Alkol tartışması sürüyor: Hukukçular basın açıklamasından idari işlem çıkmaz

Selenay YAĞCI

İçişleri Bakanlığı’nın kısıtlamaya ilişkin yayımladığı genelgede doğrudan alkol satışının yapılmayacağına dair bir ifade yer almıyor. Genelge incelendiğinde işyeri açma ruhsatlarında market, kuruyemişçi, bakkal olarak tanımlanan işyerlerinin kısıtlama sürecinde belirlenen saatlerde işyerlerini açabileceği sonucu çıkıyor. İşyeri açma ruhsatlarında ‘tekel’ ibaresi yer alan işyerleri ise kısıtlamadan muaf tutulmuyor ve işyerlerini açamıyor.

TESK: Resmi bilgi olmadan satın ya da satmayın diyemem

Türkiye Esnaf ve Sanatkarları Konfederasyonu (TESK) Başkanı Bendevi Palandöken, büfelere alkol satmayın diye bir bildirim olmadığını savunarak, “Böyle bir belge gelseydi, esnafla paylaşırdık. Neye göre ceza kesilecek. Ben bu kurumun başındayım, İçişleri Bakanlığı genelgesinde böyle bir şey yok. Böyle şeyler sözle söylenmez. Bir kanunu bir yönetmeliği genelgesi olur. Elimde resmi bir bilgi olmadan nasıl esnafa satın ya da satmayın diyebilirim.” açıklamasında bulundu.

TBP: Bendevi bey ‘satın’ derse satarız

Palandöken’in “Elimde resmi bir bilgi olmadan nasıl esnafa satın ya da satmayın diyebilirim” sözlerine Tekel Bayileri Platformu Başkanı Aybaş ise sosyal medyada esnafa idari tebliğ imzalatıldığını söyleyerek, belgeyi paylaştı. Esnafa belgeyi imzalamalarının anayasal hak olduğunu belirten Aybaş, "Şu an kolluk kuvvetlerince esnafa bu tarz tebliğiler yapılmaya başlandı. Bu hususta esnafları uyarıyoruz. Gelen kağıtların fotoğraflarını çeksinler ve kesinlikle imza atmasınlar. Bu anayasal bir haktır. İmza atıldıktan sonra durumu kabul etmek zorunda kalıyorlar, herhangi bir alkol satışı yapıldığı takdirde bu kişiye idari para cezası kesilmesi hak olarak görülüyor." Aybaş, TESK Başkanı’na da şu ifadelerle tepki gösterdi: “Milyonlarca esnafın oyunu almışsa, başkanlığını yapıyorsa Bendevi Bey, ‘Satın kardeşim, yasak anayasal bir suçtur’ demeli. Bunu derse esnaf rahatlar. Bendevi bey ‘Satın’ derse biz satarız. Bunu dediği an olay biter.”

Kuruyemişçiler odası, 'satmayın' dedi

Aybaş, şunları ekledi: "Kuruyemişçiler Odası Başkanı Erdinç Özbakır da içki yasağını tekel bayilerine ‘bol kazançlar’ diyerek şu ifadelerle duyurdu; “Sayın üyelerimizin dikkatine; 29 nisan 2021 perşembe günü saat:19.00 ‘da başlayıp 17 Mayıs Pazartesi günü sona erecek olan tam kapanma sürelerinde İçişleri Bakanlığı genelgesine göre işyerlerinizi sabah saat:10.00 ile akşam saat:17.00’a kadar açıp alkol satışı yapmadan faaliyetlerinize devam edilecektir. Alkol satışı yapıldığı takdirde cezai işleme maruz kalınır (Sayın üyelerimize bilgi için: alkolleri şerit ve perdeyle kapatmanız sizlerin acısından daha doğru olacaktır). İşlerinizde bol kazançlar dileriz.”

‘Hukukta yeri yok’

Türkiye’nin önde gelen idare hukukçularından Prof. Dr. Metin Günday’a göre, ‘tam kapanma’ sürecinde alkol satışının yasaklanmasının hukukun hiçbir alanında karşılığı bulunmuyor. Genelgeden tekel büfelerinin açılamayacağı anlamı çıktığını, fakat alkol satışının engellenmesine dair hukuki bir dayanağın olmadığını belirten Günday “Hukukta bunun hiçbir yeri yok” dedi ve şunları söyledi: “Yasal dayanağı var mı yok mu? Alınan önlem salgının önlenmesi için elverişli, gerekli ve ölçülü bir araç mıdır? Vazgeçtim. Bir genelge dahi yok. Basın açıklaması ile bir idarî işlem tesis edilmiş. Bunca yıl idare hukuku ile uğraşıyorum. İlk kez tanık oluyorum…”

“Alkol satışı hukuka uygun”

Tam kapanma sürecinde uygulanacak alkol satışı yasağını yargıya taşımaya hazırlanan Avukat Ali Gül’e göre de market ya da bakkal gibi yerlerin alkol satışını yasaklayan hiçbir hukuki dayanağı olan düzenleme bulunmuyor. Hafta sonları bir süredir uygulanan alkol satışı yasağının il hıfzıssıhha kurulu ya da emniyet müdürlüğü kararlarına dayandırıldığını belirten Gül, şunları söyledi: “Uzun süredir uygulanan bir yasak var. Tekeller genelgeye göre kapalıyken ‘marketler de alkol satamaz’ diye ya il hıfzıssıhha ya da emniyet müdürlüğü kararları aldı. Bugün gelinen noktada tekellerin kapalı olacağına dair bir genelge var. Tekeller istisna kapsamında sayılmadığı için kapalı. Bu da hukuka aykırı ama genelge var diyelim. Market ya da bakkal gibi yerlerin alkol satışını yasaklayan hiçbir düzenleme ortada yok. Tekel ruhsatı olmayan esnafın ya da marketlerin ‘tam kapanma’ sürecinde alkol satışı yapması hukuka uygun. Eğer yasaklamak istiyorlarsa genelge çıkarsınlar biz de neyi yasakladıklarını görelim. Bundan önceki dönemde örneğin Ankara’da İl Emniyet Müdürlüğü’nün alkol satışını yasakladığına dair bir kararı var. Bakkallara gelip onu tebliğ ediyorlar. Ceza yazarken de buna dayanıyorlar. Fakat il emniyetin böyle bir yetkisi yok. İzmir’de ise il hıfzıssıhha kurulu kararına dayanarak cezai işlemler uygulanıyor. İstanbul’da ne emniyet müdürlüğü kararı ne de il hıfzıssıhha kurulu kararı bulabildik. İzmir’deki ve Ankara’da bulduklarımızı da tebliğ edilen yerlerden bulabildik. Yine kamuyla paylaşılmış bir yasak kararı yok. Her ilde ayrı bir karar alınmış.”