İşgücü ithaline altyapı hazırlığı

MERVE YİĞİTCAN

Düzensiz göç ile mücadelede bir süredir yoğun çalışmalar yapan İçişleri Bakanlığı’nın düzenli göç konusunda kapsamlı bir çalışma yaptığı, bu noktada yurtdışından yabancı iş gücü getirilmesine de yeni bir yasal altyapı hazırlığında olduğu öğrenildi.

EKONOMİ’nin iş dünyası kaynaklarından edindiği bilgiye göre, İçişleri Bakanlığı bu konudaki çalışmalarda sona yaklaştı ve kısa bir süre içinde sanayicilerin de taleplerini göz önünde bulundurarak, yurtdışından ‘çalışan ithalatına’ yeni bir yasal düzenleme getirileceği öğrenildi.

Buna göre, tıpkı Batı ülkelerinde örneği olduğu gibi, sektörlerin ihtiyaçlarının belirleneceği bir sistem getirilmesi, sektörlerin ihtiyacına yönelik çalışanlarda istenen kriterlerin belirlenmesi, ardından çağrıya çıkılarak aranan kriterleri sağlayan yabancıların Türkiye’de çalışmasına fırsat verilmesi değerlendiriliyor. Türkiye’ye düzensiz göçle gelenlerin ise kesinlikle kapsam dışında tutulacağı öğrenilirken, söz konusu çalışmayla emek göçünün daha düzenli hale getirilmesi hedefl enecek. Çalışma kapsamında şirketlerin Türkiye’de yabancı çalıştırma kriterlerinde de düzenlemeye gidileceği öne sürülüyor.

Kayıt dışı çalıştıranlar haksız rekabet yaratıyor

Bilindiği gibi Türkiye’de bir süredir özellikle sanayi firmaları nitelikli çalışan bulma sorunu yaşıyor. Bu konuda bazı firmaların sorunu ‘çalışan ithalatı’ ile çözmeye çalıştığı konuşulurken, bazı firmaların da düzensiz göçle Türkiye’ye gelen yabancıları kayıt dışı çalıştırarak yasadışı formüllere başvurduğu biliniyor. Şu anda yabancı çalışan bulundurmak isteyen bir firmanın her 1 yabancıya karşın 5 Türk çalıştırma zorunluluğu bulunuyor.

Yanı sıra bir firmada çalışan yabancı elemana işin mahiyetine göre asgari ücretin katlarında maaş veriliyor. Yani yasaya göre evde bakım hizmetlerinde çalışan yabancılar hariç, diğer yabancı çalışanlara asgari ücretten daha fazla maaş verilmek zorunda. Bu noktada bazı firmaların kayıt dışı şekilde yabancı çalışan bulundurması, bu işi kuralına uygun yapan firmaların haksız rekabet eleştirilerine neden oluyor. Yanı sıra şu anda bazı fabrikaların İK şirketleri ile çalıştığı, ilgili şirketlerin de özel izinler çıkararak yurtdışından çalışan getirdiği gelen duyumlar arasında.

Çalışma kriterleri güncellenmişti

Yabancı çalışanlara yönelik Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı da geçen ay bir güncellemeye gitmişti. Uluslararası İşgücü Kanunu Uygulama Yönetmeliği’nin Ek maddesi gereğince uygulanan “Çalışma İzni Değerlendirme Kriterleri”, aynı Yönetmeliğin 22’nci maddesi gereğince güncellenerek çalışma izni değerlendirme kriterleri 1 Ekim 2024 tarihi itibarıyla yürürlüğe girmişti. Konuyla ilgili açıklama yapan Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı, çalışma izni başvurularının uluslararası işgücü politikasına göre değerlendirildiği, bu politika uyarınca Türkiye’nin ihtiyaç duyduğu işgücünün öncelikle yerli işgücünden karşılanması, bunun mümkün olmaması halinde uluslararası işgücünün tamamlayıcı etkisinden faydalanılmasının esas olduğunu belirtmişti.

Açıklamada şu ifadeler yer almıştı: “Küresel, bölgesel ve ulusal çapta yaşanan muhtelif gelişmeler doğrultusunda Türkiye’nin küresel arenadaki konumunun yanı sıra iş gücü piyasasının dinamikleri ve ihtiyaçları da zaman içerisinde değişiyor. Bu kapsamda nitelikli yatırımcı ve iş gücünün ülkemize çekilmesi, yerli iş gücü arzının sınırlı kalması sebebiyle ihtiyacın karşılanamadığı alanlarda yabancı iş gücünden tamamlayıcı mahiyette faydalanılması, yerli iş gücüyle ihtiyacı karşılanabilen sektör/meslek/işler bakımından da koruyucu tedbirler alınması ve kayıtlı istihdamın artırılması amaçlarıyla çalışma izni değerlendirme kriterleri güncellenmiştir.”