Kanun maddesi 4 kişi için mi değişiyor?

HÜSEYİN GÖKÇE

Türkiye’de kişi veya kuruma özel yasal düzenlemeler sürekli tartışılır. Bu da genellikle tek başına bir kanun değişikliğinden ziyade, herhangi bir kanun teklifinin (Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi öncesinde tasarı) bir veya birkaç maddesinde yapılır.

Konuyla ilgili son düzenleme tasarruf önlemleriyle ilgili pakette yapıldı. Çinli bir otomobil firmasına vergi avantajı getiren bir hükmün, tasarruf paketine eklenmesi, yerli otomobil TOGG için dezavantajlı olacağı gerekçesiyle eleştirildi.

Ancak başlığımıza konu olan 4 kişi için durum biraz farklı. Şöyle ki TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen vergi paketinin 12’nci maddesi aslında tam da bu duruma karşılık gelen ilginç bir madde içeriyor. Teklifin 12’nci maddesi damga vergisini eksik ödeyenlere yönelik uygulanacak cezaların artırılmasını öngörüyor. Hâlen 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 355’inci maddesi uyarınca damga vergisini eksik ödeyenlere her bir kağıt için 14 lira ceza veriliyor. Yapılacak düzenleme ile bu 14 liralık ceza tutarının 40 liraya çıkarılması planlanıyor.

Buraya kadar her şey normal diyebilirsiniz. Ancak gariplik ilgili madde uyarınca, geçen yıl ve 2024 yılında şu ana kadar kaç kişiye ne kadar ceza kesildiği.

Damga vergisi konusunda burada bir virgül koyup, teklifle gelen diğer değişikliklerin etki alanına bakalım.

Örneğin 2023 yılında 130 bin kişiye fiş vermeme, almama, belge düzenine uymama, irsaliye bulundurmama gibi konularda 1 milyar 86 milyon lira ceza kesilmiş. Bu yıl ise şu ana kadar 53 bin kişiye 974 milyon lira özel usulsüzlük cezası verilmiş.

Vergi ve harç beyannamelerinin zamanında verilmemesi, defter kayıtlarının eksik tutulması, işe başlamanın zamanında bildirilmemesi gibi nedenlerle geçen yıl 566 bin kişiye 280 milyon lira özel usulsüzlük cezası kesilmiş. Bu yıl da şu ana kadar 288 bin kişiye 237 milyon lira usulsüzlük cezası tahakkuk etmiş. Bu alanda ilginç bir örnek de hiç mükellefiyet kaydı olmadan ticari faaliyet yürütenler için verilebilir. Hazine ve Maliye Bakanlığı, tamamen kayıt dışı çalışan 30 bin 378 mükellef tespit etmiş. Bunlara ne kadar ceza kesildiğine ilişkin ise bilgi yok.

Şimdi yukarıda virgül ile yarım bıraktığımız konuyu tamamlayalım. Öbür maddelerde, usulsüzlüklere yönelik 300 bin, 500 bin kişiye ceza kesilirken, damga vergisini eksik ödeyen kişi sayısı 2023 yılında tam 7 (yedi) kişi olmuş. 2024 yılında ise şu ana kadar 4 (dört) kişiye ceza kesilmiş.

Yani damga vergisini eksik ödeyenlerin cezasını 14 liradan 40 liraya çıkaran madde kapsamında son 1.5 yılda sadece 11 kişiye ceza kesilmiş.