COP29 Konferansı başlıyor: Bakü'de dünyanın iklim geleceği masaya yatırılacak

Kasım ayında tüm gözler Azerbaycan'ın başkenti Bakü'de olacak. 11-24 Kasım 2024 tarihleri arasında düzenlenecek olan BM İklim Değişikliği Konferansı (COP29), dünya liderlerini, iklim bilimcilerini, sivil toplum örgütlerini ve genç aktivistleri bir araya getirerek iklim krizine çözüm arayacak. COP29, iklim değişikliğiyle mücadelenin bir kez daha en yoğun şekilde tartışılacağı bir platform olarak dikkat çekiyor.

COP29, Conference of the Parties (Taraflar Konferansı) serisinin 29’uncusu olarak düzenleniyor. Önceki yıllarda olduğu gibi, iklim anlaşmaları, karbon emisyonları, yenilenebilir enerji hedefleri ve iklim adaleti gibi temel başlıklar üzerine görüşmeler yapılacak. Ancak bu yılın bir farkı var: Hedeflerin artık gerçekleştirilmesi ve hayata geçirilmesi konusunda bir dönemece girildi.

COP29 konferansı neden önemli?

COP29’un önemi, küresel iklim krizinin etkilerinin her geçen gün daha fazla hissedilmesiyle artıyor. Bilim insanlarının uyarılarına göre, dünya 2030 yılına kadar sera gazı emisyonlarını azaltamazsa, ısınma oranı 1.5°C sınırını aşabilir. Bu da geri dönüşü olmayan çevresel tahribat anlamına geliyor. Bakü’deki bu zirvede, ülkelerin iklim hedeflerini güncelleyerek yeni, somut ve sürdürülebilir kararlar alması bekleniyor. Öte yandan, özellikle gelişmiş ve gelişmekte olan ülkeler arasındaki finansman sorunları da büyük bir tartışma konusu olacak.

Bakü'nün ev sahipliği yaptığı bu zirve, aynı zamanda bölgesel bir anlam da taşıyor. Azerbaycan, fosil yakıtlara dayalı ekonomisini dönüştürme konusunda adımlar atan bir ülke olarak dikkat çekiyor. Enerji geçişi, yenilenebilir enerji yatırımları ve çevresel sürdürülebilirlik konularında bölgedeki diğer ülkelere örnek olmak istiyor.

Önceki COP zirvelerinden dersler

Önceki COP konferansları, iklim değişikliğiyle mücadele yolunda bazı önemli ilerlemeler sağladı ancak uygulama alanında eksiklikler de gözlendi. Örneğin, COP21 zirvesinde imzalanan Paris Anlaşması, sıcaklık artışını 1.5°C’nin altında tutma hedefine yönelik bir dönüm noktasıydı. Ancak bu anlaşmanın ardından pek çok ülke vaatlerde bulunmuş olsa da, bu hedeflerin tam anlamıyla hayata geçirilmesi henüz gerçekleşmiş değil.

COP28 ise geçtiğimiz yıl Birleşik Arap Emirlikleri'nin Dubai kentinde gerçekleştirildi. Dubai’deki zirvede, fosil yakıtların aşamalı olarak azaltılması, yenilenebilir enerjiye geçiş ve gelişmekte olan ülkelere sağlanacak finansal destekler gibi konular ön plandaydı. Paris Anlaşması’nın ilk "Küresel Stok Değerlendirmesi" Dubai’de yapıldı ve ülkelerin iklim hedeflerine ulaşmada kaydettikleri ilerlemeler değerlendirildi.

COP28 iklim zirvesinde, dünyadaki hemen hemen her ülke, iklim değişikliğinin başlıca nedeni olan "fosil yakıtlardan uzaklaşma" konusunda anlaştı.

28 yıldır devam eden uluslararası iklim müzakerelerinde ilk kez böyle bir anlaşmaya varıldı.
Dubai’deki zirvede alınan kararların ardından Bakü’de gerçekleşecek COP29, Paris hedeflerine ulaşma yolunda önemli bir adım olarak görülüyor.

COP29'da gündem maddeleri neler olacak?

Bu yıl COP29’da masaya yatırılacak başlıca konular arasında:

-Ülkelerin emisyon azaltım hedeflerini güncellemesi ve karbon emisyonlarının daha da düşürülmesi için yeni hedefler belirlenmesi bekleniyor. Bilim insanları, 2030'a kadar emisyonların en az yüzde 45 oranında azaltılması gerektiği konusunda uyarılarda bulunuyor.

-İklim değişikliğine karşı kırılgan durumda olan bölgelerin daha dayanıklı hale getirilmesi için adaptasyon fonlarının artırılması hedefleniyor. Bu kapsamda su yönetimi, tarım ve gıda güvenliği gibi alanlarda dayanıklılığı artıracak projelerin finansmanı konuşulacak.

-Gelişmekte olan ülkelerin iklim değişikliği sebebiyle yaşadıkları kayıp ve zararların karşılanması için COP28'de atılan adımların devamı niteliğinde daha somut kararlar alınması planlanıyor. Küçük ada ülkeleri ve Afrika ülkeleri başta olmak üzere iklim krizinden en fazla etkilenen ülkelerin, gelişmiş ülkelerden finansman desteği beklentisi oldukça yüksek.

-Kömür ve diğer fosil yakıtların aşamalı olarak azaltılması ve yenilenebilir enerjiye geçiş konusu, bu yılın en büyük tartışma başlıklarından biri olacak. Fosil yakıtların enerji üretimindeki payının azaltılması için küresel iş birliği sağlanması amaçlanıyor.

İklim aktivistleri ve gençlerin talepleri

COP29’da genç iklim aktivistleri de seslerini duyurmak için hazır olacak. Greta Thunberg ile sembolleşen genç iklim hareketi, son yıllarda dünya çapında birçok gencin iklim değişikliği konusundaki farkındalığını artırdı. Gençlerin talepleri net: Sadece vaat değil, somut adımlar ve hızlı uygulama istiyorlar. Ayrıca iklim adaleti, çevreye en az zarar veren toplumların iklim değişikliğinden en çok etkilenmesi sebebiyle vurgulanan önemli bir kavram.

Bakü Zirvesi'nden ne bekleniyor?

Bakü’de yapılacak COP29 zirvesinin bir dönüm noktası olması umut ediliyor. Çünkü artık zaman daralıyor. Karbon emisyonlarını azaltmak, iklim değişikliğine uyum sağlamak, yenilenebilir enerjiye geçişi hızlandırmak ve kayıp ve zararlar konusunda çözüm sağlamak için atılacak adımlar sadece gelecekte değil, bugün de fark yaratacak. Bakü, bu tarihi zirvede dünyayı bir araya getirerek iklim krizine karşı gerçek bir mücadele sergilemek için ideal bir platform sunuyor.

Zirve sonrası açıklamalar, alınacak kararların ne kadar cesur ve uygulanabilir olduğunu gösterecek. Dünya, Bakü’de yapılacak COP29’dan çıkacak kararların ardından iklim krizine karşı gerçek bir küresel mücadelenin başlayıp başlamadığını görecek.