Büyük umut...Akciğer kanserine karşı ilk doz aşı yapıldı: Tükiye de dahil 7 ülkede testlere başlandı

Her yıl yaklaşık 1.8 milyon kişinin ölümüne sebep olan akciğer kanseri tedavisinde kullanılmak üzere 'dünyanın ilk mRNA akciğer kanseri aşısı' üretildi.

Koronavirüs pandemisinde buldukları aşıyla gündeme gelen Türk bilim insanları Prof. Özlem Türeci ve Prof. Uğur Şahin'in kurucu ortakları olduğu Alman biyoteknoloji firması BioNTech, yeni bir aşı müjdesi verdi.

Prof. Özlem Türeci ve Prof. Uğur Şahin

Vücuda kanser hücrelerini bulup öldürmesi ve bunların bir daha geri gelmesini engellemesi için talimat veren aşıya BNT116 adı verildi.

7 ülkede, 34 merkezde testler başladı

BNT116, akciğer kanserinin en yaygın türü olan küçük hücreli olmayan akciğer kanserini (KHDAK) tedavi etmek üzere tasarlandı. Faz 1 klinik deneme, BNT116'nın insanlardaki ilk çalışması olup İngiltere, ABD, Almanya, Macaristan, Polonya, İspanya ve Türkiye dahil olmak üzere yedi ülkede 34 araştırma merkezinde başlatıldı. BNT116 aşısının yüzde 20'si İngiltere'de bulunan 6 merkezde yapılacak. Genel olarak, cerrahi veya radyoterapi öncesi erken evreden ileri evre hastalık veya nükseden kanser vakalarına kadar, yaklaşık 130 hasta bu denemeye dahil edilecek.

'Gelişmeler olumlu'

Dünyanın ilk mRNA akciğer kanseri aşısı Türkiye'de de Ege üniversitesi ve Yeditepe Üniversitesi'nde hastalar üzerinde denenmeye başladı.

Heyecan verici gelişme ile ilgili Akşam Gazetesi'ne konuşan Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak çalışmaların başladığını doğrulayarak şunları söyledi:
"İlaç Geliştirme ve Farmakokinetik Araştırma Uygulama Merkezimizde çalışmalar ve uygulamalar başladı. Yaptığımız protokol doğrultusunda ilaç geliştirme merkezimiz ARGEFAR'da alanında büyük başarılara imza atan ekibimiz titizlikle çalışmaları yürütüyor. Gelişmeler olumlu seyrediyor. İnsanlık ve ülkemiz için güzel sonuçlar almayı umut ediyoruz."

Sağlıklı hücre zarar görmüyor

Aşı, Kovid-19 aşılarına benzer şekilde mRNA kullanıyor ve bağışıklık sistemine KHDAK'ten alınan tümör belirteçlerini sunarak, bu belirteçleri ifade eden kanser hücreleriyle savaşması için vücudu hazırlıyor. Bu yöntemle, sağlıklı hücrelere zarar vermeden, kişinin bağışıklık tepkisini güçlendirmek hedefleniyor, bu da kemoterapinin aksine daha güvenli bir tedavi süreci sunuyor.

İngiltere'deki aşı denemelerini yöneten Prof. Siow Ming Lee, akciğer kanserinin tedavisi açısından 'çok heyecan verici bir dönem başladığını' belirterek, "Bu teknoloji, kanser tedavisinde bir sonraki büyük dönem" dedi.

İlk doz aşı 67 yaşındaki İngiliz doktora yapıldı

67 yaşındaki doktor Janusz Racz, İngiltere'de aşı olan ilk kişi oldu. Mayıs ayında teşhis konulan ve kısa süre sonra kemoterapi ve radyoterapiye başlayan Racz, Ulusal Sağlık Araştırmaları Enstitüsü UCLH Klinik Araştırma Tesisi'nde 30 dakika boyunca 5'er dakika arayla 6 doz aşı oldu. Her bir aşı farklı RNA zincirleri içeriyordu. Aşıyı 6 hafta boyunca her hafta, ardından 54 hafta boyunca her 3 haftada bir alacak.

mRNA iki kanser türünde daha deneniyor

İngiltere'de yaşayan Elliot Pfebve (55), üç ay önce bağırsak kanserine karşı kişiye özgü bir aşı ile tedavi edilen ilk hasta olmuştu. Daha önce ameliyat olan ve kemoterapi gören Elliot'a mRNA aşısı Birmingham'daki Queen Elizabeth Hastanesi'nde yapıldı.

Öte yandan Londra'da geçen ay Steve Young'a, cilt kanserinin en ölümcül türü olan melanoma karşı kişiye özgü bir mRNA aşısı uygulandı. Moderna tarafından üretilen bu aşı Kovid aşılarıyla aynı teknolojiyi kullandı.