El Salvador’un hamlesi sonrası yoğun talep alan Bitcoin çakıldı

Deniz Kılınç

ABD ve İngiltere gibi gelişmiş ekonomilerin hala şüpheyle yaklaştığı kripto para birimleri, gelişmekte olan ülkelerde daha fazla destek buluyor. Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul eden El Salvador’un bu kapsamda bir ilke imza attığı yorumları yapılsa da uzmanlar, bu hareketin Bitcoin adaptasyonunu artıracağından şüpheli.

Elon Musk ve Jack Dorsey gibi destekçilerden Warren Buffet ve Jerome Powell gibi eleştirmenlere, kripto para birimlerine yönelik tartışmalar genel olarak Kuzey Amerika ve Avrupa’da şekillense de gelişmekte olan ülkeler, sessiz fakat etkili bir şekilde bu alanda sağlam adımlar atıyor. Başta finansal istikrarsızlık geçmişi olan veya geleneksel finans enstrümanlarının pahalı olduğu gelişmekte olan ülkelerde kripto para birimleri adaptasyonu günlük hayatta artmaya devam ediyor.

“Herkes Elon Musk’ın paylaşımlarını veya hangi CEO ve kurumsal yatırımcının Bitcoin hakkında ne düşündüğünü konuşurken, dünya genelinde gelişmekte olan ülkelerde oldukça güçlü ve bambaşka bir kripto hikayesi ortaya çıkıyor” diyen Chainanalysis Araştırma Direktörü Kim Grauer, bu ülkelerdeki kripto adaptasyonuna paralel olarak oluşan girişimcilik fırsatlarına dikkat çekiyor.

Kripto adaptasyonu gelişmiş ülkelerden yalnızca ABD’de yükselişte

Chainanalysis, her yıl kripto para adaptasyonunun hangi ülkede ne kadar arttığını gösteren bir liste yayınlıyor. Başka bir deyişle, Chainanalysis listesi kriptonun lider olduğu ülkeleri ortaya koyuyor. ABD, sekizinci sırayla şirket tarafından yayınlanan bu yılki listede yer alan tek gelişmiş ülke olurken, listenin ilk 20’si ise tamamen gelişmekte olan ülkelerden oluşuyor. Vietnam listede lider konumunda yer alıyor ve bu ülkeyi sırasıyla Hindistan, Pakistan, Ukrayna ve Kenya izliyor.

Geleneksel finans sisteminin garipsendiği ülke: Nijerya

Kripto para borsalarındaki Bitcoin işlemlerini analiz eden UsefulTulips.org’dan başka bir veri de birkaç haftada Sahra Altı Afrika’nın en yüksek kripto para işlem hacmi kapsamında Kuzey Amerika’yı geride bıraktığını gösteriyor. Afrika ülkelerine daha yakından bakıldığında Nijerya iyi bir örnek olarak öne çıkıyor. Ülkenin ana ihracat kalemi olan petrol fiyatları, pandemide düştüğünde ve dolar arzını baskıladığında Nijerya çareyi dijital paralarda bulmuştu. Kripto para borsası Paxful CEO’su Ray Youssef, “Afrika’da, hatta özellikle Nijerya’da, Batılı insanların para alma ve gönderme ile yaşadıkları sıkıntıları duyduğunda insanların bunu ne kadar garipsediğini görebilirsiniz” diyor. Paxful, geçen yılın haziran ayından bu yana yüzde 83 artışla toplam en büyük pazarı olan Nijerya’da 1,5 milyon kullanıcıya hizmet veriyor. İşlemler, ufak yatırımcıların 100 doların altındaki kripto alımlarından, tüccarların fatura işlemlerine Nijerya’da geniş bir yelpazeye sahip.

“El Salvador’u ciddiye almalıyız”

Kripto para birimlerinin destek bulduğu bir diğer ülke olan El Salvador da bu alanda adımlarını hızlandırıyor. Geçtiğimiz aylarda ülkedeki ekonomik sıkıntı ve belirsizlikleri azaltmanın bir yolu olarak Bitcoin’i yasal para birimi olarak kabul ettiğini açıklayan El Salvador hükümetinin sahip olduğu Bitcoin sayısı, 400’e ulaştı. Bu da yaklaşık 20 milyon dolar demek. El Salvador Başkanı Nayib Bukele, dün itibariyle Bitcoin’in yasal para birimi olarak kullanılmaya başladığını açıkladı ve hükümetin gelecek günlerde daha fazla Bitcoin almayı planladığını söyledi. El Salvador hükümeti, daha önce bütün yetişkin vatandaşlarına 30 dolar değerinde Bitcoin dağıtacağını açıklamıştı. Ülkede yaşayanlar, Bitcoin’lerine kimlik numaralarıyla hükümetin sağladığı Bitcoin cüzdanı Chivo’ya erişebilecek. Artık restoranlardan araba satıcılarına tüm işletmeler kripto paraları kabul etmek zorunda olacak ve hükümet vergi ödemelerini dahi kripto para ile kabul edebilecek. El Salvador, Bitcoin ile doları arasında yapılacak geçişleri kolaylaştırmak adına ayrıca 150 milyon dolarlık bir fon kurmaya planlıyor. El Salvador’un bu adımlarının “ciddiye alınması gerektiğini” söyleyen yazar Paul Domjan, “(El Salvador’un bu kararı) Bitcoin’in küresel finans sistemindeki pozisyonunu tamamen değiştiriyor ve dijital para birimlerine yönelik tüm tartışmalara yeni bir boyut kazandırıyor” yorumunu yapıyor.

Mobius: El Salvador kripto adaptasyonunu etkilemeyecek

Söz konusu artan kripto iyimserliği, ünlü yatırımcı Mark Mobius’a göre hala oyunun kurallarını değiştirecek bir düzeyde değil. Bloomberg’e konuşan Mobius, Bitcoin’i zahmetli ve riskli olarak tanımlıyor ve El Salvador’un ardından az sayıda ülkenin Bitcoin’i yasal para olarak tanıyacağını öngörüyor. Mobius, “Belki (Küba gibi) finansal sıkıntıları olan bazı ülkeler Bitcoin’i yasallaştırabilir fakat -başta ABD olmak üzere- hükümetler Bitcoin veya başka bir kripto parayla vergi ödemelerini yasal olarak kabul ederse ben de o zaman fikrimi değiştiririm çünkü Bitcoin ancak o zaman küresel olarak tanınan bir para olur” diyor.

Aşırı talep cüzdan dondurdu: Kriptolar düşüşte

El Salvador’un hamlesi, Bitcoin fiyatında doping etkisi yarattıktan sonra ülkede oluşan yoğun talep, kripto para piyasalarında düşüşe yol açtı. Toplam 958 milyar dolarlık piyasa hacmiyle kriptoların belirleyicisi konumundaki Bitcoin, El Salvador hamlesiyle dün 52 bin doları gördükten sonra TSİ 18:17’de yüzde 8,43 düşüşle 45 bin 830 dolara geriledi. 12 Mayıs’ta Bitcoin 30 bin dolara düştükten sonra oluşan adil piyasa değeri, Bitcoin’in 56 bin dolara kadar direnç düzeyi olduğunu gösteriyordu. Fakat El Salvador’da Bitcoin’e geçişte yaşanan sıkıntılar, piyasa genelinde sert düşüşlere yol açtı. Bitcoin’deki düşüşe paralel, Ether de yüzde 9,92 kayıpla 3,292 dolardan işlem gördü.