İstanbullu test telaşında

Leyla İLHAN

On binlerce cana mal olan deprem felaketi, doğal olarak barınma ihtiyacına yönelik dengeleri de alt üst etti. Deprem bölgesine yakın şehirlere başlayan yoğun göçle birlikte kiralık konut fiyatlarında yüksek artışlar var. Bununla birlikte, hafızalardan kolay kolay silinmeyecek Kahramanmaraş depremi, akıllara bir kez daha olası İstanbul depremini getirdi. İstanbulluları ise zemin etüdü ve bina dayanıklılık telaşı sarmış durumda. Megakentte bina kontrolleri artıyor. Sektör temsilcilerine göre, bu arayış şu an için İstanbul’da kira ve satılık konut fiyatlarının yatay seyretmesinde etkili. Tabii son dönemde sert yükselişler gösteren kira fiyatları ve azalan konut stoku da deprem sonrası fahiş fiyat artışları frenleyen bir unsur. Ama uzmanlar, talebin canlanmasıyla fiyatlarda yeniden yükselişler başlayabileceğini ifade ediyor. Tüm bunların yanında sınırlı sayıda olsa da, üst gelir grubunun sahile yakın ilçelerden daha iç bölgelere doğru yönelmeye başladığı da belirtiliyor.

Üst gelir grubu iç kesimlere bakıyor

İstanbul’daki konut piyasanın mevcut durumunu değerlendiren Emlakjet CEO’su Tolga İdikat, deprem sonrası konut arayışında hafif bir hareketlilik olduğunu bildirirken, insanların büyük bölümünün evlerinin depreme dayanıklı olup olmadığını ölçme arayışına girdiğini kaydetti. İdikat’a göre deprem sonrası konut piyasasının yatay seyrediyor olmasında, düşük arz ve yüksek kira fiyatları da etkili. İdikat, “Geçen yıl fiyatlar çok fazla yükseldi. Geçen ay enflasyonun da etkisiyle kiralar yüzde 8 artarken, satılık fiyatları da yüzde 1- 2 oranında artış sergiledi. Dolayısıyla şu anda insanlar öncelikle evlerine baktırıyorlar. Semt değişikliği, durumu çok iyi olan üst gelir grubunda ve bu da sınırlı durumda” diye konuştu. İdikat, denizden iç kesimlere doğru yönelen bu kesimin daha çok Kağıthane, Beşiktaş, Başakşehir, Eyüp, Gaziosmanpaşa, Ataşehir gibi ilçelere yöneldiğini söyledi.

“Test taleplerini görmezden gelenler var”

İstanbul Emlak Brokerleri Kulübü (İSTEB) Başkanı Ulvi Özcan ise, “Piyasa zaten şişmişti. Şu anda birçok insan oturduğu binayı test ettirmeye çalışıyor. Kiracıların test taleplerini görmezden gelen ev sahipleri de duyuyoruz. Çünkü sonrasında nasıl aksiyon alacaklarını bilemiyorlar. İnsanlar arayış içine girse bile şu an da ev yok” değerlendirmesinde bulundu.

“Talebin canlanmasıyla fiyatlar yükselir”

İstanbulluların hala şakın ve endişeli bir şekilde beklemede olduğunu ifade eden İstanbul Emlak Komisyoncuları Başkanı Nizamettin Aşa da, “Zaten insanların kımıldayacak halleri yok. Çünkü ev yok, olanların da fiyatları çok yüksek” dedi. Sahillerden üst gelir grubunun ayrılması yönünde hafif bir hareket olsa da şu anda hem satılıkta hem de kiralıkta durgunluk var. Talep armaya başladıkça fiyatlar da değişecek” diye konuştu.

“İstanbullu’nun gidecek yeri yok”

Telefon operatörlerinden elde edilen verilere göre deprem sonrası 10 ilde 4 milyon insanın yer değiştirdiğini kaydeden Tüm Emlak Müşavirleri Federasyonu Başkanı Hacı Ali Taylan, “Şu anda Mersin yoğun olmak üzere, Kayseri, Sivas, Antalya’ya çok fazla göç var. Ne yazık ki kiralarda ciddi artışlar oldu. 3 ila 4 kat kira artışı isteyen ev sahipleri oldu. Diğer taraftan da kiralık konut yok. Bu durum henüz satılığa yansımadı” dedi. İstanbul gibi büyük kentlerde de insanların artan kira fiyatları ve azalan konut stokundan dolayı gidecek bir yeri olmadığını dile getiren Taylan, “Bu kolay bir süreç değil” yorumunda bulundu.

Kira için ihtisas mahkemeleri kurulmalı

Deprem bölgesi olan Türkiye’de gayrimenkulün insan için çok önemli bir unsur olduğunu vurgulayan EVA Gayrimenkul Değerleme Genel Müdürü Cansel Turgut Yazıcı, gayrimenkule bağlı önlemlerin hızla artırılması ve gayrimenkul piyasaları kurulu kurulmasının gerektiğini açıkladı. Yazıcı, vatandaşların oturduğu binaların güvenliğinden endişe ettiklerini belirterek, “Ancak kira giderleri o kadar yüksek ki bu konuda bir eylemde bulunamayan yüzbinler var. Acilen önlemler alınması gerekli. Kira artışlarına sınırlama getirildi ancak uyan yok, taciz usulü artış kavgaları devam ediyor. Kiracılar bu sınırlamalara rağmen evlerinden çıkmaya mecbur bırakılırken, ev sahibi kiracı ilişkilerinde gerginlikler hatta şiddete varan gelişmeler yaşanıyor. Artık bu sorunların hızla çözümlenmesi gerekli, bu nedenle gayrimenkul ihtisas mahkemeleri kurulmalı ve kira davalarının çözümleme süreleri acilen kısaltılmalı” dedi.