem Öğüt, “Bu durum kira piyasasında ev sahiplerini ‘daha makul bir ücret belirleyeyim, kiramı düzenli alayım’ gibi bir davranışa itiyor. Ev sahiplerinin bu tutumu kiralarda kısmi bir rahatlama sağlayabilir. Ancak yine de çok ciddi düşüşler beklemiyoruz. Büyükşehirlerin belli bölgelerinde fahiş fiyatlara ulaşan kiralar, adil piyasa değerine geri dönebilir” yorumunu yaptı.