Yabancı yatırımcılar yerli girişim avında!

Geçen yıl yerli girişimlere yabancı yatırımcıların ilgisi büyük oldu. Bunlar arasında Balderton Capital, Elevator Ventures, Global Founders Capital, Goldman Sachs, Index Ventures da bulunuyor.

Selenay Yağcı | 04.02.2022 07:57

Selenay YAĞCI

Girişim ekosisteminde geçen yıl tüm dünyada yatırım, değerleme, fon kuruluş rekoru kırıldı. Startups.watch raporuna göre Türkiye’de de girişimcilere, 294 yatırım turunda 1 milyar 552 milyon dolar yatırım yapıldı. Getir ve Dream Games’in aldığı büyük yatırımlardan dolayı 2021 yılında miktar olarak yatırımların yüzde 89’unda yabancı yatırımcı bulunurken, adet olarak bakıldığında ise 294 yatırımın 44’ünde yabancı yatırımcı vardı. 2021 yılında yatırım yapan yabancı yatırımcılar arasında Balderton Capital, Elevator Ventures, Global Founders Capital, Goldman Sachs, Index Ventures, Sequoia Capital, Silver Lake, Speedinvest, Startup Wise Guys ve Tiger Global gibi bilinen fonlar bulunuyor.

Yatırımcı daha erken davranıyor

Geçen yıl yapılan yatırımların yüzde 59’u henüz ilk yatırımını alan girişimlere yapıldı. Bu girişimlerin ise neredeyse yarısı son 2 yılda kurulmuş girişimlerden oluşuyor. İlk yatırımını almak için 4 yıl veya daha uzun süre beklemiş olan girişimlerin oranı ise yüzde 28.

Yatırımlar aşamalarına göre değerlendirildiğinde tohum aşamasındaki yatırım adedi tüm zamanların rekorunu kırdı. Tohum aşamasındaki yatırım adedi bir önceki yıla göre yüzde 48 artarak 264’e ulaştı. Tohum aşaması yatırım miktarı 2020 yılında yaklaşık 61 milyon dolar iken 2021 yılında 105 milyon dolara çıktı. Erken aşama yatırımları da 2020 yılında 50 milyon dolar olurken 2021’de 591 milyon dolar oldu. Geçen yıl tohum aşamasında en büyük yatırım alan 10 girişimin 4’ü oyun girişimi olurken geç aşama yatırımlardaki tek girişim ise Getir oldu.

10 milyon doların üzerindeki yatırımlar da arttı

Özel sermaye fonlarının daha erken aşamalara ilgi göstermesi global arenada 2021 yılındaki en büyük trendlerden biriydi. Türkiye’deki öncü Özel sermaye fonlardan Actera Group, oyun başta olmak üzere erken aşamalarda 5 yatırım yaparak benzer bir eğilim gösterdi. Bu da hem yüksek miktarlı yatırım turlarının hem de yüksek değerlemelerin yolunu açtı. Geçen yıl 10 milyon dolar üzeri yatırımlar da arttı. 2021 yılında 10 milyon dolar ve üzerinde 13 yatırım turu gerçekleşti. Önceki 4 yılda 10 milyon dolar üzerinde yılda en fazla 2 yatırım turu gerçekleşmişti. 2020 yılında Insider ve Martı, 2019 yılında Getir, 2018 yılında Tiko, 2017 yılında ise iyzico 10 milyon doların üzeri yatırım almıştı. 2021 yılında ise Getir, Dream Games, Tiko, Colendi, Libra Softworks, Picus Security, Akinon, RS Research, Servislet ve Martı.Yatırım turunun 105’i ise 100 bin dolar ve altında kaldı. 2021 yılında en aktif VC’ler sırasıyla TechOne, 500 Istanbul, Earlybird Digital East Fund, Boğaziçi Ventures, Collective Spark ve hiVC oldu. En aktif CVC’ler ise sırasıyla Alesta Yatırım, APY Ventures (Albaraka Türk), Bilişim Vadisi GSYF, Ak Portföy ve Türk Telekom Ventures oldu.

Türkiye startup ekosistemindeki en aktif melek yatırım ağı ise, 2021 yılında 20 girişime yatırım yapan Keiretsu Forum Türkiye oldu. Onu sırasıyla TRANGELS, Galata Business Angels, Angel Effect ve Geometry Venture Development takip etti. Oyun alanında en aktif yatırımcılar WePlay Ventures (8) ve Ludus (8) olurken, fintech alanındaki en aktif yatırımcılar 500 Istanbul (3) ve Earlybird Digital East Fund (3) oldu. Derin teknoloji alanında ise DCP 6 yatırımla en aktif yatırımcı olarak öne çıktı.

Girişimcilik ekosisteminde rekor

Geçen yılın Girişimcilik ekosisteminde rekorlarla dolu bir yıl olduğunu söyleyen Keiretsu Forum Türkiye Genel Müdürü Duygu Eren, Girişimcilik ekosisteminin 2022’de de hızla büyümeye devam edeceğini söyledi.

Keiretsu Forum Türkiye olarak 2021 yılında kendi rekorlarına imza attıklarını da ekleyen Eren, “Portföyümüzdeki girişimlerden 2 tanesinin exit gerçekleştirdiği 2021 yılında, en çok yatırım alan Türkiye çıkışlı 10 girişimden birisi de yatırımlarımız arasında yer alan Servislet oldu. 2022’de de bu büyümeyi devam ettireceğiz” dedi.

Yapay zekanın geleceği parlak

hiVC CEO’su Bora Şahinoğlu bu yıl da ekosistemin daha da büyüyeceğini ve yeni rekorlara imza atılacağı, 3 yıl içinde Türkiye girişimcilik ekosisteminde 10 unicorn daha olmasını beklediğini belirtti. Yatırımcı tarafında ise ilginin gün geçtikçe arttığını kaydeden Şahinoğlu, “Dünyada ve Türkiye’de SaaS girişimleri ölçeklenebilirlik barındırdığı için yatırım alma potansiyelinin yüksek olduğunu düşünüyorum. Bunun yanında sizlerin de bildiği üzere siber güvenlik sorunu günden güne artarken, basit çözüm bulan girişimler de çok hızlı büyüme performansı gösterebiliyor. Dolayısıyla hem ihtiyaç hem de kazanç olarak bakıldığında siber güvenlik özelindeki girişimler öne çıkan girişimler arasında yer alıyor. Rutin işlerde çok büyük tasarruf sağlamasının yanında gelişme alanı sonsuz olan yapay zekâ temelli girişimlerin de geleceği parlak” diye konuştu.

“Kuluçka merkezi sayısı artmalı”

Hem girişimcilere yapılan yatırımların hem ortaya çıkacak unicorn’ların katlanarak artacağını ifade eden Angel Effect Yönetim Kurulu Başkanı Gökhan Akar, “Herkes şu anda teknolojik altyapısı sağlam olan bu alanlara ilgi duyuyor. Finansal teknolojiler, lojistik, e-ticaret, sağlık teknolojileri, büyük veri, robotik teknolojiler/ yapay zekâ algoritmaları ve sürdürülebilir gıda ve tarım teknolojileri gibi alanlar önümüzdeki yıllarda yatırım için daha da cazip olacak. Ağırlıklı genç nüfusa sahip bir ülke olarak hâlâ potansiyelin çok altında. Bu konuda devletimizin ekosisteme daha tanımlı doğrudan fon desteği sağlamasının yanı sıra üniversitelerimizin Ar-Ge çalışmalarına kaynak ayırması, kuluçka merkez sayısını artırmaları gerek” şeklinde konuştu.

Dünya 600 milyar dolara ulaştı

ScaleX Ventures Kurucu Ortağı Dilek Dayınlarlı da “Globalde girişim sermayesindeki yatırımların tarihindeki en yüksek olduğu dönemindeyiz. 2021’de dünyada girişim sermayesi yatırımları 600 milyar dolara ulaşarak, geçen yıla göre yaklaşık 2 kat arttı. Önümüzdeki yıllarda artan yatırımlar, değerlemeler ve rekabetle birlikte ekosistemin daha da olgunlaşacağına ve yeni fırsatlarla dolu olacağına inanıyoruz” dedi.

Türkiye’de exitlerin asıl potansiyelinin şimdi başladığını belirten Dayınlarlı, şunları anlattı: “2016’dan itibaren Türkiye’de 4,7 milyar dolar exit gerçekleşti. Son birkaç yıl içindekilere bakarsak, 2018’de Alibaba'nın Trendyol’un yüzde 82’sini 728 milyon dolara, Zynga'nın Peak Games’i 2020'de 1,8 milyar dolara, Rollic'in ise kuruluşundan sadece 21 ay sonra aynı yıl 180 milyon dolar karşılığında yüzde 80’ini satın alması ve bu sene Hepsiburada’nın Nasdaq'ta 3,9 milyar dolar değerlemeyle halka arzını gerçekleştirmesi Türkiye’de startup ekosisteminde exit potansiyelinin büyük bir göstergesi. Çünkü iyi bir şirket yaratmak erken aşamadan itibaren ortalama olarak yaklaşık 8 yıl ve 1 çeyrek alıyor. Buna böyle baktığımızda ilk VC yatırımlarının destekleriyle büyüyen girişimlerin exit aktiviteleri bu dönemlerde daha da ortaya çıkmaya başlayacak.”

Kurumsal yatırım fonları atağa geçti

Geçen yıl 178 milyon dolar tutarında 18 fon kuruldu. Son 2 yıldaki toplam fon büyüklüğü 576 milyon dolara, son 5 yıldaki tutar ise 850 milyon dolara ulaştı. 2021 yılında 294 yatırım turunun 87’sinde ise bir kurum veya kurumsal yatırım fonu vardı. Her ne kadar adet olarak şu ana kadarki en yüksek sayıya ulaşılmış olsa da oran olarak 2020’nin gerisinde kaldı. Kurumlar önceki yıllardan farklı olarak büyük yatırım turlarına da katılmaya başladı. Esas Holding, Getir’in 128 milyon dolarlık yatırım turuna ve Libra Softworks’ün 30 milyon dolarlık yatırım turuna katılırken, Eczacıbaşı Momentum de RS Research’ün 12 milyon dolarlık yatırım turuna katılan kurumlar arasında yer aldı.

Alesta Yatırım, APY Ventures (Albaraka Türk), Bilişim Vadisi GSYF, Ak Portföy ve Türk Telekom Ventures’ın 2021 yılında en aktif CVC’ler oldu ve 49 yatırım turuna katıldılar. 2021 yılında yatırımlara başlayan Bilişim Vadisi GSYF ilk yılında toplamda 7 girişime yatırım yaptı. Deniz Ventures, Eksim Ventures, Lonca GSYF, Logo Ventures (II) , 1905 Ventures, Kalyon Venture Capital ve Ödeal Capital 2021 yılında kurulan ve yatırımlara başlayan CVC’ler oldular. 1905 Ventures Türkiye’de bir spor kulübü tarafından kurulan ilk CVC olarak kayıtlara geçti.